Yay fəsli ilə əlaqədar azyaşlı uşaqlar arasında tez-tez xəstələnmə, hərarətin qalxması və ishal (qarınağrısı) halları müşahidə edilir. Valideynlərin ciddi narahatlıqla qarşıladığı bu durum "gəzən xəstəlik” kimi də qeyd edilir. Uşaqlarda müşahidə olunan bu cür halları virus hesab edən valideynlər bəzən çaşqın vəziyyətdə də qalırlar.
Məsələ ilə bağlı araşdırma apararkən ekspertlərdən biri bunun əsas səbəbinin yay fəslinin ən çox tələb olunan bostan məhsulu - qarpızla əlaqələndirib. O, iddia edir ki, uşaqlarda hərarətin qalxması, ishalın əsas səbəbi qarpıza verilən dərmanlarla bağlıdır. Belə ki, qarpızın tez yetişdirilməsi üçün istifadə olunan dərmanların – gübrələrin dozası normadan yüksək olduğundan, məhsuldan istifadə zamanı fəsadlar törənir. Qeyd edilir ki, qarpızın tez yetişdirilməsi üçün istifadə olunan gübrələr bitkiyə normadan artıq verildikdə yetişən məhsuldan istidafə edilən zaman orqanizm zəhərlərnir. Bu, böyüklərin bədəni üçün təsirsiz ötüşə bilər. Çünki onların immun sistemi bu cür təsirlərə qarşı mübarizə aparmağa imkan verir. Amma azyaşlı uşaqların bədəni zəif olduğundan qarpızla qidalanan zaman zəhərlənmələr yaşanır. Bu zəhərtlənmələr isə özünü müxtəlif formada biruzə verir.
Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla burada iki məsələyə diqqət etməyin vacib olduğunu deyir.
"Birincisi meyvə-tərəvəzin yetişmə vaxtı vacibdir. Yəni meyvə-tərəvəzin süni yetişdirilməsi üçün xeyli şərait var. Süni istixanalarda bioloji mühit, müvafiq iqlim yaradılır və meyvə-tərəvəz vaxtından qabaq yetişdirilir. Eyni zamanda müxtəlif kimyəvi maddələrdən istifadə olunur ki, həmin dərmanlar da sulu meyvələrin, giləmeyvələrin tərkibinə daxil ola bilər, o cümlədən qarpızın, yemişin, pomidorun... Ona görə də mövsümi meyvə-tərəvəzin vaxtından öncə istehlak olunması düzgün deyil”.
A.Qeybulla deyir ki, əgər kəsilmiş qarpızın içində ağəmtıl, iri zoğlar müşahidə olunursa, belə məhsulu istifadə etmək olmaz.
"Əsasən qarpızın qidaya yararlıq müddəti dedikdə qarpızın tərkibində olan nitratın yol verilən miqdarının yuxarı olmaması nəzərdə tutulur. Eyni zamanda tibii olaraq qarpız əzilmış, çürümüş və formasını dəyişmiş bir şəkildə olmamalıdır. Bəzi halda qarpız ağ və çəhrayı rəngdə, eləcə də qarpızın daxilində müəyyən damarlar müşahidə olunur. Bu hall isə qarpız tam yetişmədiyindən xəbər verir. Onun dad xüsusiyyətlərinə diqqət etmək lazımdır. Qarpızın yumşaqlığı, dad keyfiyyətlərinin dəyişməsi müşahidə edilirsə, atmaq lazımdır. Giləmeyvələr mütləq yeyilməzdən öncə yuyulmalıdır, qarpız isə xüsusilə. Çünki üstü yuyulmadan kəsilən qarpızın üzərindəki mikroarqanizmlər dərhal onun yeyilən hissəsinə keçir və orqanizmə daxil ola bilir.
Kəsilmiş qarpız uzun müddət saxlanlıla bilməz. Bəziləri buna diqqət etmirlər. Halbuki, bu kimi məsələlərə düzgün riayət edilərsə, ciddi problemləar yaşanmaz”.
A.Qeybulla onu da vurğulayıb ki, valideyinlər uşaqlara acqarına qarpız-yemiş verməməlidirlər.
"Qida qəbulundan sonra mədə-bağırsaq pozuntuları az müşahidə olunur. Yəni ekoloji təmiz olmayan meyvə-tərəvəzin acqarına qəbulu müxtəlif fəsadlar yarada bilir. Ən azı toksiki fon yarana bilər və uşaq orqanizmi həddindən artıq reaktiv olduğu üçün o proseslərə qızdırma ilə reaksiya verir”. (modern.az)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
