Dövlət büdcəsindən bələdiyyələrə ildə cəmi 5,2 milyon manat ayrılır. Kənd bələdiyyələrinin aldığı dotasiya 1000 manatdan çox deyil. Həmin pul isə bələdiyyə üzvlərinin və qulluqçularının maaşlarının sosial sığorta haqlarına ödənilir.
Bu barədə iqtisadçı-ekspert Samir Əliyev məlumat verib.
Bələdiyyələrlə bağlı araşdırma aparan S.Əliyev bildirib ki, bələdiyyələrin dövlət proqramlarının icrasına cəlb edilmələri nəzərdə tutulsa da yerli idarəetmə orqanları bu işə cəlb olunmurlar: "Bələdiyyələr öz vəsaitləri üzərində müstəqil sərəncam vermək iqtidarında deyil. Buna görə də bələdiyyə barədə söhbət düşəndə əhalidə ilk reaksiya belə olur ki, bu qurum lazımsızdır və onları ləğv etmək lazımdır. Bilgisiz vətəndaşın bu fikrini anlamaq olar, ancaq hansısa ekspertin, ictimai çəkisi olan şəxsin belə söz deməsi əsl faciədir.
Acı da olsa, bu, bir reallıqdır. Çünki faktiki olaraq bələdiyyələr lazımsız qurum səviyyəsinə endirilib və cəmiyyətdə düşünülmüş şəkildə onlar barədə neqativ fikri formalaşdırılıb. Bunda bələdiyyələrin də xidməti az deyil. Onlar arasında qanunsuz hərəkətlər edənlər də var. Ancaq əsas səbəb bu deyil. Əsas səbəb odur ki, bələdiyyələrin nə zəruri səlahiyyəti var, nə də lazımi maliyyəsi. Heç statusu da bəlli deyil. Prezidentin də dediyi kimi, onlar icra hakimiyyəti orqanlarının filialı funksiyasını daşıyır. Axı bələdiyyələrin bu vəziyyətə düşməsində mərkəzi hakimiyyətin də payı var”.
Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycan "Yerli özünüidarəyə dair” Avropa Xartiyasına qoşulub və bununla da Avropa Şurası qarşısında bələdiyyələri gücləndirmək öhdəliyi götürüb. Amma hələ də öhdəliyin yerinə yetirilməsində ciddi problemlər var: "Ölkədə hazırda 1600-dan çox yerli özünüidarə qurumu fəaliyyət göstərir. Bələdiyyələrin statusu hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalmaqdadır. Səlahiyyətlər məhduddur, onlar da müstəsna deyil. Maliyyə imkanları isə acınacaqlıdır. 2014-cü ildə ölkə üzrə bütün bələdiyyələrin cəmi büdcəsi 48,7 milyon manat olub. Təsəvvür edin ki, bir bələdiyyənin orta illik büdcəsi 29 min manatdır. Tək-tük bələdiyyə var ki, illik büdcəsi 100 minlərlə ölçülür. Ölkə bələdiyyələrinin təxminən 85 faizini təmsil edən kənd bələdiyyələrində illik büdcə gəlirləri 5-6 min manatdan çox deyil. Yəni aylıq büdcə 450-500 manata bərabərdir. Kənd bələdiyyələrin orta aylıq büdcəsi ölkə üzrə orta aylıq əməkhaqqı həddindədir və ya bir ailənin aylıq qazancı qədər. Bu vəsaitlə bələdiyyə hansı öhdəliyi yerinə yetirə bilər?”
S.Əliyevin sözlərinə görə, bələdiyyələrin büdcəsinin əsas mənbəyini hələ də torpaq satışı təşkil edir: "Yerli vergi üzrə daxil olmalar ötən il 13,4 milyon manat olub. Bunun 6,9 milyon manatı əmlak vergisinin payına düşür. Yəni hər bir vətəndaş yaşadığı evə görə bələdiyyəyə il ərzində 73 qəpik vergi ödəyir. Sevindirici haldır ki, əmlak vergisi üzrə vergi bazasında təkmilləşdirilib və bu, vergi daxil olmalarını təxminən 10 dəfəyədək artıra bilər. Ancaq bu dəyişiklik kifayət etmir. Çünki bələdiyyə büdcələri ən yaxşı halda 2 dəfə artacaq. Yerli problemlərin dəyəri isə daha bahadır”.
S.Əliyevin fikrincə, heç bir qurum yerli problemləri bələdiyyələrdən yaxşı görə bilməz. Ən yaxşı mərkəzi hakimiyyət qurumu belə əraziyə bələdiyyə qədər bələd deyil. Bələdiyyələr əhaliyə ən yaxşı qurum hesab edilir. Buna görə də dünyada bələdiyyələri yerli hakimiyyət adlandırırlar. Dövlətlər yeri əhəmiyyətli işləri istisnasız olaraq bələdiyyələrə həvalə edir. Azərbaycanda da bələdiyyələrə etibar edilməlidir. Əks halda neft gəlirlərinin azalması fonunda yerli problemlər diqqətdən kənarda qala bilər. (virtualaz.org)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
