2014-cü ilin tarixə çevrilməsinə sayılı günlər qalıb. Sumqayıtın hər küçəsi Yeni ilin gəlişindən xəbər verir. Ticarət mərkəzləri və təşkilat binalarının demək olar ki, böyük əksəriyyəti Yeni il aksessuarları ilə al-əlvan bəzədilib. Şəhərin müxtəlif məkanlarında Yeni ilin atributu sayılan küknar ağacı qurulub. Artıq bəzi yerlərdə Yeni ilin personajı Şaxta babalar da, gözə dəyməyə başlayıb. Adətən, Şaxta babanın yanında Qar qızın olması lazımdır. Amma son illər Sumqayıt Şaxta babalarını daha cox cizgi film qəhrəmanları müşayiət edir.

Yeni il bayramında daha çox uşaqların sevinməsi təbiidir. Çünki Şaxta babanın varlığına inanan yalnız uşaqlardır. Bu üzdən də Şaxta babaların da əsas vəzifəsi uşaqları əyləndirmək, onlara sevinc bəxş etməkdir. Balacaları inandırmaq üçün Şaxta baba obrazını yaratmaq çox məsuliyyətli və peşəkarlıq tələb edir. Şaxta baba aktyor olmasa da, ən azından aktyorluq qabiliyyətinə malik olmalıdır.

Gəlin görək şəhərimizdə belə məsuliyyətli işi kimlərə həvalə edirlər? Sumqayıtın Şaxta babaları kimlərdir? Şəhərimizdə bəzədilən küknar ağaclarının ətrafında dolaşan və evlərə Şaxta baba sifarişi qəbul edən təşkilatların seçdiyi Şaxta bablara hansı qurum nəzarət edir? Onların lisenziyası varmı?

Cavabını tapmaq istədiyimiz suallar bizi şəhərimizdə evlərə Şaxta baba sifarişi qəbul edən bir neçə təşkilata sifarişçi kimi üz tutmağa vadar etdi.

Lisenziyasız, amma etibarlı Şaxta baba

Öncə qeyd etmək lazımdr ki, Sumqayıtda evlərə Şaxta baba dəvətini qəbul edən təşkilatların sayı artıb desək, yanılmarıq. Belə sifarişləri qəbul və təşkil edən firmalardan biri də "Xan” firmasıdır. Firmanın əsas işi Xınayaxdı mərasimləri təşkil etməkdən ibarətdir. Amma təşkilat ildə bir dəfə, evlərə Şaxta baba sifarişini təşkil etməklə pul qazanmaq fürsətini əldən buraxmır. Firmanın əməkdaşı ilə bir müştəri kimi söhbətimizdən öyrəndik ki, Şaxta babanı evinə dəvət etmək istəyən sifarişçi 50 manat pul ödəməlidir. Şaxta baba təxminən 20-25 dəqiqə müddətində evə gəlib uşaqlarla söhbət edir, seir deyir və onlara hədiyyələrini verib, mənzili tərk edir. Hədiyyə seçimi müştərinin ixtiyarına buraxılır. Birinci hədiyyə konfet və şokoladdan ibarətdir. İkinci hədiyyə kiçik oyuncaqlardır. Üçüncü variant da var. Əgər sifarişçi firmanın hədiyyəsini bəyənmirsə və yaxud da firmanın aldığı şirniyyatın keyfiyyətinə güvənmirsə, özü aldığı hədiyyəni Şaxta babanın əli ilə uşağa təqdim edə bilər.

Firmanın seçdiyi Şaxta babanın kimliyi ilə maraqlandıq. "Xan” firmasının rəhbəri Şaxta babanı öz əməkdaşları arasından seçməyi üstün tutub. O, 23 yaşlı gənc oğlandır. Aktyor olmasa da, istedadlıdır. Şou göstərmək bacarığına və Şaxta babaya yaraşan boy-buxuna sahibdir. Lisenziyaya isə heç ehtiyac yoxdur. Firma Şaxta baba ilə bağlı olan bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürür və cavabdehlik daşıyır. Firmanın əməkdaşı bir sifarişçi kimi bizi inandırmağa çalışdı ki, firmanın öz əməkdaşlarına, xüsusilə də Şaxta babaya etibarı böyükdür.

Şaxta baba yanında da Qar qızı
Sumqayıtda evlərə Şaxta baba sifarişini təşkil edən təşkilatlardan biri də Turan-Teleteatrdır. Teatrın meneceri suallarımızı çox böyük nəzakət və səbr nümayiş etdirməklə cavablandırdı. Teatrın baş ofisi Bakı şəhərində yerləşir. Bəlkə də, Sumqayıtda lisenziyalı Şaxta babanı evinizdə görmək imkanını yaşadacaq yeganə təşkilatdır, desək yanılmarıq. Şaxta baba dəvət olunduğu evə tək deyil, gözəl-göyçək Qar qızı ilə gedir. Sifarişin qiyməti günə görə dəyişir. Yeni il gecəsinə qədər və ondan sonra edilən dəvətin qiyməti təxminən 50-60 manat təşkil edir. Əgər siz məhz Yeni il gecəsi Şaxta babanı evinizə dəvət edib, övladınızı xoş sürprizlə sevindirmək istəyirsinizsə, onda 100 manatınızdan keçməli olacaqsınız. Şaxta baba və Qar qızın hədiyyəsi müxtəlif Yeni il aksessuarlarından ibarət oyuncaqlar olacaq. Sürpriz qonaqlar uşaqlarla birlikdə oxuyub, oynayıb onlarla əylənəcəklər. Şaxta baba və Qar qızın kimliyinə gəlincə isə onlar tanınmış teatrların peşəkar aktyorlarıdır.

Turan Teleteatrın uşaqlar üçün təşkil etdiyi bayram şousu bununla bitmir. Teatr uşaq bağçalarından sifarişlər də qəbul edir. Təşkilatlardan gələn sifarişlər müqavilə əsasında həyata keçirilir. Şou da Şaxta baba və Qar qızla yanaşı, bir neçə oyunçu da iştirak edir. Bundan savayı, Turan Teleteatrının təqdimatında sehirli nağıl tamaşasını, kukla teatrı izləmək üçün da sifariş vermək mümkündür.

17 yaşlı Şaxta baba

Sumqayıt şəhərinin bir çox yerində yolkalar bəzədilsə də, bir çoxunun Şaxta babları hələ qarlı dağları aşaraq gəlib cıxmayıb. Gözümüzə dəyən bir Şaxta babanı güc-bəla ilə də olsa, danışdırmağı bacardıq. 17 yaşlı Şaxta baba kostyumu əyninə ilk dəfə geyindiyini söylədi. Yanındakı bəlkə də, Sumqayıtın ən şirin cizgi film qəhrəmanı "Mikki Maus” da onun kimi məktəbli idi. Hər ikisi dərs bitdikdən sonra, məktəbdən gəlib kostyumlarını geyinib, "şən yolka"nın yanında balaca müştərilərini gözləyirlər. Məktəbli olduqları üçün çox utancaqdırlar. "Gündə nə qədər şəkil çəkilirsə, biz də ona görə pul alırıq", - dedilər. Təşkilatçı, Fujitsu fotostudiyasının rəhbəri Şaxta baba və "Mikki Maus”un şəkillərini çəkmək istəyimizi xoş qarşılamadı. Əsas işçilərin üzrlü səbəbdən gəlmədiklərini, məktəbli uşaqların müvəqqqəti işlədiklərini söylədi. Studiyanın rəhbəri "internetdə nə qədər Şaxta baba şəkli var, gərək onların şəklini çəkəsiniz” deyib narazılıq etdi. Əsas Şaxta babanın kim olduğunu yəqin edə bilmədiyimiz bir yerdə, lisenziyanın olduğunu öyrənməyə ehtiyac duymadıq.

Beləcə, şəhərimizin az də olsa Şaxta babalarını tanımağa çalışdıq. Əsas işi xatirə şəkilləri çəkdirməkdən ibarət olan yolka yanındakı Şaxta babalar, evlərə sifarişlə gedənlərin xüsusi qabiliyyətlərinə görə seçilmədikləri aydındır. Təklif edilən və çəkilən əziyyətin qarşılığını ödəməyən qonorarı kim qəbul edirsə, Şaxta baba ola bilər.

"Kliyent" haraylayan Şaxta babalar

İş orasındadır ki, bizdə Şaxta babaların əksəriyyətinin əsas fəaliyyəti yolkanın qarşısında durub, ailəsi ilə gəzintiyə çıxanlarla çəkil çəkdirməkdən ibarətdir. Necə deyərlər, Azərbaycanda, elə Sumqyaıtda da park və xiyabanlarda gəzişən uşaqların yaddaşında Şaxta baba, yalnız şəkil çəkdirmək üçün olan maket obrazında qalır. Əslində Yeni il bayramında uşaqları və böyükləri əyləndirməli olan Şaxta babalar bizdə dekorasiya rolunu oynayır. Belə olan təqdirdə, sual yaranır: Yolkanın kənarında səssiz-səmirsiz durub "kliyent” gözləyən Şaxta baba və Qar qızlar əhaliyə hansı əyləncəni təqdim edib, bayram əhval-ruhiyyəsi yaradırlar? O zaman bizim maket rolunu məharətlə ifa edən Şaxta baba və Qar qızlar nəyimizə lazımdır? Maket demişkən, elə bir dəfə sifariş edib, parklarda şəkil çəkdirmək üçün "kliyent” gözləyən Şaxta babalardan da sanballı, gözəl Şaxta baba maketi düzəltdirib parklarda yolka ətrafında yerləşdirmək daha məqsədəuyğun olmazdımı, nəinki yorğun, soyuqdan o tərəf bu tərəfə gedən, sifətindən zəhrimar yağan, müştəri haraylayan Şaxta babalar...

Onu da bildirək ki, Yeni ilin bayram kimi qeyd edildiyi ölkələrdə Şaxta babalar çox sevilən atributlardan sayılır. Adətən durduqları park və xiyabanlarda şən musiqi sədaları altında insanlarda əsl bayram ovqatı yaradırlar. Şən, gülərüz, gözəl rəqs etməyi bacaran Şaxta babalar necə deyərlər, bizim əksər "Şaxta baba"larımız kimi görüntü xətrinə gözə dəymirlər...