Nikah ailənin təməlidir. Bu təmələ, onun
sağlamlığına xalqımız böyük qiymət verir. Hətta hər birimizin əzbərdən bildiyi,
nəsildən nəsilə ötürülərək dilimizdə hopub qalan, əbədiləşən bir kəlam var: "Ailə
kiçik dövlətdir". Sadəcə bu fikir xalqımızın ailə anlayışının necə böyük
olduğunu göstərir. Təəssüflər olsun ki, bu gün bir sıra yeni qurulan ailələr təməli
möhkəm qoyulmadığı üçün uzun yaşaya bilmirlər.
Hüquq eksperti, vəkil, Yeni Azərbaycan
Partiyası idarə heyətinin üzvü İsmayıl Zalovu bu məsələ ətrafında
düşündürən bəzi nüanslar var ki, o bunların həlli yönündə öz təklif və tövsiyələrini
oxucularımıza çatdırmaq istəyir. O, Azərbaycanda nikah
pozuntusunun həddindən artıq kütləviləşdiyini bildirir. İsmayıl Zalov bu məsələ ətrafında
ciddi tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayır. Nikah pozuntusu dedikdə
ilk olaraq qızların erkən yaşda məktəbdən, təhsil ocağından zor gücü ilə ayrı
salınaraq ərə verilməsi nəzərdə tutulur. Erkən yaşda ərə verilən xanımların
böyük əksəriyyətinin beynində psixoloji travma yaranır ki, sonradan onlar ailədə
haqsızlıq və davamlı olaraq şiddətə məruz qaldıqda özlərini və ya həyat
yoldaşına qəsd etmək səviyyəsinə gələ bilərlər.
Az öncə vurğuladığım kimi, xalqımız
ailəyə böyük önəm verir və bu anlayış azərbaycanlıların dünyagörüşündə
toxunulmaz, tər-təmiz, pak bir nöqtədə qorunub saxlanılır. Təəssüflər olsun ki,
əsrlər boyu nəsildən nəsilə ötürülən bu müqəddəs anlayış müəyyən mənada öz
ağırlığını itirmək təhlükəsi ilə qarşı qarşıyadır. Belə ki, 2015-ci ilin
statistikasına əsasən 63,1 min nikah qeydiyyata alınmışdırsa, 11,7 min isə
boşanma müşahidə edilmişdir.Bu rəqəmlərlə isə əhalinin hər 1000 nəfərinə
bağlanan nikahların sayı 7,2, boşanmaların sayı isə 1,3 təşkil edib. 2016-cı ilin yanvar-oktyabr ayları ərzində - yalnız 10 aya rəsmi qurumlar tərəfindən 56,2 min nikah və 10,7 min boşanma halı qeydə alınıb. Əhalinin hər 1000 nəfərinə nikahların sayı 7, boşanmaların sayı isə 1,3 olub.
Çox təəssüflər
olsun ki, bu acı statistika getdikcə artır. Boşanmaların başında duran səbəblər
sırasında isə cütlüklərin bir-birini anlamamağı, ortaq məxrəcə gəlməkdə çətinlik
çəkmələri göstərilir. Ailələr dağıldıqdan sonra isə əgər həmin cütlüyün övladı
varsa, bu daha acınacaqlı hallar yaradır. Övladın tam sağlam düşüncədə yetişməyi,
cəmiyyətə faydalı vətəndaş olması üçün ailə tərbiyəsi, ata və ana əhatəsində
böyüməsi əsasdır. Bütün hallarda qurulan nikahların pozulması arzu olunmazdır.
Unutmaq olmaz ki, cəmiyyətimizin daha da sağlam düşüncəli, güclü olması pozulan
nikahlar yox, sağlam bünövrəli ailələr üzərində qurulur. Gələcəyimiz məhz
sağlam ailənin topluma bəxş edəcəyi düzgün düşüncəli, həyata baxışı tam
övladlar üzərində qurulacaq.
İsmayıl Zalovun fikirlərinə əsasən
nikah pozulduqdan sonra alınan alimentin miqdarını yüksəltmək lazımdır. Və
ümumiyyətlə aliment haqqında qanunu
ciddiləşdirməklə əsaslı dəyişiklər edilməsi
vacibdir.Cütlük boşandıqdan sonra ciddi problemlərdən biri də alimentin verilməsi
və onun miqdarıdır ki, bu məsələ hər zaman ciddi müzakirələrə səbəb olur. Bəzən
ata övladı üçün ayrılan həmən pulu ödəməkdən boyun qaçırır, bəzən də qanunda nəzərdə
tutulan miqdardan az ödəyir. Təbii ki, boşanma nə qədər xoş qarşılanmayan
haldırsa, valideynin övladının müəyyən ehtiyaclarını ödəməkdən imtina etməsi, boyun qaçırması da bir o qədər
ürək ağrıdıcı və arzu olunmaz haldır. İndiki halda aylıq 250 manat maaş alan şəxsin
dövlətə 35 manat gəlir vergisi, 7,5 manat isə sosial ayırma ödədiyini nəzərə
alsaq yerdə qalan 207, 50 manat məbləğin
25%-i yəni 51,88 manat aliment kimi ödənilməlidir. Bu isə günümüzdə elə də
böyük bir rəqəm deyil.
Hörmətli hüquq eksperti, vəkil İsmayıl Zalovun fikirlərinə əsasən vətəndaş nigah pozuntusu ilə məhkəməyə müraciət
etdikdə məhkəmə nigahın pozulmasını yüksək səviyyədə araşdırmalıdır ki, gələcəkdə
cinayətin qarşısı maksimum alınsın.
İ. Zalov: Əcnəbi vətəndaşla Azərbaycan Respublikası vətəndaşının
nikahının pozulması üçün aşağıdakı sənədlər gərəklidir:
1.Nikahın pozulması haqqında məhkəmənin
qanuni qüvvəyə minmiş qətnaməsi;
2.Yetkinlik yaşına çatmayan ümumi
uşaqları olmayan ər-arvadın nikahın pozulması haqqında birgə verdikləri ərizə;
3.Məhkəmə qaydasında fəaliyyət
qabiliyyəti olmayan hesab edilən ərin (arvadın) qəyyumunun ərizəsi.
İ. Zalovun fikirlərinə əsasən Azərbaycan
Respublikası vətəndaşları ilə əcnəbilər və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslər
arasında bağlanan nikahın Azərbaycan Respublikasında pozulması Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir və Azərbaycan Respublikasından
kənarda yaşayan Azərbaycan Respublikası vətəndaşı Azərbaycan Respublikasından kənarda
yaşayan əri (arvadı) ilə bağladığı nikahı onun vətəndaşlığından asılı olmayaraq
Azərbaycan Respublikasının məhkəmələrində poza bilər.
Xarici ölkə vətəndaşı ilə Azərbaycan
Respublikası vətəndaşının nikah pozuntusundan sonra yaranan aliment məsələsinə
də toxunan hörmətli hüquq eksperti, vəkil İsmayıl Zalov bu problemin həm Azərbaycan
Respublikası qanunvericiliyi, həm də xarici ölkə ailə hüquq normalarının tətbiqi
ilə tənzimləndiyini vurğuladı. İ. Zalovun sözlərinə əsasən Ailə Məcəlləsinin
156-cı maddəsində göstərildiyi kimi xarici ölkələrin ailə hüquq normaları tətbiq
edilərkən məkəmə və ya müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və ya başqa müvafiq təşkilatlar
bu normaların məzmununu müvafiq xarici dövlətdəki rəsmi şərhin tətbiqi təcrübəsinə
uyğun olaraq müəyyənləşdirir. Xarici ölkələrin Azərbaycan Respublikasının hüquq
qaydasının əsaslarına zidd olan hüquq normaları Azərbaycan Respublikasında tətbiq
edilmir. Bu halda Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi tətbiq edilir.
Təqdim etdi: Səbuhi Allahverdizadə
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.