Hələ də uşaqlıq və yeniyetməlik xatirələrimin qəhrəmanıdır o adam. Əynində üst hərbi geyimi (kitel), başında papaq,  əlində təsbeh var-gəl edərdi hər zaman küçənin tinində, öz evlərinin lap yaxınlığında. Və bir də ən məşhur zinəti olan saqqalı hər zaman birlikdə idi onunla.

 Gəncənin ad salmış məhəllələrindən biri, Yeni İrəvan qəsəbəsi. Camaat arasında Yenravan deyirdilər. Taksi sürücüləri də o adla tanıyırdı həmin məhəlləni. Acılı-şirinli uşaqlıq illərim həmin məhəllədə keçib. Uşaq yaddaşı ən özəl hissləri yadında saxlayar hər zaman. Bəlkə də, heç ömrü boyu unutmaz yaddaşındakıları. Necə ki mən o adamı unutmamışdım, unutmamışam. Uşaq dünyamın, bəlkə də, tək mənim yox  məhəllədə çox uşağın, çox yeniyetmənin qəhrəmanı idi o kişi. Adını heç bilmirdim. Onu, sadəcə, tanıyırdım. Öz aramızda  isə döyüşçü kişi deyirdik ona. Heç danışan görməmişdik onu. Elə hey təsbehini cütləyərək var-gəl edərdi. Küçədən keçəndə hər birimiz ona baxar və salam verməyə çalışardıq. Ancaq ona çatar-çatmaz zəhmi bizi bürüyər və sanki qıfıllanmış ağzımızı aça bilməzdik.  Hər zaman onun bizi görə bildiyi yerlərdə oynayar və bizə nə isə bir şey buyurmasını arzulayardıq. Dükana getməklə, yolladığı bir şeyi lazım olan yerə çatdırmaqla, nə bilim, nəsə bir şeylə xidmət etmək istəyərdik o adama, qəhrəmanımıza. Ancaq o, bizi heç bir dəfə də buyurmadı  həmin illər ərzində. Belə qəribə idi bizim qəhrəmanımız. Biz uşaq idik, ancaq ona sevgimizin, bəlkə də, o an üçün qaranlıq olan, qeyri-ixtiyari baş qaldıran bir səbəbi var idi. Bu səbəb isə onun saqqalı idi. Bəli, saqqalı! Müharibənin təzə-təzə səngidiyi illər idi o zaman. Məhəllə camaatı deyirdi ki, ona bir dəfə ağsaqqallardan kimsə niyə həmişə belə saqqallı gəzdiyini və illər keçsə belə o saqqalını heç qırxmadığını soruşmağa cürət edib. O isə cavablandırmışdı ki, Qarabağda döyüş zamanı mənim yanımda elə oğlanlar ölüb ki, onların qanı alınmayınca, Qarabağ geri qayıtmayınca mən saqqalımı qırxmayacağam. O məhz buna görə böyükdən-kiçiyə  bütün məhəllənin sevimlisinə çevrilmişdi. Artıq hər kəs alışmışdı onun bu görkəminə, bu ruh halına. Onu bircə dəfə də olsun gülən görməmişdik. Yadımdadır, orta məktəbdə bir dəfə inşa yazdığım zaman da həmin qəhrəmanımdan söz açmış, onu başdan-başa təsvir etmişdim. Taxtadan avtomat düzəldib dava-dava oynayanda da eynilə o adam kimi geyinərdik, onun kimi yeriyərdik.

 O illərdə bizə medallar verən, hər zaman uşaqlarla oynamağı sevən qonşumuz Fikrət həkimin (hərbi həkim idi) də meyiti gəlmişdi cəbhədən. O günü hələ də unutmamışam. Bütün uşaqlarla sağlığında Fikrət əminin bizə verdiyi medalları döşümüzə  taxıb getmişdik onun dəfninə... Deyirdilər ki, minaya düşüb, birinci ayaqları yox olubmuş. Biz isə bunu düşünməyə qorxur və kəcavəsinin üzərindən asılan gülümsəyən şəklinə baxaraq onu hələ də bizimlə futbol oynayan kimi təsəvvür edirdik və həmişə də elə təsəvvür etdik. Sonralar hər birimiz onun bizə verdiyi göy rəngli medalları uzun illər fəxrlə, böyük dostumuzun bir yadigarı kimi üstümüzdə gəzdirdik. Məhəllədə Fikrət əminin medalını gəzdirən barmaq sayı yeniyetmə var idi və o medalı gəzdirən hər kəs bununla qəhrəman sayılırdı.

   Beləcə illər keçdi. Biz o məhəllədən başqa yerə köçdük. Mən də böyüdüm, hərbi xidmətə getdim. Hərbi xidmətdə olduğum zaman da bu qəhrəmanımdan, həmin saqqallı adamdan əsgər yoldaşlarıma danışardım. Hətta bir dəfə komandirimiz, milliyyətcə rus olan mayor Puqaçov da o adam haqqında, onun saqqalını qırxmama səbəbi haqqında eşidəndə çox təsirlənmişdi.

   İllər bir-birini əvəzləsə də, mən öz köhnə məhəlləmizi unutmurdum. Ara-sıra ora baş çəkir, uşaqlıq dostlarımla görüşür, hətta böyüməyimizə baxmayaraq, yenə qəhrəmanımız haqqında onlardan soruşurdum. Onlar da saqqallı adamın yenə də illər öncəki kimi öz heybətli görünüşündə olduğunu deyirdilər. Sonralar ailəmiz Gəncədə qalsa da, mən işimlə əlaqədar bir az da uzağa, Bakıya köçdüm. Artıq o uşaqlıq xatirələrimin də üstündən düz 15 ildən çox vaxt keçmişdi. Bu il, yəni 2013-cü ili yola saldığımız zaman işdən düz bir həftəlik istirahət verildiyinə görə, mən də Gəncəyə, evimizə yollandım. İki gün sonra isə köhnə dostları, qohum-əqrəbanı ziyarət etmək, bayramlaşmaq üçün hər daşında, ağacında  uşaqlığımın izi qalan Gəncədəki həmin köhnə məhəlləmizə getdim. Hamı ilə görüşüb bayramlaşdım, dərdləşdim və çox yaxşı əhvalla məhəllədə son getdiyim dayımevini də tərk edərək yola düzəldim. İki tin keçmişdim ki, heç gözləmədiyim halda o adamla rastlaşdim. Uşaqlıq xatirələrimdə yaşatdığım o saqqallı qəhrəmanla. Qəribə bir hiss bürüdü məni. Çünki bəlkə də, bu sülh şəraitində yaşayan mən, onu unutmuşdum və heç rastlaşacağımı ağlıma da gətirmirdim. Hələ uzun məsafə qalmağına baxmayaraq, gördüyüm andaca o adamın heybəti məni bürümüşdü. O eynilə illər öncəki kimi tində, qapılarına yaxın yerdə addımlayırdı. Bir az yaşlanmış və yerişləri yavaşımışdı sanki.  Artıq ona bir az da yaxınlaşırdım. Onu bu son illərdə heç xatırlamamağıma baxmayaraq, gördüyüm andaca bir zamanlar olduğu kimi, eyni sevgi ilə, uşaqca bir məhəbbətlə dolmuşdum. Artıq 29 yaşlı yetkin bir oğlan olan mən bu dəfə bütün cəsarətimi toplayıb uşaqlığımda dəfələrlə arzu etsəm də, heç bacara bilmədiyim bir şeyi, ona salam verməyi qərarlaşdırdım. Getdikcə addımlarımı bir az da iti atırdım. Ona çatmaq, başımı qaldırıb salam vermək, o, bəlkə də, heç məni tanımasa belə, bayramını təbrik etmək, 2014-cü ilin ona uğur və qələbə gətirməyini arzu etmək istəyirdim. Artıq çox yaxınlaşmışdim. Təxminən 5 addımlıq məsafədə idim. Bu heybətli adamın, qəhrəmanımın uşaqlıqda baxmağa cürət etmədiyim, sadəcə, öz təsəvvürümdə filmlərdə gördüyüm qəhrəmanların gözləri ilə müqayisə etdiyim gözlərinə, nəhayət ki, bu gün baxaraq salam vermək üçün başımı qaldırdım. Ancaq baxışlarım onun gözlərinə çatmadan,  üzündə dayandı, dondu! O saqqalını qırxmışdı...

 Başımı bir az daha qaldırmağa, onun gözlərinə baxmağa cürət etmədim. Bir an içində nə edəcəyimi bilmədən sürətlə oradan uzaqlaşdım.

Kamal Yaşar (birlik.az saytının köşə yazarı)

Birlik.az