4 il bundan əvvəl yaradılmış Nüvə Tədqiqat Mərkəzinin bir neçə korpusu hazırdır. Burada laboratoriyalar, cihazqayırma şöbəsi, Qamma Şüalanma Kompleksi var. Burada hansı işlərin görüldüyünü təqdim edəcəyik.
Qeyd edək ki, ilk iş laboratoriyaların üzərinə düşür.
Ölkə ərazisində torpaqda, suda radiasiyanın paylanma dərəcəsini burada ölçürlər. Bununla da həmin ərazilərdə yaşayan insanlara radiasiyanın təsiri öyrənilir. Torpaqdan götürülmüş nümunələrdə hansı ərazilərin uranium və digər radioaktiv maddələrlə zəngin olduğu müəyyənləşir. Daha sonra radioaktiv maddələrin zəngin olduğu ərazilərin xəritəsi hazırlanır. Bu xəritədə bəzi rayonlardakı süxurlarda təbii radiasiya fonunun nisbətən yüskək olduğu göstərilib.
"Bu laboratoriyada müxtəlif analizlər götürülüb. Torpaq nümunələri süxur şəklində gətirilir, qurudulur və üyüdülür. Nümunə qablarına doldurulur, tərkibində radioaktiv maddələrin çökməsini bir ay gözləyirik. Sonra təyin edirik”, - deyə laboratoriya işçisi Nərminə Həsənova bildirib.
Qeyd edək ki, mərkəzin cihazqayırma şöbəsi də var. Burada nüvə materiallarının buraxdığı şüaları ölçən cihazlar "dozimetr”lər hazırlanır. Eyni zamanda mərkəzdə Qamma Şüalanma kompleksində müxtəlif tibbi ləvazimatların, qida maddələrinin sterilizasiyası aparılır.
Əsas gəlir gətirəcək istiqamətlərdən biri isə Tədqiqat Nüvə Reaktorunun yaradılmasıdır. Tədqiqat Nüvə Reaktoru birinci növbədə, strateji obyektdir. Bütün dünyada istənilən layihələrin bazasında Tədqiqat Nüvə Reaktoru dayanır. Məsələn, energetik lahiyələrin icrasında mikro-tədqiqat nüvə rektoru lazımıdır ki, nüvə yanacağının keyfiyyəti də orada müəyyənləşdirilsin. Hərbi məqsədli layihələrin əksəriyyəti Tədqiqat Nüvə Reaktoru vasitəsilə həyata keçirilir.
Azərbaycan günəş ölkəsidir. Günəş, külək enerjisi üçün bizim böyük potensialımız var. Günəş çeviricilərinin də istehsalı yalnız Tədqiqat Nüvə Reaktorlarında aparılır. Biz Azərbaycanda günəş çeviriciləri istehsal etmək imkanına malikik. Bunun üçün xammal da var. Biz günəş çeviriciləri yarada, hətta qonşu ölkərlərin hamısını təmin edə bilərik. Bu zaman xeyli məbləğdə gəlir əldə edərik. İkinci əsas məsələ izotoplardır. Tibbdə, onkologiyada, neft-qaz çıxarma sənayesində, müxtəlif sahələrdə izotoplardan geniş istifadə olunur. Biz indi onların hamısını xaricdən alırıq. Böyük valyuta xərcləri hesabına başa gəlir.
Bunun yeganə istehsal üsulu isə Tədqiqat Nüvə Reaktorudur. Qonşu ölkərlərin çoxunda bu imkan yoxdur. Hətta Türkiyə kimi böyük ölkədə də izotop istehsal edilmir. Biz bütün qonşu ölkələrə - Gürcüstandan tutmuş, Türkmənistana, Orta Asiya ölkələrinə qədər bu izotopları sata bilərik. Nəticədə külli miqdarda vəsait əldə edərik. Reaktorları olan elektrik stansiyalarından da biz müxtəlif sifarişlər qəbul edə, onların hansısa məmulatlarının radiasiya davamlığını, dözümlüyünü müəyyənləşdirə bilərik. Məsələn, Qazaxıstanın bir Tədqiqat Nüvə Reaktoru var. Həmin Reaktor yalnız ABŞ-dan olan sifarişlər əsasında fəaliyyət göstərir. Hər il 100 milyonlarla qazanc əldə edirlər. Bizim də bu sahədə əlaqələrimiz var. Mütəxəssilər də hazırlayırıq. Nüvə tədqiqat mərkəzində tədqiqat nüvə reaktorunun binası hələlik maket üzərində olsa da ölkəmizdə Atom elektrik stansiyasının tikintisi reallaşa bilər.
Xeberle.com Realtv.az-a istinadən mövzu ilə bağlı videomaterialı təqdim edir:

Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.