28 iyun tarixi Azərbaycan milli mətbuatının banisi, görkəmli maarifçi,
bütün müsəlman Şərqində islam xeyriyyəçilik hərəkatının banisi Həsən bəy
Zərdabinin doğum günüdür.
Xeberle.com-un məlumatına görə, Həsən bəy Məlikov (Zərdabi) 28 iyun 1837-ci ildə keçmiş Göyçay qəzasının Zərdab kəndində anadan olub.
İlk təhsilini mollaxanada alıb, sonra Şamaxı qəza məktəbində oxuyub,
orta təhsilini Tiflisdə tamamlayıb. 1861-ci ildə Moskva Universitetinə
daxil olan Həsən bəy Zərdabi dörd il sonra həmin universitetin
təbiət-riyaziyyat fakültəsini bitirib.
Bir müddət Tiflisdə
qulluq edəndən sonra Qubada məhkəmədə işləyən Zərdabi daha sonra Bakıya
gələrək burada rusca orta məktəbdə təbiətdən dərs deməyə başlayıb.
Doğma ana dilində qəzetə böyük ehtiyac olduğunu dərk edən Həsən bəy
qəzet çap etmək üçün hökumətə müraciət edib. Bununla əlaqədar böyük
mütəfəkkir İstanbuldan hürufat gətizdirib və nəhayət, xeyli zəhmətdən,
əzab-əziyyətdən sonra 1875-ci il iyulun 22-də Bakıda qubernatorun
mətbəəsində Azərbaycan dilində "Əkinçi” qəzetinin nəşrinə müvəffəq olub.
Bu mətbu orqanla Azərbaycan milli mətbuatının əsası qoyulub.
1875-ci ilin 22 iyulundan 1877-ci ilin 29 sentyabrına qədər çapını davam
etdirən "Əkinçi” ayda iki dəfə 300-400 tirajla nəşr olunub. Bu illər
ərzində qəzetin 56 nömrəsi çıxıb.
Zərdabi və onunla birlikdə bu
qəzetdə çalışan bir sıra maarifpərvər, demokratik naşirlər Şərqin
geriliyini, ətalət və süstlüyünü həqiqi azadlığın olmamasında görüblər.
Onlar öz sözlərini dolayı yolla olsa belə, bu qəzet vasitəsi ilə xalqa
çatdıra biliblər.
1877-ci il sentyabrın 29-da "Əkinçi” öz nəşrini dayandırmağa məcbur olub.
1880-cı ildən başlayaraq Həsən bəy doğma kəndi Zərdabda yaşamağa başlayıb.
O, həyatının son illərində Bakı şəhər Dumasında maarif şöbəsində rəsmi
vəzifədə çalışaraq Bakı və ətraf kəndlərdəki məktəblərə başçılıq edib.
İflic xəstəliyinə tutulmuş H.B.Zərdabi 1907-ci il noyabr ayının 28-də vəfat edib. Məzarı hazırda Fəxri Xiyabandadır.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
