Amma kitab oxumayanlar, elmdən, təhsildən vaqif olmayanlar həyatın qanunauyğunluqlarından həmişə bixəbər olur və qaranlıqda özünə heç bir vaxt işıqlı yol tapa bilmirlər. Kitab elmdir, bilikdir, mədəniyyətdir, intelektual inkişafdır.

Mən bu yazını oçerk şəklində yazıb bitirmək istəyirdim, lakin belə qərara gəldim ki, Sumqayıt Mərkəzi Kitabxanasının abonoment bölməsinin müdiri Zemfira xanım Mirzəyeva ilə müsahibə şəklində qurum.

-Zemfira xanım, siz 1989-cu ildən Sumqayıt Mərkəzi Kitabxanasında işləyirsiniz, yorulmamısınız?

-Xeyir. Mən abonoment şöbəsinin müdiriyəm. Günüm kitablarla keçir. Onların qoxusu, nəfəsini artıq canıma çəkmişəm. İnanmazsınız, boş vaxtlarımda gözüm kitab axtarır.

-Sizə iki kitab versələr, onlardan biri maraqlı, digəri isə maraqsız olsa, birincini oxuyarsınız, yoxsa hər ikisini.

-Bilirsiniz hər bir oxucunun öz zövqü var. Mən hər ikisini oxuyaram, baxmayaraq ki, birinci mənim üçün daha maraqlı olar. Mən hər iki romanı müqayisə edib, onların müsbət və mənfi xarakterlərini axtarıb tapmağa çalışıram. Axı, hər hansı zəif bir romanda belə, müsbət rüşyem tapmaq olur.

-Sizi ən çox düşündürən və razı salan ədəbiyyat hansılardır?

-Dostoyevskinin əsərləri. "Cinayət və cəza”, "Alçaldılmışlar və təhqir olunmuşlar”, "Karamazov qardaşları”. "Qimarbaz” və sair. İnsan psixologiyasının dərin qatlarında bizlərə məlum olmayan məqamlar bu romanlarda tam çılpaqlığı ilə açılır və qəhrəmanlar arasında mübahisəyə çevrilir. Gərək savadlı və sağlam düşüncəli olasan ki, onları dərk edəsən. Bir sözlə, Dostoyevski sevdiyim yazıçılardandır. Düzdür təkcə bir müəlliflə kifayətlənmirəm. E.Hemunquey, Markes, Drayzer, Kafka oxuduğum və bəyəndiyim ədiblərdəndir.

-Müasir yazıçılardan necə?

-Mark Levini, Xalid Hüseni, Den Braun, Paolo Koen və s.

-Siz müasir ədəbiyyatdan söz açdınız. Maraqlı əsərlər çoxdur. Bunlarla yanaşı müasir ədəbiyyatımızda ədəbsiz əsərlərə də rast gəlmək olur. Görəsən onlar hardan qidalanırlar? Axı H.Cavid, M.İbrahimov, L.Tolstoy, C.London, Dikkens, Qolsuorsi, Artur Xeyli də öz əsərlərində əxlaqsız motivlərə yer ayıra bilərdilər.

-Sizinlə razıyam. Biz indi kapitalizm dövründə yaşayırıq. Əvəllər senzura vardı. Dediyiniz ədəbiyyatın sovetlər birliyinə idxalı qadağan idi. İndi sərhədlər açılıb. Qərbin, mədəniyyətsiz, əxlaqsız, ədəbsiz dəyərləri Azərbaycana ayaq açıb. Gənc yazıçılar da məhz bu cür əxlaqsız qərb yazarlarından qidalanırlar.    

-Sizə elə gəlmirmi ki, 1960-70-ci illərdə çap olunan yazıçılarımızdan indiki gənclərimizin çoxusunun xəbəri yoxdur.

-Sizinlə razıyam. Mən günahı gənc oxucularda görmürəm. Onlar bizdən Salam Qədirzadənin "Qış gecəsi”, "46 Bənövşə”, Əlfi Qasımovun "Ədilənin taleyi” əsərlərini tələb edirlər. Təəssüflər olsun ki, onlara xidmət göstərə bilmirik. Çünki hamısı kiril əlifbası ilə çap olunub. Latına hələ də çevrilməyib. Bu haqda ciddi düşünmək lazımdır.

-Gəlin etiraf edək ki, bu gün kitabxanalara az fikir verilir. Tarixə müraciət edək. Dahi şəxsiyyətlərdən Kant, Höte, Lessinq, Leybnis kitabxanaçı olublar. İlk bünövrəsini kitabxanadan başlayanlar indi dünyanın ən məşhur korifeyləridir. Bizdə belə hallar olubmu?

-Mən rast gəlməmişəm. Yəqin ki, olmayıb.

-XX əsrin xeyriyyəçiləri Tağıyev, Nağıyev, Əsədəllulayev, Hacınski, Muxtarov Bakıda opera, filarmoniya, xəstəxana tikiblər, qızlar seminariyası açıblar. Nədənsə kitabxana unudulub. Görəsən niyə?

-Bu suala cavab vermək çətindir. Bəlkə də planlarında olub. İnqilab mane olub. Mən belə düşünürəm.

-Sualımın mövzusunu dəyişirəm. Həyatda bədbinləşəndə çıxış yolunu nədə görürsünüz?

-Həyatda hər şeyin qarşılıqlı amili var. Ağ  və qara, gecə və gündüz və s. Bədbinləşəndə iradəmi toplayıb orta xətti axtarıram ki, məni bu vəziyyətə gətirib çıxaran nədir. Səbrlə, təmkinlə istədiyimi axtarıb tapır, bədbinlikdən azad oluram. Mütaliə edirəm. Ürəyimə yatan, könlümü riqqətə gətirən, duyğularımı oyadan, ruhumu təzələyən əsərləri oxuyuram və dincəlirəm.

-Deyirlər İnternet kitabı vurub sıradan çıxaracaq. Siz necə fikirləşirsiniz?

-İnanmıram.

-Niyə?

-Əvvəllər gənclər internetə çox həvəs göstərirdilər. Son 3-4 ildə bu tendensiya azalmağa doğru gedir. Əvvəllər Onlayn vasitəsilə kitab alanlar indi kitabın özünü tələb edirlər.

-Siz uzun illərdir ki, bir bölməyə rəhbərlik edirsiniz. Başqa şöbəyə keçmək fikriniz yoxdur ki?

-Xeyr. Mən öz vəzifəmə öyrəşmişəm. Rəhbərlik məni başqa şöbəyə dəvət etsə getmərəm. Oxucularla ünsiyyəti itirsəm, sanki nəsə qiymətli bir şey itirmiş oluram.

-Öz işçilərinizdən neçə razısınızmı?

-Əlbəttə. Böyük mütəxəssis Bela Quliyeva mültimedia mütəxəssisləri Gülarə Məhərova, Xəyalə Seyidnurova. Onlar mənim sağ əllərimdir. Onlarsız işim istədiyim kimi alınmır. Kimə nə tapşırıramsa, həmin an yerinə yetirirlər. Belə qızlarla işləmək xoşdur.

-Yəqin siz mərkəzi kitabxananın bir neçə layihələrin təşkilində öz işçilərinizin təşkilatçılığından və bacarığından istifadə etmisiniz, eləmi?

-Elədir. Bu layihələrin hamısı kitabxanamızın kollektivi tərəfindən böyük həvəslə həyata keçirilib. Tək hər hansı bir layihənin öhdəsindən gəlmək çətindir. "Nizami Gəncəvi ili”, "Oxucu ilə üz-üzə”, "Bir kitabxana – bir yazıçı”, "Yayı kitabla keçirək” və s. kitabxanaçılarımızın uğurudur. Tədbirlər oxucular tərəfindən razılıqla qarşılanmışdı.

-Fondunuz kufayət qədər kitablarla zənginləşirmi?

-Xeyr. Əvvəllər kitablar kütləvi surətdə daxil olurdu. İndi onların sayı azalıb. Mənə elə gəlir ki, bu büdcə ilə bağlıdır. Amma biz bədbin deyilik, inanırıq ki, fondumuz əvvəlki illər kimi kitablarla zəngin olacaq.

-Siz özünüzü peşənizin fədaisi hesab edirsinizmi?

-Bəli, onu da deyim ki, təkcə mən yox, kollektivimizin hər bir üzvü öz peşələrinin vurğunudurlar və biz bununla fəxr edirik.  

Söhbətləşdi: Eyruz Məmmədov,

Respublikanın "Əməkdar jurnalisti”