Ekspert: “Kolleclərə ayrılan vəsaitləri peşə məktəblərinə yönəltmək lazımdır” 

“Hazırda Azərbaycanda 58 orta ixtisas təhsili müəssisəsi var. Bunlardan 57-si dövlət, 1-i isə qeyri-dövlət təhsili müəssisəsidir”. Bunu  Modern.az-ın sorğusuna cavab olaraq Dövlət Statistika Komitəsindən bildiriblər. 

Təhsil eksperti, “XXI əsr” Təhsil Mərkəzinin rəhbəri Etibar Əliyev deyir ki, orta ixtisas təhsili müəssisələri, kolleclər sovet dövründə yaradılıb: “Dünyanın bir çox ölkələrində kolleclərin əksəriyyəti ali məktəblərin nəzdində yerləşirlər, məzunlar ali məktəbin bu və ya digər pilləsində təhsil almaq üçün hazırlanırlar. Bizdə kollec məzunlarının bilik səviyyəsi, çox aşağıdır. Hətta monitorinq aparılanda üzə çıxmışdı ki, pedaqoji kolleclərin məzunları müəllimlərin işə qəbulu imtahanında müsbət nəticə göstərə bilmirlər”. 

Ekspert düşünür ki, bəzi ixtisaslı kolleclər bağlanmalıdır: “Məsələn, maliyyə ixtisası üzrə kolleclərin olmasına ehtiyac yoxdur. İqtisad Universitetinin profili kifayət qədər genişləndirilib. Digər ali məktəblərdə də iqtisadiyyatın müəyyən sahələrində mütəxəssislər hazırlanır. Ancaq bu il Təhsil Nazirliyinin atdığı bir addımı biz təqdir eləyirik ki, bir çox kolleclərdə pedaqoji ixtisaslar yığışdırıldı”.

E. Əliyev deyir ki, digər kolleclərdə də hazırlıq səviyyəsi çox aşağıdır:

“Yerdə qalır digər əmək tələbatına dair ixtisaslara mütəxəssis hazırlığı aşağı səviyyədədir. Kolleclərə ayrılan vəsaitləri peşə məktəblərinə yönəltmək lazımdır. Peşə təhsili sistemi get-gedə inkişaf eləsə, kollec təhsili sıradan çıxacaq”. 

Ekspert bu məsələdə Təhsil Nazirliyini də günahlandırır:

“Ən dəhşətlisi budur ki, bu günə qədər kolleclərdə ki, təhsilin keyfiyyəti qiymətləndirilməyib. Kolleclərin akkreditasiyası obyektiv şəkildə aparılmayıb. Təhsil Nazirliyinin nümayəndələri iddia edə bilərlər ki, o kolleclər akkreditasiyadan keçib? Xeyr, kolleclərin o şəkildə qeydiyyata alınması saxta hesab olunmalıdır. Obyektiv akkreditasiya olsa bir neçə ixtisasların fəaliyyəti dayandırılmalı idi. Ya bu kolleclər ali məktəblərə inteqrasiya olunmalıdır, ya da kolleclərin əksəriyyəti bir kollec şəklində birləşdirməlidir. O şəkildə inkişaf etməlidir ki onun məzunları ilə, ali məktəb məzunları arasında rəqabət olsun”.

Təhsil eksperti kolleclərə qəbulun bu qədər asanlaşdırılmasını plan yerləri ilə əlaqələndirib: “Kolleclərə qəbul ballarının bu qədər aşağı olması, onların saxlanılmasına xidmət göstərir. Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə kolleclərdə plan yerləri təsdiqlənib. Plan yerlərinin doldurulmasına xidmət göstərir. Aşağı balla kolleclərə abituriyent qəbulu onu göstərir ki, bu tip məktəblərə tələbat da azdır. Yəni ən aşağı səviyyəli abituriyentlərin qəbuluna şərait yaradılır. Amma belə təhsil müəssisələrinin saxlanılması doğru deyil. O yerlərin boş qalması savadsız mütəxəssis hazırlığının həyata keçirilməsindən daha yaxşıdır. Bu təhsilin səviyyəsini də aşağı salır. Həm də keçid balı 150 bala düşdüyü halda, abituriyentlərin bir çoxu heç o balı da toplaya bilmədi. 150 baldan aşağı toplayanlarda Rusiya, Ukrayna, Gürcüstana üz tutur. Yerdə qalanları da zorən kolleclərə tələbə etmək istəyirlər”. 

E.Əliyev vurğulayır ki, kollec məzunları ixtisaslarına uyğun iş tapa bilmirlər: “İş yerlərinin əksəriyyəti kollec məzunlarını yaxın buraxmırlar, ali təhsilli insanları işə qəbul edirlər. Dövlət müəssisələrinə işə qəbul imtahan əsasında aparılır. Digər müəssisələrdə kollec məzunlarını işə götürmürlər. Müəssisə rəhbərləri kollec məzunlarının təhsil səviyyəsini çox aşağı qiymətləndirirlər”.

Rüfanə Günəş