Xatırlayırsınızsa, Sumqayıt şəhərində Qafqaz İnkişaf Bankının bina evində yaşayan ailəni səkkiz min manat borca görə evdən çıxardığı haqqında məlumat vermişdik. 36-cı məhəllə ev 5/11 mənzil 31-də mənzilin divarları və içində olan əşyalar bank tərəfindən dağıdılaraq çölə tökülmüşdü. Ailənin 8 min manat borcu olsa da, ev əllərindən alınıb və qalan pul ailəyə qaytarılmır.

Məsələ ilə bağlı araşdırma apararaq bank tərəfindən evindən çıxarılan ailəni çətinliklə də olsa, tapa bildik. Əvvəllər Sumqayıt şəhər 7 saylı Yanğınsöndürmə birqadasında rəis müavini vəzifəsində çalışan mənzilin sahibi Elman Liftiyev Xeberle.com-a deyir ki, hazırda təqaüddədir. Xanımı Zeynəb Liftiyeva isə Sumqayıt şəhər 5 saylı poliklinikada tibb bacısı vəzifəsində işləyir. E.Liftiyev başına gələnləri belə nəql edir: “2008- ci ildə Qafqaz İnkişaf bankından 10 min manat pul götürdük. 2 minini şapkaya çıxdılar. Əlimizə 8 min pul çatdı. Evə 40 min manat qiymət qoyuldu. 1 il müddətində vaxtlı-vaxtında krediti ödədik. Növbəti 1 ildə, yəni 2010-cu ildə isə ödəmələrdə problemlər yarandı. Bizim xəbərimiz olmadan bu müddət ərzində məhkəməyə verildik. Məhkəmə bizim iştirakımız olmadan keçirildi və bank haqlı tərəf çıxdı”. Mənzil sahibinin sözlərinə görə, onun iştirakı olmadan bank mənzili satışa çıxararaq 25 min manat qiymət qoyur. Hərracda 15300 manata Hikmət adlı şəxs evi alır.

Evin xanımı isə portalımıza bildirir ki, pul götürəndə mənzilin kupçasını banka təqdim etsələr də, əvəzində onlara heç bir sənəd verilməyib: “Təkcə bizdə deyil, iş yoldaşımın da başına bu oyunu gətiriblər. İş yoldaşım Məlahət xanımın rəfiqəsi olan bir xanımla tanış olur. İş yoldaşıma pul lazım olur. Tanış olduğu adam da bu işdə Qafqaz İnkişaf Bankını məsləhət görür. İş yoldaşım pul götürür, əvəzində isə mənzilinin kupçasını girov qoyur. Bir ay sonra kredit ödəməyə gedir. Bank isə deyir ki, ev əlimizdədir, çıx evdən. Yəni iki rəfiqə yaxşı işbirliyindədirlər, özləri üçün iş görürlər”.

Bu bankdan şikayət edənlərin izi ilə növbəti bir Sumqayıt sakini ilə görüşdük. Sözügedən bankdan digər bir vətəndaş II qrup əlil İlqar Qasımov da şikayətçidir. O, keçən ilin yanvar ayında Corat qəsəbəsində yerləşən həyət evini qanuni sənədləşdirmək üçün keçmiş sinif yoldaşı, həmçinin Qafqaz İnkişaf Bankının işçisi Səidə Quliyeva adlı şəxsə 3000 manat və evinə məxsus əlindəki sənədləri verir. Həmin xanım həyət evini qanuniləşdirmək adı ilə sənədləri Qafqaz İnkişaf Bankına qoyur. Sonradan məlum olur ki, bu bankda torpağı öz adına keçirir. Dəfələrlə məhkəmələr olsa da, İlqar uduzur.
İlqarın dediyinə görə hər yerə müraciət edib, amma səsinə hay verən yoxdur: “Mənim şikayətimə baxan yoxdur. Emin adlı şəxs məhkəmələrdə və digər hüquqi idarələrdə onlara kömək edir. Uduzmağıma da səbəbin biri budur”.
Ev yiyəsi DİN-i Ramil Usubova Məktub yazıb.İLk əvvəl məktuba cavab olaraq Sumqayıt şəhər Polis İdarəsi qəbul edib.Məsələnin onlara aid olmadığını,mülki işlərə baxmadığını bildiriblər.Hal-hazırda ev yiyəsi Elmar Liftiyev DİN də Ramil Usubovun qəbuluna düşməyə çalışır.

Ev yiyəsi hal-hazırda sözü gedən evin üst mərtəbəsində kirayə yaşayırlar.Bildirdiklərinə görə evə gündə 5-6 makler gəlib-gedir.Maklerlər bankın evi 54 000 AZN- satışa çıxardığnı deyiblər

Sumqayıt sakinlərinin şikayətləri ilə bağlı qarşı tərəfin münasibətini öyrənmək üçün bir neçə dəfə Qafqaz İnkişaf Bankının Sumqayıt filialına üz tutduq. Dəfələrlə orada olsaq da, bizim suallarımıza cavab verən tapılmadı.

***

Bəs qanunlar bu barədə nə deyir?

 Demokratiya və İnsan Hüquqları Resurs Mərkəzinin hüquqşunası Ruslan Mustafazadə deyir ki, indiki zamanda bankların kredit təkliflərindən istifadə etməyən çox az sayda ailə tapmaq mümkündür: “Elə bu səbəbdən Mərkəzə banklar, kreditlər ilə bağlı müraciətlər də daxil olub. Müşahidələrimiz göstərir ki, banklardan kredit götürən zaman vətəndaşlar bank ilə kredit götürən şəxs arasında bağlanan müqavilənin şərtləri ilə tanış olmurlar. Bu hal sonradan öz fəsadlarını göstərmiş olur. Vətəndaşlar kreditləri ödəyə bilmədikdə və ya ödənişləri gecikdirmə ilə ödədikdə müxtəlif məbləğlərdə cərimələr hesablanır. Bu səbəbdən ilk olaraq vətəndaşlara banklar ilə bağladıqları müqavilənin şərtləri ilə tanış olmağı tövsiyə edirik. Qeyd etmək lazımdır ki, müqavilə hər iki tərəfin razılığı əsasında bağlana bilər və hər kəsin müqaviləyə dəyişiklər təklif etmək hüququ vardır”. Hüquqşünasın sözlərinə görə, ən çox pozuntu evin, mənzilin, başqa əmlakın ipotekaya qoyulması ilə kreditin götürülməsi zamanı baş verir: “Kredit verən banklar ipotekaya götürülən evi qiymətləndirir. Bir çox hallarda qiymətləndirilmə düzgün aparılmır və bazar qiymətlərinə uyğun gəlmir. Məsələn, bazar qiyməti 50 000 (əlli min) manat olan mənzil bank tərəfindən 40 min manatdan yuxarı qiymətləndirilmir. Belə hal ilə rastlaşdıqda vətəndaş mütləq buna reaksiya verməlidir. Qiymətləndirmənin düzgün aparılmasına çalışmalıdır. Bəzi hallarda kredit götürən şəxs krediti vermək imkanında olmadıqda ipotekaya qoyulan ev məhkəmə qərarı ilə satışa çıxarılır. Bu halda bir daha qiymətləndirmə aparılır”. R. Mustafafazadə bildirdi ki, belə vəziyyət yarandıqda ev daha aşağı qiymətləndirilir. “Yəni bazar qiyməti 50 min manat olan mənzil bu dəfə 40 min yox 30 min və hətta daha aşağı məbləğdə qiymətləndirilir”- deyə o, sözlərinə əlavə etdi. Hüquqşünasın vətəndaşlara məsləhəti də var: “Vətəndaşlar bu halda da mütləq öz etirazlarını bildirməlidirlər və prosesə hüquqi vasitələr ilə müdaxilə etməlidirlər. Bankın məhkəmə qərarı ilə satışa cıxardığı evlərin aşağı qiymətləndirilməsi sonradan evin elə həmin bank ilə əlaqəsi olan adama satılması ilə nəticələnməsini də görmüşük. Təsəvvür edin 50 min manat dəyərində olan ev öncə 40 min manata, sonra isə eyni bank tərəfindən 30 min manata qiymətləndirilir. Bunun nəticəsində krediti ödəyə bilməyən mülkiyyətçi öz əmlakından çox ucuz qiymətə məhrum olur. Bankın başladığı məhkəmə proseslərinin ilk günündən vətəndaş öz hüquqlarını müdafiə etməyə çalışsa da, sonda qeyd elədiyimiz nəticə ilə üzləşməz. Təəssüf ki, bir çox hallarda vətəndaşlar evin və ya mənzilin qeyri-şəxsə satılmasından sonra əl-ayağa düşərək hüquqşünasa müraciət edirlər”.

P.S. Aşağıdakı fotolar Elman Liftiyevin adıçəkilən bank tərəfindən viran qoyulan mənzilindən çəkilib