"Hara getsəm də, Sumqayıta gəlib çıxıram”

 Xeberle.com Sumqayıtda ictimaiyyətin müxtəlif nümayəndələri, tanınmış şəxslər, fərqli peşə sahibləri ilə bağlı müsahibələri davam etdirir. Budəfəki həmsöhbətimiz Azərbaycan şahmatının dünyaşöhrətli qrossmeysteri, ölkə tarixində ilk dəfə reytinq xalını 2800-ə çatdıran Şəhriyar Məmmədyarovdur. Onunla şahmata gəlişindən, bu idmandakı uğurlarından, yarışlardan, doğulduğu və yaşadığı Sumqayıt şəhərindən danışmışıq. Müsahibəni olduğu kimi diqqətinizə çatdırırıq.
 HAŞİYƏ: Şəhriyar Məmmədyarov 1985-ci il aprelin 12-də Sumqayıtda anadan olub. Sumqayıtda 23№-li məktəbi bitirdikdən sonra o, peşəkar şahmatçı karyerasını seçib. 1993-cü ildə Şəhriyarın atası ona şahmat oynamağı öyrədib və həmin ilin yayında Şəhriyar, onun ilk şahmat məşqçisi olan Validə Bayramovanın işlədiyi Sumqayıt şahmat məktəbində dərslərə başlayıb. Məmmədyarovlar ailəsi Azərbaycanda yeganə şahmat ailəsidir ki, üç Beynəlxalq qrossmeysterdən ibarətdir: Şəhriyar Məmmədyarov, böyük bacısı - Zeynəb Məmmədyarova və kiçik bacısı - Türkan Məmmədyarova. Fərdi dünya və Avropa birinciliklərindən Azərbaycanın idman xəzinəsinə bu ailə tərəfindən 12 medal gətirilib. Bunlardan 7-si qızıl, 3-ü gümüş və 2-si bürünc medallardır. Şəhriyar isə fərdi yarışlardan 4 qızıl, 2 gümüş və 1 bürünc medal qazanıb. O, dünyada 20 yaşadək şahmatçılar arasında ikiqat Dünya çempionu tituluna sahib olan yeganə şahmatçıdır. Beynəlxalq Şahmat Federasiyasının (FİDE) iyun üçün müəyyənləşdirdiyi Top-100-də Şəhriyar Məmmədyarov Azərbaycan tarixində ilk dəfə reytinq xalını 2800-ə çatdırıb. O, bununla dünyanın ən güclü şahmatçıları arasında 5-ci olub.
- Sumqayıtda 23 nömrəli məktəbi bitirmisiniz. Ora yaddaşınızda ən çox hansı anlarla qalıb və əlaqəniz qalan sinif yoldaşlarınız varmı?
- Şahmat  Məmmədyarovlar ailəsini hər kəsə tanıtdırmaqla yanaşı, həm də sevdirdi. Şatmatçı ailəsinin bir üzvü olmaq necə hissdir?

 

- Atanız, Həmid müəllim həmişə sizə öz üzərinizdə az çalışdığınızı və bunun da nəticəsi kimi oyun zamanı tələskənliyə yol verdiyinizi deyərdi. Lakin, son uğurlarınız göstərir ki, atanızın tutduğu iradlar aradan qaldırılıb. Maraqlıdır, atanız sizin hazırlıqlarınızdan yenə narazıdırmı?

- Evdə oğul, qardaş, ailədə başçı, şahmatçılar arasında qrossmeyster. Bəs Şəhriyar özü-özlüyündə kimdir?

- Mən professional bir şahmatçıyam. Və ailəmizin də dünyada tanınmağının səbəbi şahmatdır. Hər zaman çalışmışam ki, ailəmə layiqli övlad olum. Bir sözlə, özümü professional şahmatçı və ailəmə layiqli övlad hesab edirəm.
- Yaxşı şahmat oynamaq üçün fiqurlara xüsusi diqqətlə yanaşmaq lazımdır. Bəs sizin favorit fiqurunuz hansıdır?
- Şahmat, böyük bir məntiqi oyundur. Yarış vaxtı və ya məşqlər vaxtı şahmat fiqurları ilə tək qalırıq. Çox vaxt fiqurlar bizim dostumuz olur. Hər bir şahmatçının hansısa sevdiyi bir fiqur olur ki, o fiqurla şahmat lövhəsində daha yaxşı oyun göstərir. Mənim oyun tərzim taktiki olduğu üçün, vəzirlə oynamağı daha çox sevirəm. Çox vaxt şahmatçılar düşünürlər ki, mənimlə vəzirləri dəyişsələr, mənə oynamaq daha çətin olar.
- Şahmat tarixində yeganə müsəlman zəka ustasısınız ki, 2017-ci ildə 2800 reytinqi qazanmaqla FİDE-in reytinq cədvəlində ilk beşliyə yüksəlmisiniz. Bu uğurunuzdan sonra Azərbaycanda şahmat sahəsində sanki növbəti oyanış yarandı. Sizcə, bu sahədə Azərbaycanın perspektivi, digər ölkələrlə müqayisədə hansı səviyyədədir?
- Hazırkı Şahmat Tacının sahibi Maqnus Karlsen də daxil olmaqla, elə bir şahmatçı varmı ki, onun üzərində qələbəniz yoxdur?
- Ümumiyyətlə, dünyada elə bir şahmatçı yoxdur ki, onu üstələməyim. Dəfələrlə Karlsenə qalib gəlmişəm. Sözsüz ki, o, məni daha çox udub, bu da normaldır, çünki Karlsen 1 nömrəli şahmatçıdır. Maraqlıdır ki, mənim onun üzərində ilk qələbəm 2008-ci ildə Bakıda keçirilən Grand Prix-də olub. Son zamanlar o, mənim üçün çox çətin rəqibə çevrilib, eləcə də bütün şahmatçılar üçün "başağrısı” olub. Ondan başqa bütün şahmatçılar üzərində qələbəm daha çox olub.
- Son vaxtlar Harri Kasparovun yenidən şahmata qayıtması haqqında söz-söhbətlər dolaşır. Onun şahmata qayıtması rəqabətlilik prinsipinin artmasına gətirə bilər. Maraqlıdır onunla qarşılaşmısınızmı?
- Harri Kasparovun dönüşü şahmatı daha da maraqlı edər. O, son illər arada sürətli şahmat oynayırdı. Və indi də sürətli şahmat turnirində iştirak edir. Onun dahi şahmatçı olduğunu hamımız bilirik. Kasparovla şahmat lövhəsi arxasında oynamaq mənə nəsib olmayıb. Amma yarışlar vaxtı ünsiyyətdə çox olmuşuq. O, hər görüşəndə Azərbaycanı məndən soruşur və hiss olunur ki, Azərbaycanda yaşadığı günlər onun üçün gözəl olub. Belə düşünürəm ki, Kasparovun dahi şahmatçı olmasında Azərbaycanın çox böyük rolu olub.
- Səmimi danışsaq, hazırda Sumqayıtdan kənarda da yaşamaq imkanınız var. Lakin, siz ailəlikcə bu şəhərdə qalmağa üstünlük verirsiniz. Bəs sizi "Gənclər şəhəri”ndn qopara bilməyən səbəb(lər) hansılardır?
- Sumqayıt mənim üçün ən gözəl və dəyərli şəhərdir. Burada mənim uşaqlığım və şahmatda ilk addımlarım başlayıb. Həm də qohumlarımın çoxu burada qalır, yəni valideynlərim üçün də bu şəhər çox önəmlidir. Hara getsəm də, sonda gəlib Sumqayıta çıxıram.
- Doğulub boya başa çatdığınız 9-cu mikrorayonda atanızın əkib-suladığı və bu gün keçmiş qonşularınızın kölgəsində dincəldiyi ağaclar üçün darıxırsınızmı?
- Son olaraq, Sumqayıt, habelə ölkə şahmatının gələcəyini necə görürsünüz, bu barədə danışardınız. Ölkədə bu idmanın inkişafı üçün hər cür şərait varmı?
- Bu, həm maraqlı, həm də acı sualdır. Fikrimcə, son 10 ildə dünya şahmat tacı uğrunda mübarizəyə qoşulan şahmatçılar yoxdur. Rəhmətlik Vüqar, habelə Teymur, Rauf, Eltac və məndən sonra 2650 elosundan yüksək olan şahmatçılar hələ də yoxdur. Bizdə elə yeniyetmə şahmatçılar olur ki, yaxşı nəticələrlə başlayırlar, ancaq sonradan inkişafları çox zəif sürətlə gedir. Hər halda gənclərin məşqlərində dəyişiklik etmək, onlara fikir vermək lazımdır. Bir neçə ildən sonra bizə yeni qüvvə lazım olacaq ki, ölkəmiz yetərincə uğurları təmsil olunsun. Mən də sizlər kimi buna ümid edirəm.

Söhbətləşdi: Hicranə İsmayılova

Xeberle.com

 

Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.