Sumqayıt
şəhəri sahəsinə görə Bakıdan və Gəncədən sonra üçüncü, əhalisinə görə isə
ikinci böyük şəhərdir. Ölkəmizin digər şəhərlərində olduğu kimi, doğma şəhərimiz
Sumqayıtda da şəhər, respublika və ölkə miqyasında xüsusi xidmətləri olan
adamlara şəhərin fəxri vətəndaşı adınının verilməsi kimi böyük bir ənənə var.
Dostluq
şəhəri olan Sumqayıtda beynəlmiləlçilik və dostluq rəmzi olan bu şərəfli ad
insanlara onların milli mənsubiyyətindən asılı olmayaraq verilir.
Xeberle.com-unverdiyi məlumata görə, hazırda Sumqayıtın 15 fəxri vətəndaşı var.
"Sumqayıtın
fəxri vətəndaşlarını tanıyaq” rubrikasında doğma şəhərimizin ilk fəxri vətəndaşı
Şatalov Vladimir Aleksandroviç haqqında məlumat vermişdik.
Bu
dəfə isə Yeleseyev Aleksey Stanislavoviç
haqqında danışacağıq.
Yeleseyev
Aleksey Stanislavoviç - 1934-cü
ildə
iyulun 13-də Jizdra şəhərində, indiki Kaluqa vilayətində anadan olub. Birinci Dünya Müharibəsindən sonra, gələcək kosmonavtın ailəsi Ryazan vilayətinə köçür.
Alekseyin
atası 1935-ci ildə antisovet təbliğatı apardığına görə 5 il müddətinə məhkum
edilib.
Anası
Valentina ondan boşanmaq məcburiyyətində qalıb və özünə qızlıq soyadı
Yeleseyevanı götürüb. 1943-cü ildə Aleksey Kuraytis (Yeleseyev) Kokçetav vilayətinin
Baravoe şəhərində ikinci sinifi bitirib. Sonrakı təhsilini 1946-cı ildə Moskva
vilayətinin Nemçinovka kəndində 4 nömrəli dəmiryol məktəbində davam etdirib və
1950-ci ildə 16 yaşlı Aleksey Kuraytis soyadını dəyişərək Yeleseyev soyadını
götürüb.
O, 1951-ci
ildə isə Moskva şəhərində 167 saylı
orta məktəbi bitirib. 1951-ci ildən
1957-ci ilə qədər N.E.Bauman adına Moskva Ali Texniki peşə məktəbində oxuyaraq
mühəndis-mexanik ixtisasına yiyələnib. Aleksey məktəbin göndərişi ilə OKB-1-ə
laboratoriyaya işləməyə göndərilib.
Moskva
Fizika Texniki İnstitutunun aspirantura şöbəsinə qəbul olur və təhsilini davam etdimək üçün laboratoriyadakı işindən uzaqlaşmalı olur.
Gələcək
kosmonavt 1962-ci ildə aspiranturanı bitirəndən sonra yenidən OKB-1-in
laboratoriyasında işinə davam edir. 1966-cı il may ayının 23-də kosmonavt namizədi
statusu alıb.
A.
Stanislavoviç «Стыковка» proqramı üzrə «Союз» adlı kosmik gəmidə hazırlıq kursu
keçir. Daha sonra 1967-ci ilin aprelin 24-də fəaliyyət göstərməyə
hazırlaşan «Союз-2» - nin üzvü
olub. «Союз-1» kosmik gəmisində texniki
nasazlıq səbəbindən uçuş faciə ilə nəticələnib və bu faciədə kosmonavt Kamarov
dünyasını dəyişir. Bu səbəbdən «Союз-2»-nin fəaliyyəti təxirə salınır.
1968-1969-cu illərdə Sovet Kosmonavtları qrupuna daxil olur. 1968-ci ildə
Somaliyə, cənub bölgəsində tədqiqat aparmaq üçün məzuniyyətə göndərilir.
Həmin
ildə «Стыковка» proqramı üzrə hazırlıqlara davam edir və ilk uçuş 1969-cu ildə
gerçəkləşir. Uçuş 1 gün 23 saat 45 dəqiqə 50 saniyə ərzində reallaşıb.
Sumqayıtın fəxri vətəndaşı adına elə həmin il (1969-cu il) layiq görülüb.
İkinci
uçuşu isə 1969-cu ilin 13 oktyabrında, «Союз-8» kosmik gəmisi ilə baş tutub.
Uçuş müvəffəqiyyətlə başa çatıb və o, uçuşu 4 gün 22 saat 50 dəqiqə 49 saniyə ərzində
həyata keçirib. Üçüncü uçuşu 22-24 aprel 1971-ci ildə, «Союз-10» kosmik gəmisi
ilə 1 gün 23 saat 45 dəqiqə 54 saniyəyə baş tutub.
1973-cü il fevralın 16-da dissertasiya müdafiəsindən sonra texniki elmlər doktoru adını alıb.
Həmin ilin
11 oktyabr tarixindən "Kompleks-0"-ın rəhbərinin əvəzedicisi vəzifəsində çalışıb. 1974-cü ilin iyunun 14-də baş konstruktorun müavini təyin olunur və "Kompleks-1" -də, eləcə də SSRİ-dəki bütün uçuşlara rəhbərlik edir.
1986-cı
ildən 1991-ci ilə qədər A.Yeleseyev МВТУ-nun (Moskva Hərbi
Texniki Universiteti) rektoru vəzifəsində çalışıb. 1991-ci ilin 22
oktyabrından 1994-cü ilin 31 yanvarına qədər «IBM СССР» MMC (sonrakı adı İBM Şərqi Avropa/ Asiya təşkilatı
olub) layihəsinin rəhbəri olub. 3 yanvar 1997-ci ildə АОЗТ «Фесто» (Festo)
adlanan təşkilatın prezidenti vəzifəsini icra edib. Hazırda Moskvanın Bolşaya
Bronnaya küçəsində kosmonavt Vladislav Volkov və Georgi Dobrovolskinin
qaldıqları çoxotaqlı mənzildə yaşayır və Moskva Energetika İnstituna rəhbərlik edir.
Qeyd
edək ki, Yeleseyev Aleksey
Stanislavoviç Sovet kosmonavtıdır və iki
dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülüb.
O,
bir sıra medallarla təltif olunub.
Elnarə Salamova
Xeberle.com
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.