Ekspertlər bildirirlər ki,
gözlənilən ikinci devalvasiya bank sistemini çökdürə bilər, bankların
yarısı batacaq, sosial partlayış riski var...
Milli
valyuta olan manatın sabitliyi yenə gündəmdədir. İlin əvvəlində baş
verən kəskin devalvasiyadan sonra özünü düzəldə bilməyən iqtisadiyyat və
bank sektorunu növbəti ciddi təhlükə təhdid etməkdədir. Ekspertlər
növbəti devalvasiyanın anonsunu verib. Həmçinin, manatın dəyərdən
düşməsinin nəticəsi barədə bədbin proqnozlar veriblər.
Ekspert Samir Əliyevin
musavat.com-a verdiyi açıqlamaya görə, Azərbaycanda ikinci devalvasiya
baş verərsə, bu, ilk növbədə bank sektorunun çökməsinə gətirib
çıxaracaq: "Çünki birinci devalvasiyanın neqativ təsirləri də özünü
bank sektorunda göstərir. Bankların maliyyə vəziyyəti pisləşir, zərəri
artıb, gəlirləri azalıb. Problemli kreditlərin həcmi artıb. Bankların
valyuta mövqeyi pisləşib. Xarici banklar qarşısında öhdəliklərini yerinə
yetirməkdə çətinlik çəkirlər. Bir sözlə, banklar çox pis durumdadır.
Hələ birinci devalvasiyanın nəticəsi ortadan qalxmayıb. Düşünürəm ki,
ikinci devalvasiya baş verərsə, bu, Azərbaycanın bank sisteminin,
maliyyə sisteminin konkret olaraq çökməsinə gətirib çıxara bilər. Digər
nəticəsi ölkədə yüksək inflyasiyaya gətirib çıxaracaq. Yəni qiymətlərin
həddindən artıq bahalaşmasına, idxal olunan malların qiymətinin
artmasına gətirib çıxara bilər. Bu da makroiqtisadi sabitliyin
pozulmasına gətirib çıxaracaq. Yəni ümumən götürəndə, ikinci devalvasiya
arzuolunmazdır. İnsanların kütləvi şəkildə manatdan imtina etməsinə,
alış-verişi xarici valyuta ilə gətirib çıxara bilər. İkinci devalvasiya
Azərbaycan iqtisadiyyatının maliyyə dayanıqlığını, sabitliyi riskini
alt-üst edə bilər”.
Ekspertin sözlərinə görə, ikinci devalvasiya baş verəcəyi halda, ölkə bankları çökəcək: "İlkin dövrdə bankların ən azı yarısı birbaşa çökəcək. Digərlərində də
problem yaranacaq, çox arzuolunmaz nəticə yarana bilər. İşsizlik,
ixtisarların fonunda sosial partlayış ehtimalları da var”.
Qeyd
edək ki, milli valyuta ilə bağlı ekspertlər ciddi narahatlıq ifadə
edirlər. Bildirilir ki, manatın gələcək taleyinin neftin qiymətindən
birbaşa asılılığı var. Ölkəyə gələn valyuta ehtiyatlarının kifayət qədər
böyük bir hissəsi neftdən asılıdır. Neftin qiyməti aşağı səviyyədə
qaldıqca, manata basqılar artır. Bildirilir ki, hökumət bu ilin
noyabrına qədər manatı sabit saxlamağa cəhd edə bilər. Parlament
seçkilərindən sonra hakimiyyətin qəti qərar verəcəyi və manatın yenidən
ucuzlaşmasına gedəcəyi vurğulanır.
Ekspertlərin
fikrincə, neft gəlirlərinin azalması və avro ilə dolların məzənnəsinin
bir-birinə olan münasibətlərinin manata təsiri milli valyutanın
sabitliyində mühüm rol oynayır.
Buna görə də bu səbəblər
fonunda yeni qərarlar verilməzsə, ilin sonuna ölkədə yeni devalvasiya
qaçılmazdır. Qeyd edilir ki, ikinci devalvasiya bank və özəl sektora
ciddi təsir edə bilər. İkinci kəskin devalvasiya iqtisadiyyatı tam
çökdürə bilər. Bəzi ekspertlərə görə, dövlət ilin sonuna kimi ikinci
devalvasiyanın olmaması üçün çalışsa da, bu, mümkün olmaya bilər.
Bildirilir ki, növbəti kəskin devalvasiya 15-20 faiz həddində
gözlənilir.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.