“1989-cu ildə kənddən gəlib, bütün ürəklə, varlığımla hərəkata qoşulan gənclərdən olmuşam”
Şair, redaktor kimi tanıdığımız Ehtiram İlham Ukraynadakı son prezident seçkilərindən sonra gündəmə gəldi. Nədən ki, o, xarici görkəminə görə Ukraynanın yeni prezidenti Pyotr Poroşenkonu xatırladır. Prezidentin oxşarı ilə Hüseyn Cavid parkında görüşüb söhbət etdik
İlk olaraq bu oxşarlıqdan söz açdıq. Bundan heç bir narahatlıq keçirmədiyini deyən, şair bu bənzərliyə zarafat üçün vasitə kimi baxdığını dedi. Cavanlığından bu cür hallarla tez-tez üzləşdiyini bildirən, E.İlham artıq bu kimi durumlara öyrəşdiyini dedi:
- Məni cavanlığımdan həmişə kiməsə oxşadıblar. Gəncliyimdə, hərəkat vaxtı güllü qalstuk taxırdım. Onda məni Ayaz Mütəllibova da oxşadırdılar. Elə olub məni metroda polislər saxlayıb, sənəd istəyiblər, vermişəm. Deyiblər, “sən azərbaycanlı imişsən, üzünə baxanda elə bildik, ərəbsən, hindlisən”.
- Poroşenko ilə oxşarlığınıza dair sosial şəbəkələrdə müzakirələr də gedir. Bu sizi narahat etmir?
- Yox əşi... Gülürəm həmişə. Mırt tuturuq da, nə var ki, burda. Əslində, seçkiyə qədər mən onun yalnız adını eşitmişdim, üzdən tanımırdım. Sonra şəkillərinə baxdım gördüm ki, bir az oxşayır. Allah hər kəsi bir quruluşda yaradır, nə etmək olar?! Hə, onu da deyim ki, mən Ukraynada təhsil almışam.
- Deməli, siz Ukraynada qalsa idiniz, bu gün orda ulduz olardınız. Bu yaxınlarda getmək barədə düşünürsünüz?
- Vaxtaşırı ora gedirəm. Bəlkə bu yaxınlarda da yenidən getdik.
- Gənclik illərinizdən siyasətə bağlanmısınız. Siyasi baxışınız nədir, necədir?
- 1989-cu ildə kənddən gəlib, bütün varlığımla hərəkata qoşulan gənclərdən olmuşam. O dövrün bütün hərəkatçıları hamısı dostdur, qardaşdır. Həmin illəri mən ömrümün ən şərəfli, ən unudulmaz illəri hesab edirəm. Bu millət üçün, bu torpaq üçün bütün ağlımızla, canımızla çalışmışıq. Mənim siyasi baxışım lap əvvəldən müsavatçılıq olub. Müsavat Partiyası Azərbaycanının milli mənliyinin ifadəsidir. Mən qürur duyuram ki, burdayam. Lakin bugünkü gündə çox da aktiv üzv deyiləm. Həm də dünya dolanması deyilən bir şey də var. Məcbursan işləyəsən. Bu gün halal olub, düz yaşamaq zülmdür.
- Əsas hansı işlərlə məşğulsunuz?
- Neçə illərdir, kitab redaktə edirəm. Nəşriyyatlarla əməkdaşlıq edirəm. Bilən dost-tanışlar layihələr təklif edir. Birgə çalışırıq. Film çəkirik. Tanınmış sənətkar Şəmistan Əlizamanlı ilə möhkəm dostuq və onunla ictimai birliyimiz var. Və mütəmadi olaraq 3-4 ildir ki, biz şəhidlərimiz, milli qəhrəmanlarımız barədə filmlər çəkirik. Bu il də növbəti filmə hazırlaşırıq. Fəal hərəkatçı olduğum üçün elə ilk kitabımda hərəkata həsr olunub. Orda Əbülfəz Elçibəy də var, İsa Qəmbər də, Rauf Arifoğlu da, Ramiz Rövşən də var. Bir sözlə xeyli adamlar var.
Ehtiram İlham: “Məni Ayaz Mütəllibova da oxşadırdılar”
-Ehtiram bəy, həyatınızda sizi heyrətləndirən əsas məsələlər hansılardır?
-İnsanı təəccübləndirmək, ümumən insanın təəccüblənməsi müəyyən məqmalarla bağlıdır. Məsələn məni Şaiq Vəlinin bir şeri 5-6 ildir o qədər heyrətləndirib. Məsələn Akif Səmədin: “Hanı dərvişanə şahlıq, hanı şəhanə dərvişlik”-bu beyti hər dəfə yadıma düşəndə tüküm ürpəşir. Yəni insanın heyrətlənməsi üçün həmin məqama baxış bucağı əsasdır. Məsələn sizə bir hadisəni danışım. Biz Tovuzun Əsrik dərəsində bir bulaqda oturmuşduq. Neçə saat oturub, qulaq asmışıq; suyun şırıltısı nə qədər dayanmadan eyni cür şırıldayıb. Bax bu da heyrətlidir.
Amma belə böyük mənada məni həyatımda ən çox heyrətləndirən, bu millətin səbri, biganəliyidir. Ümumiyyətlə istər şəxsi, istərsə də xalqın taleyi ilə bağlı məni sındıran çox hadisələr olub. Uzun söhbətdir...
Sadəcə anlamıram insan haqq nə olduğunu bilə-bilə susur. Bu məmləkətdə hamı bilir əsl siyasətçi kimdir, amma heç kəs onu demir. Hamı bilir ən böyük şair kimdir, amma heç kəs adını çəkmir. Hamı bilir halallıq hardadır, düz hardadır, amma hamı başqa yollara gedir. Bax bunlar heyrətlidir. Heyrətlidir ki, millət bilə-bilə necə bu haqsızlıqlara göz yumur. Hər gün çıxıb efirdən yalan danışırlar, amma hamı göz yumur.
-Bəs, dostdan zərbə görmüsünüz?
-Ümumiyyətlə elə bir insan yoxdur ki, tək dostdan yox, qohumundan da, ən yaxınından da zərbə almasın. Bunlar təbii şeylərdir. Amma mənim dost sarıdan bəxtim gətirib. Özü də xeyli çoxdur dostlarım. Və bu dostluqlar illərin sınağından keçib. Məsələn Əyyub Qiyasla gələn il 30 ilimiz tamam olacaq ki, dostluq edirik. Onunla hazırlıqda bir oxumuşuq. Dostlarımdan Qara Tofiq çox şərəfli kişidir. Mən Ramiz Rövşənlə bir vaxtda yaşayıb, hərdən bir məclisdə oturmağı özümçün taleyin lütfü hesab edirəm. Məmməd İsmayıl kimi bir dostumun olması mənim üçün xoşbəxtlikdir. Taleyim də elə gətirib ki, dostlarımın hamısı çox aydın ictimai mövqeyi olan, halal kişilərdir. İndi bəzilərinin adını çəkmədim, üzürlü saysınlar. Elnur Astanbəyli, İbrahim İlyas kimi dostlarım var. Hətta məni kimi nikbin adam hərdən hər şeydən əlimi üzəndə Elnuru axtarıram mənə impuls verir. O vaxt rəhmətlik Elçibəy, Kələkidə olanda biz neçə müddətdən bir yanına gedib, gəlirdik. Bəy bizə o qədər işıq paylayırdı ki, aylarla bəs edirdi.
-Dostluq əslində nədir ki?
-Dostluq doğurdan böyük şeydir. İnsan həqiqi dostu tapıbsa həyatına bir dayaq tapıb elə bil. İnsan həyatda təkcə ailə üçün yaşamır ki. İnsan həm də idellar və insanlar var onlara görə yaşama bağlanır... Bir dəfə Elnur Astanbəylinin toyunda idik, Rəfael İncəyurda söz verildi. Ağrısın alım, mikrofonu götürüb, danışdı-danışdı... Bir də dedi, beyqafıl yadıma bir şer düşdü; cibindən kağız çıxartdı... Həm dedi "beyqafıl yadıma düşdü", həm də cibindən kağız çıxardıb, oxudu... (gülürük). İndi beyqafıl dostların adları yadıma düşdü, qalanlar məndən küsəcək.
- Yazdığınız şeirlərdə əsas hansı mövzulara toxunursunuz?
- Mənim yaradıcılığım əsasən vətənlə bağlıdır. Şeirlərim birbaşa yaşadığım həyatdan qaynaqlanıb. İnsan yaşadığını yazanda səmimi olur.
- Çox istərdik şeirlərinizdən birini deyəsiniz...
- Oğlum Atilaya yazdığım şeri deyəcəm:
Ehtiyacdandımı, ya yaşdandımı,
Azalır başımda ağıl get-gedə.
Cəhənnəm özüdür, mən gördüklərim.
Bitir cənnət haqda nağıl get-gedə.
Gözümü açandan gözüm yaşdadı.
İşim əl-amanda, qaça-qaçdadı.
Nə ki, arzum vardı, zaman xışdadı.
Niyyətim qıraqdan baxır, get-gedə.
Dünyada qalası dünya malıdı.
Tanrı sevdasıdı, haqq amalıdı.
Oğul atasına oxşamalıdı.
Sənə oxşayıram, oğul, get-gedə.
- Neçə övladınız var?
- 2 övladım var, biri oğlan, digər qız. Onları tapana kimi zülm çəkmişəm. Evlənəndən 7 il sonra dünyaya gəliblər. Qızıma anamın adını qoymuşam. Adı Zeynəbdir. Qızıma həm də nəvəm kimi baxıram çünki xeyli balacadır. Həm anam kimi, həm balam kimi görürəm. Atilay da Atilaydır da.
- Bayaq bildirdiniz ki, bu yaxınlarda Ukraynaya gedə bilərsiniz. Heç xaricdə yaşamaq barədə düşünmüsünüz?
- Çox ölkələrdə olmuşam. Amma sizə bir söz deyim; korrupsioner hökuməti olmasına rəğmən, Azərbaycana qurban olum! Bu Azərbaycanın çınqılına qurban olum. Başqa yer yaşanılası deyil, vicdan haqqı. Müxalifətçi olduğum üçün xaricdə yaşamağa görə o qədər şansım olub. Özüm getmək istəyənlərə yardımçı olmuşam, amma mən getməmişəm. Biri elə öz qohumum. Almaniyada yaşayır. Ona 3 mərtəbə ev veriblər, “CİP”i var. Nə olsun?! Dolanışığı da var. Amma bir adam yoxdur ki, nəfəsin nəfəsinə dəysin. Biz burda vətəndəyik. Burdan bura rayon üçün darıxırıq, burnumuzun ucu göynəyir.
- Ölkənin rifahı naminə dəyişiklik baş verəcəyinə inanırsınız?
- Şübhəsiz. Dünyada heç nə əbədi deyil. Nə hakimiyyətlər, nə insan ömürləri. Mən bütün varlığımla bilirəm ki, o günü biz görməsək belə Qarabağ da azad olunacaq, Azərbaycan bütöv də olacaq. Azərbaycan çox firavan bir ölkə olacaq. Çünki bu millət ömrü boyu çox istedadlı insanlar, çox böyük şəxslər yetişdirib, onların işığı, onların fəaliyyəti bizim məmləkəti çox şərəfli bir gələcəyə çıxaracaqdır.
Fəridə ABDIYEVA
(musavat.com)
