FIFA-dakı rüşvət qalmaqalı diqqəti yenidən dünyada
korrupsiya probleminə yönəldib. Anspress-in məlumatına görə, risklərin
təhlil edilməsi sahəsində ixtisaslaşan beynəlxalq "Verisk Maplecroft"
təşkilatı bunu nəzərə alaraq korrupsiyaya meylli ölkələrin siyahısını
hazırlayıb.
Təşkilat siyahını 2012-ci
ilin avqustundan 2014-cü ilin avqustuna qədər olan dövrdə dünyanın 198
ölkəsinin iqtisadiyyatını araşdırma apararaq tərtib edib. Araşdrımalar
"Transparency International", "Freedom House" və ABŞ Dövlət
Departamentinin hesabatları əsasında aparılıb. Təşkilat təhlillər zamanı
xüsusilə beş amilə diqqət edib:
1. korrupsiyanın tezliyi;
2. korrupsiyanın davamlılığı;
3. korrupsiyanın əhatəliliyi;
4. korrupsiyanın ağırlığı;
5. rüşvətxorların cəzalandırılmaması.
"Verisk
Maplecroft"un analitikləri bu amilləri 10 ballıq şkala ilə
qiymətləndiriblər. Burada "0" korrupsiya riskinin ən yüksək həddi, "10"
isə ən aşağı həddi kimi müəyyən edilib.
Məlum
olub ki, korrupsiyadan ən çox əziyyət çəkən ölkələr Afrikada Sahara
səhrasının cənubunda yerləşən və Yaxın Şərq ölkələridir. Belə ki, ən
yüksək korrupsiya səviyyəsinin müəyyən edildiyi ölkələrin 45 faizi məhz
Afrikada - Saharadan cənubda yerləşir.
Bundan
başqa, araşdırmalar neft, qaz və dağ-mədən sənayesi müəssisələrində də
rüşvət hallarının geniş yayıldığını göstərib. Buna görə siyahının aşağı
yerlərində bir neçə Yaxın Şərq ölkələri və Rusiya qərarlaşıb.
"Verisk
Maplecroft" hesabatında 198 ölkədən 73-də korrupsiya riskinin son
həddə, 64-də yüksək, 38-də orta, 23-də aşağı həddə olduğunu bildirib.
Siyahıda adları qeyd edilən bəzi ölkələri təqdim edirik.
Cənubi
Sudan. Əl-Cəzirə televiziyasının bu ölkə haqqında hazırladığı film -
"Cənubi Sudan: arzular ölkəsi" dünyanın ən gənc ölkəsinin vətəndaş
müharibəsinə sürüklənməsi haqqındadır. Bildirilir ki, ölkədə neft
ehtiyatının kifayət qədər olmasına baxmayaraq, ölkə korrupsiyadan
əziyyət çəkir. "Müstəqillik əldə edəndən cəmi 3 il sonra ölkə vətəndaş
müharibəsi girdabına boğulub. Nəticədə minlərlə insan ölüb, təxminən 2
milyon əhali isə ölkədən qaçmağa məcbur olub."
Salva Kiir - Cənubi Sudan perzidenti
Şimal
qonşumuz Rusiya 2018-ci il futbol üzrə Dünya Çempionatını ölkədə
keçirmək üçün FİFA-ya rüşvət verməkdə ittiham edilir. Bundan başqa, ölkə
hakimiyyətinin bəzi tikinti şirkətləri ilə gizli əlaqələrinin olduğu
bildirilir. Məhz həmin şirkətlər 2014-cü ildə Soçidə Qış Olimpiya
Oyunlarına hazırlıqla məşğul idi.
Vladimir Putin - Rusiya Federasiyasının prezidenti
Ekvatorial
Qvineya da korrupsiyanın yayıldığı ölkələr siyahısındadır. "Human
Rights Watch" 2014-cü il hesabatında bildirib ki, böyük həcmdə neft
gəlirləri ölkə prezidentini əhatə edən bir qrup insanın dəbdəbəli
həyatına xərclənir. Hərçənd ki, ölkə əhalisinin böyük bir hissəsi
səfalət içərisində yaşayır. Ölkədə əsassız və gizli həbslərin, ədalətsiz
məhkəmə proseslərinin də geniş yayıldığı bildirilir.
Nqema Mbasoqo Teodoro Obianq - Ekvatoral Qvineyanın prezidenti
Somalidə
xüsusilə bank sisteminin korrupsiyanın əlində bir vasitəyə çevrildiyi
bildirilir. BMT 2013-cü il hesabatında yazır: "Somali Mərkəzi Bankı
əslində rüşvət götürülməsi üçün şəxsi fonda çevrilib. Bankdan müxtəlif
adlarla və yollarla verilən vəsaitin 80 faizi dövlət proqramlarına
deyil, şəxsi ehtiyaclara xərclənir. Bundan başqa, bankdan keçən vəsaitin
böyük bir hissəsini izləmək mümkün olmur."
Həsən Şeyx Mahmud - Somali prezidenti
Konqo
Demokratik Respublikasında korrupsiya o qədər geniş yayılıb və dərinə
nüfuz edib ki, "Transparency International" 2014-cü il hesabatında bu
ölkədə vəziyyətin düzəlməsinə ümidin olmadığını qeyd edib. Hesabatda
bildirilir: "Prezident Kabila dəfələrlə korrupsiya ilə mübarizəyə sadiq
qaldığını desə də, heç vaxt bunun üçün siyasi iradə nümayiş etdirməyib.
Onun gördüyü tək iş bu haqda qanunlar verməsi olub. Lakin bu qanunlar da
çox nadir hallarda reallıqda tətbiq edilib."
Jozef Kabila - Konqo Demokratik Respublikasının prezidenti
Qaynar.info
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
