Rusiya tarixinə nəzər saldıqda ölkədə demokratik hakimiyyət ənənələrinin mövcud olmadığını görürük.Tarixi boyu kütləvi repressiyalar, qanlı çevrilişlər və siyasi qətllər hakimiyyət üçün öz opponentini susdurmaq üçün əsas arqument olub.

90-cı illər Rusiya siyasətinn əsas liberal məmuru, hazırda Putin hakimiyyətinin əsas tənqidçisi sayılan Boris Nemtsovun fevralın 28-də Kreml yaxınlığında soyuqqanlılıqla qətlə yetirilməsi bu çirkin ənənənin hakim elita daxilində hələ də yaşadığını əyani şəkildə sübut etdi. 
Keçmişə nəzər saldıqda hakimiyyəti tənqid edən ictimai-siyasi fiqurların qatilinin heç zaman aşkarlanmadığı aydın olur.

Rusiyada son 20 ildə siyasi motivlərlə qətlə yetirilən şəxslərin siyahsını təqdim edirik.

Dmitri Xolodov (1967-1994). "Moskovskiy Komsolomets” qəzetinin əməkdaşı olan Xolodov 90-cı illərin əvvəllərində Rusiya ordusunda hökm sürən özbaşnalıq və korrupsiya faktlarının ifşası ilə populyarlıq qazanmışdı. Müdafiə naziri Pavel Qraçovu və ümumilkdə, Boris Yetltsin administrasiyasını öz məqalələrində tənqid etdiyi üçün jurnalist dəfələrlə ölüm təhlükəsi ilə üzləşmişdi. 1994-cü il oktyabrnı 17-də naməlum şəxslər Dmitri Xolodova içərisində qanunuz silah alveri faktları ilə bağlı sənədlərin olduğunu iddia etdikləri diplomat verirlər. Lakin diplomatı çalışdığı qəzetin redaksiyasında açan zaman orada gizlədilən bombanın partlaması nəticəsində yerindəcə keçinir. 

Qalina Storovoytova (1946-1998).  Tanınmış rusiyalı siyasətçi və hüquq müdafiəçisi olan Qalina Storovoytova Rusiya parlamentinin ən fəal deputatı hesab olunurdu. O, 1996-cı ildə prezident seçkilərində iştirak edərək 3-cü ən çox səs toplayan namizəd olmuşdu. Ölkəsində ən yüksək səviyyədə mövcud olan korrupsiya və pul yeyintilərinə qarşı ifaşedici çıxışları ilə seçilirdi. 1998-ci il noyabrın 20-də öz evinin qarşısında müəmmalı qətlin qurbanı olub.

Pol Xlebnikov (1963-2004). "Forbes” jurnalının Rusiya versiyasının baş redaktoru olan Xlebnikov rus əsilli amerikalı jurnalist idi. 2000-ci ildə işıq üzü görən "Kremlin xaç atası Boris Berezovski, yaxud Rusiyanın qarət olunma tarixi” və 2003-cü ildə yazdığı "Barbarla söhbət” kitablarında biznemsen Boris Berezovskini və çeçen səhra komandiri Xocəhməd Nuxayevi çoxsaylı cinayətlərdə ittiham etmişdi. Bundan başqa, 2004-cü ildə ölümündən bir neçə ay əvvəl "Forbes” jurnalında Rusiyanın ən zəngin insanlarından ibarət reytinq siyahısı da tərtib etmişdi. Siyahıya bir sıra nüfuzlu biznesmenlər və siyasıətçilər daxil edildiyi üçün jurnalistə qarşı təzyiqlər artmışdı. Pol Xlebnikov 2004-cü il iyulun 9-da "Forbes” jurnalının redaksiyasından çıxan zamanı muzdlu qatil tərəfindən qətlə yetirilmişdi.

Anna Politkovskaya (1958-2006). Anna Politkovskaya 90-cı illərin əvvəllərindən müstəqil mətbuatın ilk nümunəsi olan "Meqapolis Ekspress”, "Ümumi qəzet” və "Novaya qazeta”da çalışıb. Daha çox Çeçenistan münaqişəsi ilə bağlı araşıdrmalar aparan xanım jurnalist Rusiya ordusunun münaqişə bölgəsində törətdiyi özbaşnalıqlardan, adam oğurluqlarından və korrupsiyadan geniş yazılar yazıb. O həmçinin Çeçenistan rəhbəri Ramzan Kadırovu da müxtəlif cinayətlərdə ittiham edirdi. Anna Politkovskaya "Putin Rusiyası” və "Putinsiz Rusiya”, "Çeçensitan: Rusiyanın utancı” sənədli kitablarının müəllifidir.

O, 2006-cı il oktyabrın 7-də öz evinin qarşısında muzdlu qatil tərəfindən öldürülüb. Onun qətlində istefada olan polis polkovnik-leytenantı, Moskva polisinin operativ-axtarış şöbəsinin keçmiş rəisi Dmitri Pavlyuçenkov təqsirləndilir.

Aleksandr Litvinenko (1962-2006). O, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin (FTX) polkovnik-leytenatı rütbəsi ilə istefaya çıxdıqdan sonra Putin hakimiyyətinin ən fəal tənqidçisinə çevrilmişdi. 2000-ci ildə təqiblərdən qurtulmaq üçün Böyük Britaniyaya mühacitər edən keçmiş xüsusi xidmət orqanlarının zabiti "FTX Rusiyanı partladır” adlı kitabında 90-cı illərin sonunda Rusiyanı bürüyən terror aktlarını məhz Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin törətdiyini bildirirdi. Onun fikrincə, məsuliyyəti çeçen mücahidlərinin üstünə atılan bu terror aktları Vladimir Putini hakimiyyətə gətirmək üçün planlaşdırılmışdı. 2006-cı il noyabrın 1-də Londonda görüş keçirdiyi dostu, Rusiya Dumasının deputatı Akesey Luqovoy tərəfindən zəhərlənmişdi.

Həmin il noyabrın 23-də London xəstəxanalrından birində vəfat edib. Onun ölümünə səbə olan "Polonim-210” elementi adətən nüvə yanacağının hazırlanmasında istifadə olunur və çox güclü şüalanma təsirinə malikdir.

Hadisədən sonra Rusiyaya qaçan Aleksey Luqovoy bu günə qədər məsuliyyətə cəlb olunmayıb.  (modern.az)