Tarixə nəzər salsaq, ABŞ-ın ən yüksək səviyyədə terrorizmlə mübarizəni dəstəkləyən ölkələrdən biri olduğunu görərik. Dünyada hegemonluğu əldə saxlamaq istəyən ABŞ, həm də hər hansı bir ölkəni özünə tabe etdirə bilməyəndə, həmişə himayə etdiyi terror təşkilatlarını müxalifət adı altında həmin ölkələrlə üz-üzə qoyur. Necə ki, eyni ssenaridən istifadə edərək Əfqanıstan, İraq, Liviya və Suriya hökumətlərinə qarşı hücuma keçdi.
Terror biznesi
Terrorizmə Beynəlxalq biznes kimi də yanaşmaq olar: Terror o qədər yaxşı biznesdir ki, vaxtilə bin Ladenin həbsinin qarşısını almaq, adı terrorla mübarizədə birinci çəkilən, hər il büdcədən terrorla mübarizəyə milyonlar ayıran bir dövlətə sərf etməyib. 1996-cı ildə Sudan Müdafiə naziri ABŞ-a o vaxt Sudanda yaşayan bin Ladeni ektradisiya təklifini edəndə, rəsmi Vaşinqton bu təklifi rədd edib... Nəticədə elə ABŞ –ın özündə 9 sentyabr hadisələri başda olmaqla, çoxsaylı terror aktlarında insan tələfatlarının sayı il-ildən artdı. Belə misalları saysız hesabda gətirmək olar. Müasir dünyada beynəlxalq terrorizmin geniş yayılmış forması kimi dini terrorizmdən müəyyən siyasi məqsədlərə çatmaq üçün istifadə olunur. Lakin hansısa din adının terrorla bərabər çəkilməsi yolverilməzdir. Terrorun qarşısının alınmasının əvəzinə bu dini ədavəti daha da dərinləşdirir, düşünülməsi çox çətin olan nəticələrə gətirib çıxarır. Lakin terrorçular öz irqi, milli, dini, siyasi, sosial vəziyyətindən asılı olmayaraq bütün insanları özlərinə nişan seçmiş fərdlərdir. Xalqımız XX əsrin ən böyük faciələrindən birini - Xocalı soyqırımını yaşamışdır. Amma nədənsə dini zəmində islamı qabardan dünya biriyi, buradakı xristian faktorunun üstündən səssiz –səmirsiz keçmişdi. Fransanı bürüyən terror dalğası bu gün bütün dünyanın diqqət mərkəzindədir. Burada da islam faktoru əsas amil olaraq , hallanır. Qətləri "Əl-Qaidə” təşkilatı öz üzərinə götürsə də, sonradan baş verən hadisələr çox müəmmalardan xəbər verir. Terrorun məlum karikaturanın çəkilməsindən 2 il sonra, həm də müsəlmanların bayram etdikəri bir tarixdə baş verməsi hansısa gizli məqsəddən, Səid və Şərif Kuaşi qardaşlarının artıq həyatda olmaması, daha sonra bu işin istintaqında iştirak edən Fransa polisi Elrik Fredin müəmmalı özünəqəsdi isə, nəyinsə ciddi-cəhdlə ört-basdır etmək istəyindən xəbər verir. Çox təəssüf ki , bu hadisədən sonra dünyada, xüsusilə Avropada yeni və qorxulu fırtınanın yaxınlaşdığını sezməmək mümkün deyil. Görünür, tarixin bir çox sui-qəst və terrorları kimi, 13 jurnalistin ölümü ilə yadda qalacaq bu hadisə də yalnız versiyalarla şərh olunaraq qalacaq.
Həm də hadisələr Avropanın Rusiyaya sansiyalar tətbiq etməklə, onu dalana dirədikləri bir zamanda baş verdi. Bəlkə də bu, dini faktoru qabardaraq, bütün xristian dünyasına bir mesaj idi. Təsadüfmü, yoxsa yox, bu yaxınlarda daha bir dünyada hegemonluğa iddialı ölkə olan Rusiyanın Liberal demokratı V. Jirinovski çıxışnda xristian birliklərinin birləşməyəcəyi halda, xristianlara qarşı böyük Turan dövlətinin yaradılacağından ehtiyatlandığını və bundan narahatçılıq hissi keçirdiyini bəyan edib. Baş verən hadisə, hansısa mənada Liberal demakratın narahatçılığının heç də əsassız olmadığını dolayısı yolla təsdiq edə bilər. Çıxışında Vladimir Jirinovski 70 il bundan əvvəl heç nəyi olmayan Türkiyənin, indi NATO dövlətləri içində ən böyük orduya malik olduğunu və əgər digər islam dövlətləri ilə birləşərsə, bütün xristian dünyasına qarşı nə qədər böyük təhlükə olacağını vurğulayıb. Görünür, dünyada həmişə böyük siyasi oyunlar gedib və əsl mahiyyəti, eləcə də əsl günahkarı heç vaxt açıqlanmayacaq bu böyük oyunların qurbanı isə prezidentdən tutmuş, polislər, jurnalistlər, adi sıravi insanlar olur.
Mahiyyəti ilə elə də bənzərliyi olmasa da, ötən əsrin ən səs-küylü terror aktlarından biri sayılan ABŞ-ın 35-ci prezidenti Con Kennedinin qətlinin xronologiyasında bir qədər oxşarlıqlıq görmək olar. Qatilin tez bir zamanda aradan götürülməsi... Bu sui-qəsdin baş verməsi və çoxsaylı versiyaları, sirləri barədə çox yazılıb. Analitik.az bu dəfə oxuculara prezidentə sui-qəsddə rəsmən günahkar bilinən qatilin - siyasi qurbanın həyatı haqda məlumat verir. Axı qətlə yetirilən terror qurbanları kimi, elə qatilin özü də çox vaxt böyük oyunların oyunçusu olur...
Prezidentin qatili
Li Xarvi Osvald- onun adı tarixə ABŞ prezidenti Con Kennedini öldürən səfil-qatil kimi düşüb. iki il yarım SSR-də qacqın olaraq yaşayıb, Kennedinin qətlindən bir il öncə 1962-ci ilin iyununda rus arvadı Marina və onların ilk qızları ilə vətənə qayıdan Li Xarvi özü də müəmmalı şəkildə öldürülüb. Osvaldın həyatının qısa "Sovet" dövrü, onu DTK agenti zənn edən ABŞ tədqiqatçıları üçün ağ ləkə kimi qalmışdı. Lakin soyuq müharibə qurtarandan sonra Belarus xüsusi xidmət orqanları Osvaldın dosyesini məxfilikdən çıxardı. Analitik.az-ın məlumatına görə, sənədlərdən belə məlum olur ki, o, özü KQB-nin ciddi nəzarəti altında olub. Minskdə onun yaşadığı mənzildə yataq otağının divarında xüsusi böyüdücü linzalı gözlük vardı, onun vasitəsilə qonşu mənzildə oturmuş agent baş verənləri izləyirdi və hər hərəkəti, sözü yazırdı. Ən azı bir il Osvald, çox güman ki, daim izlənildiyini bilmədi. DTK isə öz gözəgörünməz əli ilə onun həyatının ssenarisini yazır. 1961-ci ilin yazında yaxın dostu Titoveçin sözlərinə görə, Osvald yalnız 1961-ci ilin yazında dinləyici qurğunu tapmaq üçün mənzilini alt-üst etdi, amma heç nə tapmadı, beləcə DTK-nın qonşu mənzildən deşik açaraq, quraşdırdığı kameradan da heç vaxt xəbəri olmadı.
Qaçqın Li Xarvi Osvald
1959-ci ilin oktyabrında, 20 yaşlı Osvald Sovet İttifaqına gəlir. Bu səfər əvvəlcədən planlaşdırmışdı. Vizasının müddəti başa çatdıqdan sonra, Osvald Amerikaya nifrət etdiyini və SSRi-də qalmaq istədiyini bildirir. Lakin onun vəsadəti rədd edilir. O, damarlarını kəsərək intihara cəhd edir. Ruhi -əsəb xəstəxanasına yerləşdirilən Osvald, oradan çıxandan sonra Amerika səfirliyinə gələrək, vətəndaşlıqdan imtina etmək istədiyini bildirir. SSRİ-də onu saxamaq üçün heç bir maraqlı əsas yox idi. Sovet kəşfiyyatına Osvald heç nə təklif edə bilməzdi. O, Yaponiyada dəniz piyadaları bazasında xidmət etdiyi vaxt U-2 təyyarələri-kəşfiyyatçıların bütün Rusiya üzərindən böyük yüksəklikdə uçduğunu xəbər vermişdi. Bu doğrudur, ancaq hər şey Osvaldsız da sovet kəşfiyyatına artıq məlum idi. SSRİ DTK-na belə şəxsiyyətlər yaxşı tanış idi. Soyuq müharibə illərində Sovet İttifaqına qaçmış amerikalılar, adətən, həyatda dayaqdan məhrum, tənha, narahat ruhlu insanlar olurdular. Onlar təbliğat üçün yararlı olsalar da, əsasən psixi cəhətdən səbatsız və başıpozuq insanlar olurdular. Sovet DTK -da problem yaranır. Bu, kifayət qədər çətin an idi: amerikalı keçmiş dəniz piyadaçısı Moskvada intihara cəhd edib. Cəmi bir neçə həftə bundan əvvəlsə Nikita Xruşşov öz ilk və çox uğurlu ABŞ səfərindən qayıtmış və bundan sonra ikitərəfli münasibətlərlər üçün pəncərələri geniş açmaq fikrində idi. Moskvada və Vaşinqtonda, Xruşşovun dediyi kimi, iki böyük dövlətlərin "dinc yanaşı yaşaması" ümidi yaranmışdı. Osvald isə bütün kartları qarışdırdı. Osvald xəstəxanadan buraxıldıqdan sonra "Metropol" mehmanxanasında nəzarət altında yaşayıb. O, rus qrammatikasını öyrənirdi, demək olar ki, heç kəslə görüşmürdü. Səkkiz həftə sonra Оsvaldı Minskə göndərirlər. Onu Minsk Radio zavodunda işlə və çox rahat evlə təmin edirlər. Osvald yeni həyata tez öyrəşir və bir müddət bundan həzz alır. Onun ən yaxın dostu Ernst Titoveç indi də Belarusun paytaxtı Minskdə yaşayır. Titoveç nevroloqdu, 72 yaşı var, britaniya ləhcəsində ingiliscə sərbəst danışır. Osvaldın işlədiyi radiozavod Opera və musiqi konservatoriyasından 10 dəqiqəlik məsafədə yerləşirdi , Xarici Dillər institutuna çox yaxın idi. Şübhəli amerikalı gecə və gündüz casuslar tərəfindən izlənilirdi. Ernst Тitoveç memuarlarında, onların qızlarla necə tanış olmaları haqda yazıb. Onların Osvadla sevimi yerləri Dövlət Xarici Dillər institutunun qarşısı idi. Bu institut Osvaldın evindən beş dəqiqəlik məsafədə idi, bir çox tələbələr burada ingiliscə danışırdılar. Titoviçin ehtimallara görə, DTK onu bu yerdə bilərəkdən yerləşdirib, onlar ümid edirdilər ki, amerikalı əslində SSRİ-yə niyə gəldiyini yataqda deyəcək.Hətta onun "yataq" söhbətləri də lentə yazılırmış. Qərbdə bu materiallar ilə yeganə tanış olan yazıçı Norman Meyler The New York Timesdə yazır ki, dosyedə hətta Osvaldın yataqda danışdıları da əksini tapmışdı . Lakin belə həyatdan Li Xarvi çox tez bezir...
Li Xarvi Osvald və Marina
17 mart 1961-ci ildə Osvald, onun arvadı olacaq qadınla tanış olub. Marina Prusakova həmkarlar ittifaqlarının mədəniyyət sarayında işləyirdi. Təxminən iki ay sonra onlar evləndilər. Yayın əvvəlində Osvald gənc arvadına deyib ki, Amerikaya qayıtmaq istəyir və o, məmnuniyyətlə onunla birlikdə getməyə razılıq verib. Arvadının tez razılaşma səbəbini Titoveç belə izah edir ki, ola bilsin ki, Marina DTK- ya işləyirdi, bəlkə bu rus qadın ABŞ-da yaxşı həyat üçün ümid edirdi, bəlkə də, hər iki motiv birlikdə bu qərarı verməyə onu sövq etmişdi. Amerikalı gəncsə, SSRİ-də qalsaydı, bəlkə də Minskdə işlədiyi radiozavodda karyera qura bilərdi. Lakin...
Şıltaq və tənbəl amerikalı
DTK demək olar ki, Osvaldın şübhələrini aradan qaldırmağa cəhd göstərmədi. 1961-ci ilin ortalarından başlayaraq komitənin əməkdaşları Marina ilə evləndikdən sonra, sanki onun həyəcan və şübhələrini artırmaq istədilər. Onlar getməyə izacə verməzdən əvvəl, onu bir il gözləməyə məcbur etdilər. Amma burada onu buraxmaq istəmədiklərini bildirən heç bir fakt yox idi. Sən demə, gecikmədə əsasən Moskva və Vaşinqton bürokratiyası günahkar imiş. Kennedinin qətlindən sonra Sovetlər, Conson administrasiyasına qətldə iştirakları olmadığını sübut etmək üçün xeyli səy göstərdilər. Əlbəttə, Osvaldın burada yaşaması faktı SSRİ-nin xeyrinə olmadı; Ona görə də qətlindən dərhal sonra DTK-nın agentləri onun bütün ünsiyyətdə olduğu ətrafını tapıb dindirdilər, onların fotolarını, məktublarını aldllar və çox ciddi xəbərdarlıq etdiər: 25 il ərzində keçmiş dostları heç bir vəchlə "Li Xarvi Osvald" sözünü deyə bilməz. Osvaldın zavoddakı həmkarlarından biri Sergey Skop DTK-dan soruşub ki, 25 ildən sonra nə olacaq, ona belə cavab veriblər: "Onda danışarıq".
Amma ruslar hər halda, onun prezident Kennedini öldürmək qərarına görə olmasa da, ABŞ-a qaytarılmasına görə qismən məsuliyyət daşıyır. Onu nəzarət altında saxlamaq, sanki ona axtardığı vətəni tapa bilmədiyinə siqnal olmuşdu. Bununla da onlar Osvaldın qayıtmaq arzusunu artırmışdılar. Bundan başqa, onlar Marinadan da istifadə edib, yenicə doğulmuş qızından mərhum olacağı ilə qorxudub, saxlamağa nail ola bilərdilər. DTK-nın Оsvald ilə münasibətlərində qərəzli niyyətləri olmayıb. Əgər o, getmək istəyirsə, qoy getsin deyə düşünüblər . 1962-ci ilin ortalarında Osvald onlar üçün Minskdə televizor quraşdıran tənbəl və şıltaq amerikalıdan başqa, heç bir maraq kəsb etməyib.
Amma problem Sovet İttifaqında deyildi. Problem Osvaldın özündə idi. DTK tərəfindən aldığı yardıma baxmayaraq, özünün bütün coşqu və ehtirasına rəğmən, bu adam həm də bir yerdə qala bilməyib. O , həyatının sonunacan olmaq istədiyi insan ola bilməyib. Ona görə də o, dəfələrlə etdiyi hərəkəti yenə etdi: O, qaçdı. Hər bir qaçış özü ilə əlavə qəddarlıq gətirirdi və hər qaçışla Osvaldda bu qəddarlıq güclənirdi. Osvalda həm Sovet İttifaqında, həm dəniz piyada korpusunda cəmi bir il bəs etdi ki, getmək istədiyi haqda siqnallar verməyə başlasın. Hər iki halda onun arzusu güclü partlayışa səbəb oldu. ABŞ-a qayıtdıqdan sonra Osvald təxminən il yarım bu gərginliyi içində çəkə bildi. Sonra isə Dallas şəhərində, bütün dünyanın gözü qarşısında "partladı”. Dallas şəhərinə seçicilərlə görüş üçün gələn prezident Con və həyat yoldaşı Jaklin Kennedilərin maşın kartejinə günorta gəzintisi zamanı 3 güllə açılır. Kennedi boynunu tutaraq həyat yoldaşının qollarına yıxılır. Prezident maşını onu müşayiət edən maşınlardan sürətlə aralanaraq yaxınlıqdakı xəstəxanaya yollanır. Cəmi 4 dəqiqəyə xəstəxanaya çatdırılmasına baxmayaraq, onun həyatını xilas etmək mümkün olmur. Həkimlər xəsarətlərin çox ağır olduğunu bildirir. Federal Təhqiqatlar Bürosu və polis dərhal qatilin axtarışlarına başlayırlar. Əvvəlcə qətldə istifadə edilən silah tapılır və sonra müəyyən edilir li, bu silah keçmiş piyada- dənizçi Li Xarvi Osvalda aiddir. Onu yaxalayarkən, Osvard bir polis işçisini də güllələyərək öldürür.
Qatil yoxsa, qurban?
İndi ABŞ-də çox az adam inanır ki, Kennedinin qatili həqiqətən Osvald olub. Osvaldın özbaşına hərəkət etməsi və ABŞ prezidentini bu qədər asanlıqla öldürə bilməsi uzun illərdir dünya ictimaiyyətində ciddi suallar doğurur. Amma nə Kennedinin ölümü ilə bağlı təşkil olunan dövlət komissiyası, nə də bir çox araşdırmaçıların apardıqları araşdırmalar bu suallara cavab verə bilməyib. Bu mövzuda onlarla kitab yazılıb, sənədli və bədii filmlər çəkilib, indiyədək mətbuatda müzakirələr aparılır. Məsələn, bir çoxları tamamilə əmindirlər ki, Osvald sui-qəsddə iştirak edib, amma o, tək olmayıb, Avraam Zapruderin məşhur fotoplyonkasında aydın görünür ki, prezidentin başına dəyən ikinci güllə, kitabxananın binasından deyil, başqa yerdən atılıb...
.jpg)
Güllə başın yuxarı hissəsinə dəyib və atıcısı haradasa avtomobilin önündə olub. Belə müəmmalar keçən əsrin ən səs-küylü sui-qəsdində kifayət qədər çoxdur...Yeri gəlmişkən, o, özü də iki günkük sorğu-sualda qətli törətdiyini boynundan atmışdı. Osvald SSRİ-dən geri qayıtdığı üçün çox böyük oyunların qurbanı olduğunu bildirmişdi. Li Xarvi dövlət başçısından sonra çox yaşamadı. Sui-qəsddən 2 gün sonra 24 noyabr 1963-cü il səhər vaxtı polislərin müşayiəti ilə Li Xarvi Osvald polis bölməsindən çıxır. Onu Dalas həbsxanasına köçürürlər. Proses canlı olaraq televiziya ilə yayımlandığından, birinci və sonuncu dəfə amerikalılar prezidentlərinin qatilini efirdə görürlər. Qəfildən repartyorların arasından çıxan gecə klubunun sahibi Cek Rubi, onu güllə ilə vurur. Osvald Kennedinin 2 gün öncə keçindiyi xəstəxanada dünyasını dəyişir. Qatili gülləyən gecə klubunun sahibi Cek Rubi isə xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkdiyindən, bir müddət sonra həbsxanada dünyasını dəyişir.
Xanımı 3 milyona danışmadı
Marina Kennedinin qətlindən dərhal sonra prezidentin qətlini araşdıran Uorren komissiyasına ifadə verərək, 24 yaşlı ərini günahkar saydığını bildirib. 1977-ci ildə o, mətbuat konfransında da bunu təsdiqləyib. İllər sonra isə onun tərəddüdləri ortaya çıxıb. Daha doğrusu, fikri tamamilə əks tərəfə dəyişib. Bu gün o, hesab etmir ki, onun əri prezidentə atəş açıb. ABŞ vətəndaşlarının əksəriyyəti kimi, Marina Osvald Porter, Kennedinin qətlə yetirilməsi barədə həqiqətlərin ən yüksək dövlət səviyyəsində gizləndiyini iddia edir.
Marina ərinin ölümündən sonra uzun müddət dul qalmır: 1965-ci ildə keçmiş yarışçı Кennet Porterə ərə gedir və bu nigahdan iki övladları dünyaya gəlir. 1989-cu ildə o, Amerika vətəndaşlığını alıb. Üç uşaq anası və 72 yaşlı nənə, tərki-dünya həyat tərzini seçərək, 70-ci illərin ortasından, Texas ştatının Rokvel şəhərində yaşayır. O, son müsahibəsini təxminən 25 il bundan əvvəl verib. Kennedinin qətlinin 50 illiyi ərəfəsində bu mövzuya qayıdan dünya mətbuatında, 3 milyon dollar qonorar müqabilində ondan müsahibə götürmək istəyiblər. Marina, sadə həyat tərzi keçirdiyinə baxmayaraq, müsahibə verməkdən imtina edib.
Son "yadigarları” hərraca çıxarılan qatil
2013-ci ildə isə auksionların birində Osvaldın Minskdə 1961-ci ildə nişanlısı üçün aldığı qızıl nişan üzüyü hərraca çıxarılıb. Marina Porter bu hərəkətini "ABŞ-ın 35-ci prezidentinin öldürülməsi xatirələrindən qurtulmaq üçün" etdiyini bəyan edib. Üzüyü adının açıqlanmasını istəməyən texaslı 108 min dollara alıb. Ötən ilin sonlarında isə Britaniyanın The Telegraph qəzetində ABŞ-da Li Xarvi Osvaldın köhnə tabutunin hərraca çıxarıldığı xəbəri yayılmlşdı. Bənzərsiz lot Texasın Ford-Uort şəhər dəfn bürosunun rəhbəri Allen Baumqartner tərəfindən hərraca verilib. Tabut 87,5 min dollara satılıb. Xatırladaq ki, 1981-ci ildə Osvaldın qəbri ekskumasiya üçün açılarkən, tabut yenisi ilə əvəzlənmişdi. Kennedinin qatilinin 80 yaşlı qardaşı Robert Osvald sazişin ləğv olunması tələbi ilə məhkəməyə müraciət etsə də, Allen Baumqartner bildirdi ki, bu tabut bir neçə onilliklər ərzində heç kimə lazım olmadığından, ona sahibliyə tam hüququ var.
(analitik.az)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
