Dünyada baş verən iqtisadi-siyasi proseslər xarici valyutaların, xüsusilə, avronun ucuzlaşmasına səbəb olur.
Avropanın vahid valyutası dollar qarşısında əriməyə davam edir. May ayından bu yana avro dollara nisbətdə 1,145-dən yuxarı qalxa bilməyib. Əvəzində isə dolların möhkəmlənməsi fonunda avro dəyər itirir. Hazırda birjada 1 avro 1.101 dollara bərabərdir. Təkcə iki ay ərzində avro dollar qarşısında 0,04 ucuzlaşıb.
Avronun son iki ayda dollara nisbətdə dəyərinin necə dəyişdiyini aşağıdakı cədvəldə göstərilib:
Mənbə: dailyfx.com
Son bir il ərzində Yunanıstanda baş verən maliyyə böhranı və Rusiyaya qarşı sanksiyalar, Ukrayna ətrafında baş verənlər və neftin qiymətindəki kəskin ucuzlaşma dolayısı yolla avronun zəifləməsinə gətirib çıxarıb. Avronun məzənnəsinin aşağı düşməsinə digər bir səbəb dolların möhkəmlənməsidir. Əslində, avronun məzənnəsinin azalması Avropa Birliyindən ixrac əməliyyatlarını asanlaşdırır.
İqtisadçı Vüqar Bayramov hesab edir ki, ABŞ və Çin kimi ixrac potensialı yüksək olan ölkələr avronun ucuzlaşmasında maraqlı deyillər.
Vüqar Bayaromov: "ABŞ-ın Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) qəbul edəcəyi qərarlar avronun məzənnəsinin müəyyən edilməsində əsas rol oynayacaq”.
V.Bayramovun fikrincə, avro ucuzlaşdığı təqdirdə istehsalçı ölkələrdə məhsul bahalaşır, Avropada isə ucuzlaşır: "Avropanın son proseslərdə ABŞ-ı dəstəkləməsi rəsmi Vaşinqtonun Brüsselə jest etməsinə gətirib çıxarıb. ABŞ avronun məzənnəsinin qarşısını almaq məqsədi ilə qabaqlayıcı addımlar atmır. Bu isə Avropa Birliyinin ixrac qabiliyyətinin stimullaşdırılması üçün unikal fürsət yaradır. Dollar yalnız avroya nisbətən deyil, digər ölkələrin valyutasına nisbətdə də bahalaşır. Avronun məzənnəsində kəskin azalma gözlənilmir. Ancaq Avropa ölkələrində problemlər qaldıqca avronun ucuzlaşması da gündəmdə qalır. ABŞ-ın Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) qəbul edəcəyi qərarlar avronun məzənnəsinin müəyyən edilməsində əsas rol oynayacaq”, - deyə iqtisadçı əlavə edib.
Son bir ilə nəzər saldıqda Avropanın vahid valyutası haqqında nikbin danışmaq olmur. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə avro dollar qarşısında 0.27 azalıb. Avronun son bir il ərzində dollar qarşısında ucuzlaşmasına aşağıdakı cədvəldən baxmaq olar.
Mənbə: dailyfx.com
Avronun dolların qarşısında dəyər itirməsi manatın məzənnəsində də hiss olunur.Azərbaycan Mərkəzi Bankının bu günə olan rəsmi məlumatına görə, avronun məzənnəsi manata nəzərən ucuzlaşıb. Avropanın vahid valyutasının bir gün ərzində 1,1575-dən 1.1539 AZN-ə düşüb.
Avronun son iki ayda manat qarşısında ucuzlaşması müşahidə edilir. May ayında 1,8-1,9 civarında dövr edən avro, hazırda 1,5-1,6 civarında seyr edir. Aşağıdakı cədvəldə manatın son iki ayda avroya nisbətdə məzənnəsinə nəzər salmaq olar.
Avronun manata nisbətdə məzənnəsi
V.Bayramov bildirir ki, Azərbaycan Mərkəzi Bankı fevral ayından etibarən ikili valyuta səbətinə keçib. İqtisadçının sözlərinə görə, əvvəllər manat bir valyutalı səbətlə müəyyənləşirdisə, indi milli pul vahidimiz ikili valyutada (dollar, avro) saxlanılır: "Mərkəzi Bank may ayından valyuta səbətində avronun payını artırıb. Bu fakt isə manatın məzənnəsinə birbaşa təsir göstərir. Avro bahalaşarsa manat dollara nisbətdə möhkəmlənəcək. Əks təqdirdə dollar həm avroya, həm də manata qarşı möhkəmlənəcək. Təəssüf ki, indiki halda avronun yumşalması manatın da yumşalmasına baza yaradır”, - deyə V.Bayramov vurğulayıb. (anspress.com)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.