Sumqayıt şəhər sakini, urbanoloq İsmayıl Kərimov taksi fəaliyyəti barədə verilən qərarları şərh edib.
Xeberle.com yazını olduğu kimi diqqətinizə çatdırır.
Bugün taksi ilə bağlı verilən qərarın əsaslandırmalarını diqqətlə oxudum. Yanaşmalar və gözləntilər səthidir. İki paytaxt şəhər arasında müqayisə apararaq şərh verəcəm.
1. Bu cür ucuz qiymətə taksı yoxdur düşüncəsi: Qiymət nominal olaraq ucuz ola bilər, amma nisbi olaraq yəni əhalinin gəlirləri (satınalma) gücünə görə nə ucuz nə də bahadlr. Bizdə təxminən km başına 40 qəpikdir. Ankarada 1 il əvvəl km başına 6.5 lira, təxminən 60 qəpik edirid. İndi təxminən 75-80 qəpik olar. Orada taksilərin tarifini böyükşəhər bələdiyyəsi nəzdindəki müvafiq komissiya müəyyən edir. Satınalma gücünə görə elə də baha deyil. Yəni ucuz olma məsələsi mübahisəlidir.
2. Taksilər azalacaq və Bakıda tıxac azalacaq. Sadəlövh gözləntidir. Əslində Bakıda sanıldığından çox maşın yoxdur. Ölkədə hər 1000 nəfərə düşən maşın sayı 150dir. Bakıda 50% çoxdur. Təxminən hər 1000 nəfərə 220-230 maşındır. Ankarada bu göstərici hər 1000 nəfərə 270 maşındır və İstanbuldakı göstəricidən yüksəkdir. Ankarada tıxac tezdən saat 7-8 arası, və 5-6 arası olur. Axşam 5ə 15 dəqiqə qalmlş bütün yol polisləri əsas küçələrə tökülüşüb yolu tənzimləyirlər. Bakıda tıxac bundan sonra çətin həll edilsin. Səbəblərindən biri illərlə tətbiq edilən yanlış urbanizasiya siyasətidir. Şəhər çölə doğru deyil daxilə böyüdü. Şəhər mərkəzlərində o qədər göydələnlər tikdilər ki, bina artımına uyğun yolları artırmadılar. Şəhərin genişlənmə imkanl olan sahələri bələdiyyələr (ətraf qəsəbələr) həyət evləri üçün satdılar. Sinxronluq olmadı. Məhdud torpaq sahələri səmərəki istifadə edilmədi. Ölkəmizdə urbanizasiya dedikdə ancaq memarlıq və estetika nəzərdə tutulur. Halbuki urbanizasiya ,.şəhər planlaşdırılması şəhər xidmətlərindən müstəqil olaraq düşünülə bilməz. Hər bir şəhər planlaşdırılmasının əsas məqsədi yerli şəhər xidmətlərində optimal sıxlığı düzgün paylaşdırmaq və adam başına düşən xidmətlərin xərclərini azaltmaqdır. Bugün Bakı ətrafında həyət evlərindəki kommunal xidmətlərin təqdimatında maliyyə çətinlikləri bu qəbildən olan problemlərdir.
Şəhər planlaşdırılmasında nəzərə alınacaq ən vacib faktor demoqrafik böyümədir. Hal hazlrda Bakı əhalisi 2.323 min nəfər göstərilir. Keçən dəfə Bakı məktəblilərinin sayını gördüm. Əyalət və paytaxtda nəsilartırma əmsalını eyni götürüb əhali sayına mütənasib olaraq hesablayanda Bakıda ən azı 2.9 milyon əhalinin yaşadığını təxmin etmək olar. Qeydiyyat sistemi ilə əhalini proqnozlaşdırmaq mümkün deyil. Ona görə də metro və ictimai nəqliyyat ciddi yüklənib.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
