Avropanın Azərbyacan qazı hesabına Rusiyadan asılılığı azaltmağa ümid etdiyi bir vaxtda ötən həftə "Qazprom” bir qədər təəcüblü görünən bəyanat yaydı.
Rusiyanın qaz konserni "Azərbaycanda qaza tələbatın kəskin artması və iqtisadiyyatda böyümə ilə əlaqədar böyü həcmlərdə əlavə təbii qaza ehtiyac yarandığını və "Qazprom”un bu tələbatı ödəməyə hazır olduğunu” bildirdi.
Bu bəyanat Sankt-Peterburq Beynəlxalq İqtisadi Forumunda SOCAR prezidenti Rövnəq Abdullayevlə "Qazprom” rəhbəri Aleksey Miller arasında danışıqlardan sonra verilmişdi.
Saytımız dəqiqləşdirdi ki, SOCAR "Qazprom”dan qazı Bakının Qaradağ rayonunda fəaliyyət göstərən "AzMeCo” metanol zavodu üçün almaq istəyir. Bu zavodun əsas xammal kimi təbii qazla təchizatını SOCAR üzərinə götürüb.
Lakin belə görünür ki, son illərdə qaz hasilatının azalması zavoda tələb olunan həcmdə - ildə 600 milyon kubmetr qaz verilməsini qeyri-mümkün edib. Zavodun dayanması və Beynəlxalq Bankdan götürülən yüz milyonlarla dollarlıq kreditin ödənilməsində gecikmə "AzMeCo”nun sahibi Nizami Piriyevin həbsə düşməsi ilə nəticələnmişdi.
Oliqarxın həbsdən buraxılması ancaq o şərtlə mümkün oldu ki, SOCAR qeyri-rəsmi formada metanol zavodunun işləyəcəyinə və "AzMeCo”nun kredit borclarını qaytaracağına zəmanət vermişdi. Və SOCAR zavodun işini təmin etmək üçün cəmi bir il əvvələ qədər qaz ixrac etdiyi Rusiyadan qaz almağa hazırlaşır.
Bu sürpriz dönüş Rusiyada da birmənalı qarşılanmayıb. Qazeta.ru mövzunu şərh edərək yazır ki, Avropa Azərbaycan qazına arxayındır, ancaq Azərbaycan elə indidən qaz qıtlığı ilə üzləşib. "Qazprom” isə respublikanın qaza artan tələbatını ödəməyə hazırdır.
Qaz bazarı ekspertləri deyir ki, istər belə, istər elə, Azərbaycan qazı Avropaya daxil olacaq, ancaq ildə maksimum 10 milyard kubmetr. Avropanın qaza tələbatı isə 2030-cu ildə 100-150 milyard kubmetrə çatacaq.
"Azərbaycanın iri qaz ehtiyatlarının olmasına baxmayaraq onun hasilatı tempi (ilk növbədə "Şahdəniz” yatağından) hazırda güclü şəkildə yavaşıyıb, hasilat azalıb”- Rusiyanın Neft-Qaz Sənayeçiləri İttifaqının ekspert şurasının üzvü Eldar Kasayev deyir.
Onun sözlərinə görə, bu, sərbəst maliyyə resurslarının çatışmaması ilə bağlıdır. Eskspert deyir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı neft-qaz gəlirlərindən güclü asılıdır. Neftin qiymətinin düşməsi ilə paralel dünya bazarlarında qazın da qiyməti düşüb, çünki uzunmüddətli müqavilələrdə qazın qiyməti neftin qiyməti ilə kotirovka olunur.
"Neft dollarlarının qıtlığı Azərbaycanın qaz yataqlarından planlaşdırılan həcmlərdə qaz hasil etməyə imkan vermir”- deyə Eldar Kasayev bildirib.
Lakin "Şahdəniz” konsorsiumunda iştirak edən şirkətlərdən birindəki mənbənin sözlərinə görə, bu yataqda hasilat daim artır.
"Həm birinci layihə üzrə, həm ikinci üzrə hasilat artmaqdadır”- mənbə bildirib.
"Şahdəniz”in ehtiyatları 1,2 trilyon kubmetrdir. Ötən il yataqdan 9,9 milyard kubmetr qaz hasil olunub.
Milli Energetika Təhlükəsizliyi Fondunun rəhbəri Konstantin Simonov da əmindir ki, Azərbaycandan Avropaya qaz ixracı gec-tez başlayacaq: "Lakin məsələ vaxtda və həcmdədir. İndi deyirlər ki, ixrac 2022-ci ildə başlayacaq, ancaq reallıqda bu, 2025-ci ildən tez baş verməyəcək. Üstəlik ildə 10 milyard kubmetrdən artıq qaz ixracı real deyil”.
Eldar Kasayev isə iddia edir ki, Neft-Qaz Sənayeçiləri İttifaqının qiymətləndirmələrinə görə, Azərbaycan Avropaya hətta 10 milyard kubmetr də yox, cəmi 6-8 milyard kubmetr qaz ixrac edə bilər. (virtualaz.org)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
