Yaxşı yadımdadı. 5-6 yaşlarında idim. Kəndimizdə “tozanaq ” tüğyan edirdi. Evdə, küçədə, baxçada hara gedirdimsə hamı eyni mövzunu müzakirə edirdi

Hirsli əhali erməni sözünü dilə gətirmək belə istəmirdi. “Üzdən iraqlar”, “Batmışlar”, “ zəlil olmuşlar” kimi ifadələr yağırdı nənələrin anaların ağzından. Elə bil iqlim də dəyişmişdi o vaxtlar. Bilmirəm, bəlkə də mənim uşaq xəyalımda o günlər boz bulanıq, dumanlı qalıb. Hər tərəfdən barıt qoxusu gəlirdi. Həyacanlı əhali atışma səsləri çoxalan kimi Yunus babanın zirzəmisinə yığılırdı. Mən qaçıb həyətimizdəki su hovuzunun üstünə çıxır, əllərimi gözümə günlük edib səmaya baxırdım. Elə bilirdim ki, hündürə qalxanda hər şeyi aydın görə bilərəm. Aşağıdan uçan təyyarələrə bir az da yaxından baxaram. Kəndbə kənd gəzib silahlar hökümət tərəfindən yığılanda Cəfər əmi ov tüfəngini gizlədib saxlamışdı. İnanırdım ki, bütün erməniləri o tüfəngi ilə öldürə bilər. Evimizin yanından durna qatarı kimi sıralanıb keçən tank dəstəsinin əslində o dövrdə necə həyacanlı olduğunu sonradan anlayacaqdım. Amma , o vaxt əyləncə gəlirdi mənə. Çəpərin kənarına düzülüb əl edirdik tanklara. Əsgərlərin hansındansa yerdə düşüb qalmış üzərinə qara saplı iynə sancılmış papaq dəyərli oyuncağa çevrilmişdi mən və mənim kimi tay tuşlarım üçün.
Hər gün kəndimizə yeni-yeni adamların gəldiyinə sevinirdim uşaq ağlımla. Söhbətlərinə maraqla qulaq asırdım. Onların ev-eşiklərindən didərgin düşüb gəldiyini də sonradan dərk edəcəkdim.
Səbəbini o vaxtlar tam dərk etməsəm də hamının ermənilərə nifət etdiyini anlayırdım. Qonşuluqda yaşayan bir ailəyə erməni deyildiyini dəfələrlə eşitmişdim. Qonşu uşaqlar yığılıb Sahibi – erməni ailəsinin ortancıl oğlunu, döyə -döyə asıb öldürmək istəyəndə Qəzənfər əmi almışdı əlimizdən.
Taxtadan avtomat düzəltmişdik özümüzə. Uşaqların gündəlik oyunu “daqa- daqa” idi o kənddə. O kənddə nə gizlənpac oynayırdı uşaqlar, nə də , “ Bənövşə, bəndə düşə” deyirdi körpə dodaqlar...
Baxça bitdi, məktəb həyatı başladı. Tozanaq hələ bitməmişdi bizim kənddə. Hərdən güclənir , hərdən səngiyirdi. Kəndi başına götürmüş bu tozanaq böyüklü kiçikli hamının canına –qanına hopmuşdu.
Rasim Əkbəroğlular , Kazımağa Kərimovlar, Nofəl Məmmədovlar könüllü dəstə yaradıb Yuxarı Ağcakənd( Baş kənd), Aşağı ağcakənd (Şaumyan), Qaraçinar, Buzluq, Ballı qaya kimi kəndlərimizi kök atıb möhkəmlənmək istəyən nənəm demiş “üzdən iraqlardan” təmizlədilər.
Atəşkəslə səngidi tozanaq. Illərin sakitliyi ab- havanı dəyişmişdi. Hərdən elə bilirdim ki, hərə öz hayındadı. Torpaqları düşünən az adam qalıb. Son günlər o tozanaq yenə qopdu. Bu dəfə anladım ki, tək mənim balaca kəndimdə yox
Respublikamızda tüğyan edirmiş bu tozanaq. Illərdir tək-tək cəbhədən şəhid xəbəri gəlsə də, bu dəfə fərqli idi. 5-10-19-51... hər ağızdan bir söz eşidilirdi.
Hadisələr necə də oxşardır. Hər yuxudan ayılanda bir qara xəbər alırdıq. Ya təzəcə ailə qurmuş, qundaqdakı 40 günlük körpəsi “inqə” deyə fəryad edən Nofəlin başından snaper ilə vurulması, ya da erməni deyib öldürmək istədiyimiz Sahibin böyük qardaşı Vasifin minaya düşüb şəhid olması, ya da, ya da... bu ya dalar uzandıqca uzanırdı.
Indi də eynilə hər gün ya şəhid xəbəri, ya 19 yaşlı gənc Ədalət Məmmədovun düşmənə nifrətlə baxan bir gözündən məhrum olması, ya da yenə 19 yaşlı, ailənin tək evladı olan Sərxan Tahirzadənin hər iki ayaqlarından olması ...
Bu ya dalar daha nə qədər uzanacaq bilmirəm.
Mən artıq o kənddə yaşamasam da, kəndimə gəldim. Yenə tanklar sıralanıb, yenə helikopterlər tez-tez cığır açır səmada. Yenə hər yerdə müharibə söhbəti dolanır. Torpaq atəşi ilə alışıb yanan gəncləri gördüm sözün əsl mənasında “kəndimə gəldim”.
Müdrik Sədi Şirazi deyib:
“Ermənidir yer üzünün əhriməni, insanlığın düşmənidir düşməni...”
Vətən sağ olsun deyib pis erməni gülləsinə qurban veririk hər gün neçə oğlumuzu.
Bu dəfə bu tozanaq belə tüğyan etməməlidir. Yenə gəncləri alıb qara torpağın qoynuna uzadıb nəticəsiz getməməlidir.
Yetər artıq tüğyan etdiyin mənim vətənimdə tozanaq. Tərk et torpaqlarımı. Dinc burax insanlarımı...

Nəsibə Nəsibqızı