Azərbaycanda karantin rejimi ilə əlaqədar olaraq bir çox sahələrdə durğunluq yaşanır. Ərzaq mağazaları, inşaat malları satışı ilə məşğul olan dükanlar və apteklər istisna olmaqla digər obyektlərin, ticarət mərkəzlərinin fəaliyyəti hələ də məhdudlaşdırılıb.
Fəaliyyəti dayanan sahələr sırasında mənzil kirayəsi, alqı-satqısı ilə məşğul olan "makler" köşkləri də var. Pandemiya şəraitinin davam etməsi, ciddi karantin qaydalarının müddətinin uzadılması daşınmaz əmlak bazarında da nəzərəçarpacaq geriləmə ilə nəticələnib.
Xeberle.com Sumqayıt şəhərində sərbəst fəaliyyət göstərən bəzi dəllallarla görüşərək mövcud şəraiti araşdırıb. Ev alqı-satqısı ilə məşğul olan şəxslər bildirir ki, hazırda bina evlərində olan kirayə mənzillərə tələbat sıfır səviyyəsindədir. Həyət evlərinə isə əksinə, maraq artıb, boş kirayə fərdi yaşayış evi tapmaq çətinləşib. Çünki çoxluq həm mövsümlə əlaqədar olaraq, həm də karantin rejimi ilə bağlı kirayə yaşamaq üçün həyət evlərinə üstünlük verir. Dəllalların sözlərinə görə həyət evlərinin kirayə haqqında artım da yaranıb. Onlar həmçinin qeyd edir ki, daşınmaz əmlakın satış bazarı artıq çöküş dövrünü yaşayır, buna baxmayaraq yeni tikililərin satışında hədsiz bahalaşma var. Məsələn, Sumqayıt şəhərində uğursuz yeni tikili hesab olunan bəzi binalar var ki, 4-5 ildir tikintisi tam başa çatdırıla bilmir. Həmin binalarda kvadrat metrinin qiyməti 550-600 manat olan mənzillər, hazırda 700-900 manata qədər yüksəlib.
İqtisadçı Natiq Cəfərli kirayə bazarında yaşanan durğunluğun səbəbini mövcud şəraitlə əlaqəli olduğunu bildirir. İqtisadçı həmçinin qeyd edir ki, karantin rejimi uzandıqca insanlar həyət evlərinə üstünlük verirlər. Düşünürlər ki, bağ evlərində rahat şəkildə yayı dincəlib, bol hava udmaq olar. Ölkəyə giriş-çıxışın bağlı olması, xarici səfərlərin məhdudlaşdırılması da eyni zamanda bağ evlərinə olan tələbatı artıran amillərdəndir. Həyət evlərinə tələbat artdıqca, istər-istəməz Bakı və ətraf kəndlərdə, Abşeronda kirayə evlərin qiymətində artım müşahidə edilir. Demək olar ki, 5 aydır paytaxtda və Abşeron ərazidində iş imkanları azalıb, iqtisadiyyat durğunluq nöqtəsindədir və bu da bina evlərinə olan marağın azalmasına səbəb olur. Əsasən rayonlardan Bakıya gəlib tikinti sektoru, ictimai iaşə obyektləri, restoran və kafelərdə iş tapıb işləyən insanların əksəriyyəti geri döndü. Düşünürlər ki, qazanc yoxdursa, şəhərdə qalmağın da mənası yoxdur. Bütün bunlar öz növbəsində bina evlərinə olan tələbatı maksimal dərəcədə aşağı salır. Satışların azalmasının daha bir səbəbi isə, son aylarda insanların alıcılıq qabiliyyətinin zəifləməsidir. Aydın məsələdir ki, yaxın gələcək üzrə maddi təminatını proqnozlaşdıra bilməyən insan əlində olan vəsaiti daşınmaz əmlaka yatırmaq istəmir. Vətəndaşlar gözləmə mövqeyindədir, hətta imkanları olanlar belə, daşınmaz əmlak almağa maraq göstərmir. Növbəti səbəb isə kreditlərlə bağlıdır, ipoteka şərtləri, verilmə qaydaları kifayət qədər sərtləşib. 4 bank bağlandıqdan sonra, digər banklar kredit şərtlərinə yenidən baxıb, daha sərt kredit siyasəti yeridiblər. Kreditlərin verilmə qaydalarının sərtləşdirilməsi də, mənzil bazarında satışlara mənfi təsir göstərir. Bütün bunlar isə təbii olaraq iqtisadiyyata da təsirsiz ötüşmür. Tikinti sektoru, daşınmaz əmlak bazarı iqtisadiyyatın önəmli sahələrindən biridir və burada yaşanan durğunluq ümumi iqtisadiyyatın durğunluğu kimi önə çıxır.
Xədicə Səxavətqızı
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.