“Düşmənlər qorxur, dostlar hörmət edir”, “Hər sərrast atıcı snayper deyil, amma hər snayper sərrast atıcıdır”. Bu sözləri snayper atıcıları barədə deyillər. Hər bir müharibənin aparıcı qüvvələri olan snayperçilər xüsusi hazırlanmış şəxslər olur. Döyüşlər zamanı sayları az olsa da, onların dəqiqliyi digər döyüşçülərə nisbətən düşməni daha çox itki verməyə məcbur edir. 

Snayper atıcıları arasında qadınların daha çox olması diqqət çəkən məqamlardandı. Müasir dünyada qadın snayperlər elə də nadir anlayış deyil. 

Qadınlar niyə yaxşı snayper olur?

Snayper gizlənməyi, saatlarla hərəkətsiz qalmağı bacarmalıdır. Burada intiusiyanın köməyi ilə öncədən təxmin etmək bacarığı əsas yer tutur. İntuisiya qadınlarda güclü olduğundan, onları snayperliyə götürürlər. Qadın snayperlər psixo-fizioloji planda kişilərdən dayanıqlıdırlar, ona görə də ekstremal vəziyyətdə daha yaxşı işləyirlər. Səbir, dözüm və adaptasiya bacarığı – bütün bu göstəricilərə görə onlar kişilərdən üstündürlər. 
Onlarda qadınlara məxsus yüksək özünümüdafiə instinktinə görə pusquda qalmaq yaxşı alınır. Bütün bu keyfiyyətlərin sayəsində qadınlar adətən yaxşı snayper olurlar. 

Sovet İttifaqı qəhrəmanı olan qadın snayperlər

Dünya tarixində böyük izlər buraxan II Dünya Müharibəsi zamanı qadın snayperlərin adları bütün dünyaya məlum oldu. Belə ki, faşizm ilə müharibə zamanı ən məşhur qadın snayperlərdən biri Ludmila Pavliçenko olub. O, 309 alman əsgər və zabitini (o cümlədən 36 düşmən snayperini) məhv edib. 

Ümumiyyətlə, sovet snayper məktəbi dünyada ən yaxşılardan biri idi. Hərbi tarixçilər qeyd edirlər ki, 1943-cü ildə sovet qoşunlarında 1000 snayper qadın var idi, onlar 12 min faşisti məhv ediblər. Onlardan Olqa Bordaşevskaya 108, Nina Petrova 122, İnna Mudreçova 138, Sovet İttifaqı qəhrəmanı Mariya Polivanova 140, Sovet İttifaqı qəhrəmanı Nataliya Kovşova 167, Olqa Vasilyeva 185 alman əsgər və zabitini o dünyaya yola salıblar. 

İlk azərbaycanlı qadın snayper

Bu qadın snayperlər arasında həmyerlimiz - ilk azərbaycanlı qadın snayper Ziba Qəniyeva olub. O, 129 düşmən əsgərini məhv edib. Bu xanım sonralar 1945-ci ildə sovet kinosunun ekranlarına çıxan “Tahir və Zöhrə” filmində İran şahzadəsi rolunun ifaçısı Ziba Qəniyevadır. 

Şamaxı şəhərində doğulan bu cəsur snayper xanım daha sonralar bir çox ictimai işlərdə çalışıb. Müharibədən sonra SSRİ-nin Türkiyədəki müvəqqəti işlər vəkili, tanınmış diplomat Tofiq Qədirovla ailə həyatı quran qadın snayperin hazırda Moskva şəhərində yaşadığı deyilir. 

Ermənistan ordusundan muzdlu qadın snayperlər

Dağlıq Qarabağ müharibəsi illərində və hazırda düşmən ordusunda xüsusi hazırlıq keçmiş qadın snayperlər xidmət edir. Snayperlər barədə məlumatlar gizli saxlansa da, onlar haqqında məlumatlar heçdə az deyil. Onların əsasən Milli ordumuzla üzbəüz mövqelərdə yer tuturlar. Düşmən ordusunda müxtəlif ölkələrdən olan qadın snayperlərlə yanaşı yerli qadınlara da rast gəlinir. Fransız snayper qadınlar düşmən ordusunda üstünlük təşkil edir. 

Azərbaycanda qadın snayperlər hazırlanacaq

Azərbaycan Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin (SHXÇDX) "Hərbi Vətənpərvərlik və Mütəxəssis Hazırlığı" MMC tərəfindən hərbi xidmət çağırışçıları üçün ixtisas kursları yenidən bərpa olunacaq. Cəmiyyətdən bildiriblər ki, hazırda aşpaz və sürücülük ixtisası üzrə mütəxəssislərin hazırlığı həyata keçirilir. Snayper, kəşfiyyatçı, paraşütçü, kinoloq və digər kursların başlanması istiqamətində işlər davam etdirilir. 

Xanımların snayper kurslarına cəlb olunması gəlincə, cəmiyyətdən bildiriblər ki, Nazirlər Kabinetinə bununla bağlı müəyyən təkliflər göndəriləcək: “Qadınlar hərbi xidmətə çağırılmadıqları üçün bu kurslarda iştirak edə bilməzlər. Xanımların da bu kurslara cəlb olunmaları üçün gələcəkdə müəyyən addımlar atılacaq. Yəqin ki, bununla bağlı müəyyən təkliflər hazırlanıb Nazirlər Kabinetinə təqdim olunacaq”.

Qarabağ müharibəsində döyüşən azərbaycanlı ilk qadın snayper 

Əslən Xızıdan olan Növrəstə Yusifova Qarabağ müharibəsində Azərbaycanın ilk döyüşçü qadın snayperi olub. Müstəqil Azərbaycanın ilk qadın snayperi bildirib ki, hər zaman öz snayperi ilə səngərdə döyüşlərin qızğın getdiyi yerlərdə iştirak edib. 

Növrəstə xanım könüllü olaraq bu döyüşlərə qatılıb. Onun sözlərinə görə, könüllü döyüşlərə getmək istəməsinə baxmayaraq, döyüşdə qadınların olmadığını əsas gətirərək, onu aparmaq istəməyiblər. Buna baxmayaraq qadın snayper inad göstərərək döyüşlərə qatılıb: “Səngərdə döyüşlərdə olan ilk döyüşçü qadın snayper olmuşam. İlk olaraq Şuşa və Şuşa ətrafı döyüşlərdə iştirak etmişəm. Burada düşmənin xeyli canlı qüvvəsini və texnikasını məhv etmişəm. Nişana aldığım düşmənin sayını dəqiq deyə bilmərəm”

İki snayper gülləsinə dağılan bunker

Növrəstə Yusifova bildirib ki, dəfələrlə düşmənin gizli mövqedə olan snayperlərini məhv edib. Gizli mövqedə olan düşmən bunkerini və xeyli canlı qüvvəni məhz bu xanım sərrast atəşi ilə sıradan çıxarıb: “Onların hərbi maşınlarını partlatmışam ki, içində xeyli  sayda düşmən qüvvəsi olub. Düşmənin Şuşa istiqamətində bunkerlərini partlatmışam. Halbuki həmin yerdən 1 ay ərzində bizim 6 əsgəri vurmuşdular. Onların haradan atəş açdığı tapılmırdı. Həmin yeri aşkar edib, 2 gülləyə partlatmışam. Bundan başqa onların texnikalarına və özlərinə çox böyük ziyan vurmuşam”. 

Başına pul qoyulan snayper qadın

Növrəstə xanım qeyd edir ki, bir dəfə hücum planlarından biri zamanı ona ezamiyyət kağızı verirlər ki, sizi təcili Bakıdan çağırırlar. Amma bunu ona yalan söyləyiblər. Belə ki, qadın snayperimiz 20 ildən sonra öyrənib ki, bunu onu qorumaq məqsədilə ediblər: “Ermənilər başıma pul qoymuşdular və bu baxımdan məni qorumaq üçün belə addım atıblar. Bakıya şuraya gəldiyim üçün may ayının 9-u olacaq hücumu görmədim”. 

Növrəstə Yusifova ermənilər tərəfdə də bütün döyüşçülərin tanıdığı “Janna” adlı snayper qadının olduğunu və cavan qızlar hazırladığnı qeyd edir.

Qadın snayper bildirir ki, bu cür atıcılar sakit və diqqətli olmalıdır. Bəzən elə etməlidir ki, öz əsgərləri onun nə etdiyini bilməsin. Səs və hənirti hiss olunmalı deyil. O, snayperində olan gecəgörmə cihazı vasitəsilə gecə saatlarında olan biləcək bir neçə qəfil hücumu qabaqcadan aşkar edib: “Diqqətim sayəsində çox vaxt əsgərlərimizi gizli hücumlardan qorumuşam. Bir də gülləni atan zaman hava şəraitinə uyğun atırdım. Onun üstündə tənzimləyən yeri var. Oradan küləyə, yağışa uyğun olaraq tənzimləyirdim. Yağışda güllə hədəfə çatınca gücdən düşür. Külək güllənin səmtin dəyişir. Bunları nəzərə alıb diqqətli olmaq lazımdır. O qədər diqqətlə müşahidə aparırdım ki, öz nəfəsimi belə hiss etmirdim”.

“Xalaqızı” ləqəbini hələdə deyirlər

Növrəstə xanım döyüş yoldaşları arasında “Xalaqızı” ləqəbi ilə tanınıb. Ona hər zaman hörmət edən döyüşçü yoldaşları, onun atıcılıq qabiliyyətinə heyran olduqlarını deyirmişlər: “Həmişə onlara arxa, dayaq olmuşam. Xalaqızı ləqəbim hələ də qalır. Döyüşçü yoldaşlarıma əlimdən gələn köməyi göstərmişəm. Lazım olanda ilk tibbi yardım belə etmişəm”.

Ermənidə elə sifət var ki, qadından qorxur

Son günlər cəbhədə vəziyyətin gərginləşməsi ilə əlaqədar Növrəstə Yusifova ölkə prezidentinin saytına məktub ünvanladığını qeyd edib. Onun sözlərinə görə, yenidən ön cəbhədə snayperçi qadın kimi döyüşməyə hazırdı: “Xahiş etmişəm ki, cəbhə xəttinə gedim. Demirəm, bu yaşımda əlbəyaxa döyüşə gedərəm. Amma onu da bilmək olmaz, ermənidə elə sifət var ki, qadından qorxur, qaldı kişilərdən qorxmasınlar. Snayper elədir ki, yaxşı atıcılıqla nümunə olmaq olar. Hər bir yerdə mövqeyimi, yerimi bilirəm. Hər tərəfli döyüşə yarıyaram. 10 gülləmdən bəlkə biri yan keçər. Hələ də görmə və eşitmə qabiliyyətim yaxşıdı. 

Hazırda atəş nöqtələri olan rayonların birində yaşamaq istərdim. Düşməndən çox heyf çıxmaq istəyirəm. İndinin özündə snayperçi kimi yenidən özümü göstərməyə hazıram. Əgər bir gülləm boşa gedərsə, onların dediyi kimi qayıdıb gələrəm”. 

Hazırda “Qarabağ əlilləri və veteranları Cəmiyyəti” nin  sədri olan Növrəstə Yusifova əsgər, döyüşçü formasını o illərdən bəri bir dəfə də olsa geyinməyib: “Niyyət etmişəm, bir də onu döyüşə gedəndə geyinəcəm”.  

Anar Kəlbiyev,teleqraf.com