Atası Cahangir Nuriyev Şuşa bəylərindən idi. Anası Mənicə Adıgözəlova da zadəgan nəslindən olub. Mirzə Adıgözəl bəyin nəvəsi. O Mirzə Adıgözəl bəyin ki, Tiflisdə Qafqaz canişinliyində xidmət etmiş, sonradan isə Azərbaycan, Qarabağ tarixi barədə məşhur "Qarabağnamə” əsərini yazmışdı.
Cahangir bəylə Mənicə xanımın 7 uşağı olub. İki oğlan, beş qız. Güvarə ailənin ikinci övladıydı. 17 dekabr 1912-ci ildə elə Şuşada doğulmuşdu.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra Cahangir bəy yeni gələn hökumətlə, necə deyərlər, hökumətlik eləmədi. Torpaqlarının, mal-qarasının, əksər mülklərinin müsadirə edilməsiylə barışdı. Amma Şuşada yaşamaq istəmədi bəy. Ailəsini də götürüb Gəncəyə köçdü. Əvvəl xırda ticarətlə məşğul oldu, sonradan isə dövlət idarələrinin birində kargüzarlıqla. Amma bununla belə uşaqlarının təhsilinə daha çox fikir verməyə başladı. Qızlarını Gəncədə yeni yaranmış sovet əmək məktəblərinə ilk verənlərdən biri də Cahangir bəy idi.
Güvarə orta məktəbi 1929-cu ildə bitirdi. Elə bitirən kimi də mühasib və makinaçı kurslarına yazıldı. Kursu bitirən kimi isə Gəncədəki "Qırmızı Azərbaycan” zavodunda işləməyə başladı.
...Həmin gün bu xoş xəbəri atasına deməyə ürək eləmirdi. Anasının təkindən sonra atasına yaxınlaşdı. Cahangir bəy isə heç nə demədi. Qızının alnından öpüb xeyir-duasını verdi: Gəncə Dairə İnqilab Komitəsinin zəmanəti ilə Güvarə Tiflisə, Kimya-Texnologiya İnstitutuna oxumağa göndərilirdi.
Bu institutda iki il oxudu Güvarə. Fitri istedadı və savadı ilə əksər tələbələrdən seçilirdi. Elə rəhbərlik də bunu görürdü. İkinci kursu bitirən kimi Güvarə təhsilini davam etdirmək üçün bir neçə tələbəylə Leninqrada Metallurgiya İnstitutuna göndərilir. Burada da özündən söz etdirə bilir bu qız. Qısa müddətdən sonra ona dərsdən sonra bir zamanlar SSRİ-nin ən böyük zavodlarından olan "Krasnıy putiloves”də təcrübə keçmək şansı da yaradılır. Təcrübə isə onun elmi fəaliyyətində ilk addımlarını atmağa böyük kömək edir.
***
…Güvarə sənədlərini götürüb institutdan getsə də, geri dönmək uğrunda mübarizəyə başlayır. Stalinə belə məktub yazır. Atasının indiki sosial statusunu xüsusi qeyd edir. Təhsil almaq, alim olmaq arzusunu bildirir.
1935-ci ilin martında Novruz bayramı ərəfəsində atası Cahangir bəyi NKVD-yə çağırırlar. Anası Mənicə xanım ərinin əşyalarını toplayır: gedər-gəlməzə gedirdi deyə. Cahangir bəy həyat yoldaşı və evdəki uşaqları ilə halallaşıb evdən çıxır. NKVD-də isə onu gülərüzlə qarşılayırlar. Qızının Stalinə məktubunu göstərirlər.
- Artıq təhsilinə davam edə bilər. Yoldaş Stalin şəxsən göstəriş verib.
Cahangir bəyin, necə deyələr, ürəyi üstünə gəlir… 1935-ci ilin martında Güvarə ali məktəbə bərpa olunur.
Ali məktəbi bitirən kimi onun təyinatını təcrübə keçdiyi zavoda verirlər. Əvvəl əridici işləyir. Bir aydan sonra isə onun usta təyin edirlər. Az sonra isə Nemirovskinin məxfi laboratoriyasına işə götürürlər. Gecə-gündüz çalışan Güvarə və iş yoldaşlarının zəhməti bəhrə verir - X18N9 markalı polad növünü ala bilirlər. Sonradan "Pravda” qəzeti yazacaqdı:
"Sexdə xüsusi polad növünün hazırlanmasına çoxdan başlanmışdı. Maddənin necə alındığını isə sexdə az adam bilirdi. Nəhayət, yeni polad növünün əsas yaradıcısı Güvarə Nuriyeva polad əridən sobadan ayrıldı. Təlimata tam əməl edilmişdi. Yeni polad növü hazır idi. Bu, inqilab idi”.
Tezliklə SSRİ-nin domna sobalarında yeni polad növünün alınması barədə xəbər bütün Avropanın bürüdü. Sonradan, Güvarə Nuriyeva və onun ideya müəllifi olduğu xüsusi tərkibə malik dözümlü zirehi metaldan hazırlanan T- 34 tanklarına atəş açacaq almanlar belə nə baş verdiyini anlamayacaqdılar. Onların atdığı mərmilər tanka dəyib yayınacaqdı. Və bəlkə də heç vaxt bilməyəcəkdilər ki, bütün bunların səbəbkarı bir azərbaycanlı qızdır...
Müharibədən söz düşmüşkən, Leninqrad mühasirəyə düşəndə şəhərdən ilk çıxarılanlardan biri də Güvarə Nuriyevanın çalışdığı laboratoriya və sex idi. Urala, Nijni Taqilə köçürtmüşdülər onları. İ.S.Semyonov, S.M.Lebedev, Y.E.Leviç, Z.M.Nemirovski və Güvarə Nuriyeva elmi tədqiqatlarını davam etdirirdilər. Stalin bu adamların təhlükəsizliyini qorumaq üçün xüsusi mühafizə də ayırmışdı. Cəbhəyə isə xüsusi metaldan hazırlanmış təyyarə və tanklar getməkdə davam edirdi.
***
Komanda bir də Leninqrada 1944-cü ilin avqustunda qayıtdı. Müharibə hələ başa çatmamışdı. Yenə gücləndirilmiş iş rejimi, yenə saysız-hesabsız təcrübələr.
…Sovet qoşunlarının Berlinə yaxınlaşmasından radioda xəbər tutdular onlar. Sexdə əməlli şadyanalıq idi. Az, lap az qalmışdı qələbəyə. Güvarə həmin gün birinci növbədəydi. Sex işçilərinə təlimatlarını verib çıxacaqdı. Əlindəki dəftərçədə domna sobasında çalışan ustaya yaxınlaşırdı ki…
...Domna peçi partlamışdı. Sonradan nə qədər araşdırılsa da, peçin hansı səbəbdən partlaması barədə düz-əməlli izahat verilməyəcəkdi. Partlayış isə Güvarə Nuriyeva və daha 6 iş yoldaşının həyatına son qoymuşdu. Qələbəyə vur-tut 7 gün qalmış...
33 yaşlı şuşalı qızı Leninqradda dəfn edirlər. Onun qəbri isə indi it-bata düşüb, yeri bilinmir...
