"Azərbaycanda kino sektorunun inkişaf etməməsinin, aktyorların qonorarınını az olmasının səbəbləri eynidir. Bunun üçün ən önəmlisi ölkədə normal iqtisadi şərtlər gerçəkləşməli, kino hansısa məmurların monopoliyasından çıxmalıdır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi, dövlət obyektiv şəkildə isteadadlı kino insanlarına, layihələrinə şərait yaratmalı, kinoya qoyulan vergi götürülməli, prodakşnları dəstəkləməli, serial bazarı çevikləşməli və digər başqa problemlər həll olunmalıdır”

Əvvəlcədən qeyd edirəm ki, bu araşdırmanın məqsədi pessimizm, dartma yaxam cırıldı, "biz niyə beləyik" sualının axtarışçısı, "eh bura Azərbaycandır" frazasının təbligatı və ən əsası özümüzə vedrə qoşmaq, filan deyil. Biz də hamı kimi, pisimizə kədərlənirik, yaxşımıza sevinirk. Ancaq bəzi movzularda obyektiv yanaşma və hətta tənqid, mütləq, olmalıdır ki, bu ən azı öz inkişafımıza kömək etsin. Belə problemli mövzulardan biri də kinomuzdur. Ancaq bu yazıda kinomuzun hərtərəfli problemlərindən yox, onun tərkib hissələrindən biri olan aktyorlardan və ən əsası onların maaş - qonorar sisteminin vəziyyətindən danışacağıq.

Bu kino ki var...

Prezidentin məlum qərarından sonra kino sektorunun serial qolunun hərəkətə gəlməsi ilə bir çox seriallar çəkildi və hələ də çəkilməkdədir. Bunun müsbət tərəflərindən biri də bu oldu ki, seriallarda yeni -yeni, xüsusilə də gənc simalar görməyə başladıq. Adətən, serial çəkilişlərinə adət etməmiş orta və yaşlı nəsil aktyorları da seriallarda gənc nəsil aktyorlarla çiyin - çiyinə işləməyə başladı. Ancaq əsas məsələyə, yəni aktyorların qonorar məsələsinə gəldikdə isə hər iki nəsil aktyorlarının deməyə sözləri var. Onlar deməsələr belə vəziyyət az-çox bu sahə ilə əlaqəsi olan hər kəsə məlumdur. Bu məqsədlə, vəziyyətlə daha yaxından tanış olmaq üçün bir çox aktyor, rejissor ve prodüsserləri bir araya topladıq və mövzu ilə bağlı ayrı-ayrılıqda hər birinin fikrini öyrəndik. Təbii ki, həmişə olduğu kimi suallarımızdan yayınanlar da oldu, telefona cavab verməyənlər də. Bəzi film-serial istehsalçısı olan prodakşınlar isə aktyorlara verdikləri qonorarı "hərbi sirr” kimi gizli saxlamağı üstün tutdular. Ancaq biz yenə də kifayət qədər müsahiblə görüşməyə, əlaqə yaratmağa və onların fikirlərini öyrənməyə nail ola bildik. Ancaq əvvəlcə sizə Forbes jurnalının bir neçə ay öncə apardığı araşdırmanın nəticəsini təqdim edirik.

Əcnəbi aktyorların qonorarı

Siyahıya liderlik televiziya və kino ulduzu Eşton Katçerə qismət olub. Belə ki, yalnız 2012-ci il ərzində aktyor 24 milyon dollar gəlir əldə edib. Qeyd edək ki, bu qonorarı aktyor "İki yarım insan” serialında çəkildiyinə görə alıb. O serialda qalmaqallı Çarli Şini əvəz edib. Eştonu britaniyalı aktyor Xyu Lori izləyir.Onun doktor Haus roluna görə aldığı qonorar 18 milyon dollar təşkil edir. Eyni qonorar məbləği ilə siyahının üçüncüsü "Buz dövrü” cizgi filmini səsləndirən və "Orta yaşlı kişilər” serialının qəhrəmanı Rey Romanodur. Aleks Bolduin və Mark Xermon siyahının 4-5 yerlərini bölüşür. Onların gəliri 15 mln. dollar təşkil edib.Top onluqda 14 milyonla Tim Allen, Con Krayer (13 mln), Patrik Demps (12 mln),Cim Parsons, Conni Qaleki və Ceyson Siqel (8 mln) adlarıda yer alıb. Qonşu ölkə olan Türkiyədə isə ən çox qazanan ilk onluğun sırası belədir. 1."Öyle bir geçer zaman ki"nin Osmanı hələ 5 yaşındadır. Lakin aylıq qazancı (yalnız serialdan) 5 min manatdır. 2. "Muhteşem Yüzyıl"ın İbrahim Paşası (Okan Yalabık) həftədə əvvəlcə 4 min manat, sonradan isə 7,5 min manat qazanmağa başladı. 3. Sultan Süleyman (Halit Ergenç) isə bir bölümə 22,5 min manat qazanır. 4. Əvvəlcə həftəlik 5 min manat qonorar alan Hürrem (Meryem Uzerli) sultan, populyarlaşdıqdan sonra 10 min manatla mükafatlandırılmağa başladı. 5. "Fatmagülün suçu ne?" serialının Fatmagülü (Beren Saat) bir bölümə görə 22,5 min manat pul alır. 6. Ali kapitan "Öyle bir geçer zaman ki"nin bir bölümü üçün bank hesabına 17,5 min manat yatırır. 7. Eyni serialın Vilma Ellesi - Karolini həftəlik 10 min manat qazanır. 8. "Kurtlar vadisi"nin Polad Alemdarı (Necati Şaşmaz) aylıq 120 min manat qazanır. 9. "Güney-Kuzey"in yaraşıqlısı Kıvanç Tatlıtuğun həftəlik qazancı 30 min manatdır. Təbii ki, eyni serialdakı digər həmkarları ondan az qazanırlar. 10. "Adını Feriha koydum"un baş rolçuları Feriha (Hazal Kaya) və Emir (Çağatay Ulusoy) bir bölümə görə çəkdikləri əziyyətin müqabilində 10 min manat pul qazanırlar.

Azərbaycan aktyorlarının qonorarı

İndi isə Azərbaycan aktyorları ilə olan söhbətlərimizi ardıcıllıqla təqdim edirik. Sizləri movzudan yayındırmamaq üçün sıralamada heç bir fikir söyləyib müdaxilə etməklə qiqqətinizi yayındırmayacağıq. Onsuz da oxuduqca hər şey gün kimi aydın olacaq. Buyurun oxuyun, vəziyyətdən onların öz dili ilə xəbər tutun.

Samir Qulamov (rejissor, aktyor): "Bizim serialımızda ancaq müəyyən aktyorlar qonorar alır. Səbəb də budur ki, maliyyəmiz hamıya, yəni çəkilən bütün aktyorlara pul verəcək qədər deyil. Məsələn, bizim serialda 50-dən çox aktyor çəkilir. Biz onlara hələ, ən azı orta hesabla, ayda 200 manatdan pul versək, bu məbləğ ayda 10. 000 manat pul edir ki, bu da kiçik məbləğ deyil. Hələ bunun texniki işçiləri də var. Ancaq təbii ki, müəyyən aktyorlarımız pul alır, hansı ki onların buna ehtiyacı var”. "Bəs bu pul konkret olaraq müəyyən edilibmi?” sualıma isə rejissor " xeyr, burda da cəkilş gününə, aya, və ya ümumiyyətlə, serial boyunca filan qədər veriləcək deyə hansısa bir konkret rəqəm təyin olunmayıb. Ancaq əsası odur ki, bu bölgü ədalətlə aparılır, bütün komandamız işimizdən razıdır və biz işimizi sevərək görürük” cavabını verdi.

Növbəti müsahibim hazırda çəkilşləri gedən, Əyyub Qiyasın "Köpək bürcü” romanının motivləri əsasında ekranlaşdırılacaq serialın rejissoruƏrtoğrul Kamalovdur. Qeyd edək ki, bu serialda hadisələr məişət mövzusunda cərəyan etsə də, hadisələrin gedişində mistik məqamlar da üzə çıxır. "Mən bu seriala çarx film tərəfindən dəvət almışam və təyinatı üzrə ancaq öz işimi görürəm – quruluşcu rejissor işini. Serialın maliyyə məsələlərinə gəldikdə isə bildiyimiz kimi, ümumiyyətlə, seriallar artıq dövlətin maliyyə dəstəyi ilə çəkilir. İndi burdan nə qədər vəsait ayrılır, sponsorlardan nə qədər vəsait cəlb olunur, bu məsələlər artıq film istehsal edən şirkətin və şirkətin prodüserlərinin işidir. Aktyorlar var ki aylıq danışılır, elələri də var gündəlik. Ümumiyyətlə, bizdə bu hallar olsa da, mən belə düşünürəm ki, aktyorların qonorar məsələsinin, ümumiyyətlə, quruluşçu rejissora aidiyyəti yoxdur. Qarışıb, qarışmamağı bu başqa məsələ, ancaq qaydayla, qanunla, ümumi qəbul olunmuş normalarla bu iş rejissora aid deyil”. "Bəs aktyorların seçimi məsələsində necə, yəni əgər rejissorun özünün bu filmdə hər hansı rola çəkmək istədiyi aktyor olarsa və o da çox yüksək bir məbləğ tələb edən biridirsə, o zaman necə olur?” sualına isə rejissor belə cavab verdi: "Azərbaycanda yüksək qonorar istəyən aktyor yoxdur. Ən çox məbləgi istəyən aktyor ən az məbləğ istəyir.. Çünki durum o durum deyil ki, o aktyora gördüyü işin müqabilində pul verəsən. Həm də aktyor çox pul istədi deyə dərhal yerinə başqa aktyor salmaq kimi bir hal o seriallarda baş verir ki, beş-altı nəfər yığışıb bir yerə və heç bir işləri olmadığına görə deyirlər gəlin serial çəkək.. Peşəkar yanaşma isə belədir ki, əgər rejissorun fikrincə, o rola ancaq nəzərində tutduğu aktyor uyğundursa, demək o aktyorun nə qədər qonorar istəməyinin məsələyə dəxli yoxdur. Çünki istənilən halda, o çəkiləcək. Serialımızda Azərbaycanın ən üzdə olan aktyorlarının çəkilməyinə baxmayaraq, bizdə bu problem yaşanmır”. "Bəs sirr deyilsə, hansısa aktyorun qonorarının məbləğini deyə bilərsinizmi?” sualına rejissorun cavabı çox sadə oldu. "Heç bir rejissor deyə bilməz ki, rəqəmlər mənə məlum deyil. Sadəcə, bunu açıqlamırlar. Hətta aktyorlar da çox zaman aldığı qonorarın miqdarını öz aktyor yoldaşlarına demirlər. Çünki bu bir qaydadır. Aktyor var ki, gordüyü işdən qat-qat az pul alır, eləsi var ki, çox pul alır, eləsi də var ki, ona heç, ümumiyyətlə, pul düşmür, ancaq alır. Bir də bizdə belə bir yanlış fikir var ki, əgər hansısa aktyor xaricdən dəvət olunubsa, ona, mütləq, yüksək qonorar verilməlidir. Həm bir insan kimi, həm də quruluşçu rejissor kimi, bununla razı deyiləm”.

Növbəti müsahibim Region tv-nin istehsalı olan və regionlarımızda maraqla izlənilən "Babayevlər” serialının rejissoru və prodüsseriHacı Həsənovdur. "Bizim çəkdiyimiz serial region televiziyalarında yayımlanır və təbii ki, maliyyə imkanlarımız da Bakı kanalları ilə eyni səviyyədə deyil. Ancaq bununla bərabər yenə də deyə bilərəm ki, bizdə aktyorun bir çəkiliş gününə olan qonorarı 50 -100 manat arasında dəyişir. O da baxır aktyorun sambalına, hansı rolu ifa etməsinə və öz işini necə görməsinə. Ola bilir ki, biz bir gündə iki seriadan da hissələr çəkə bilirik, ancaq yenə də aktyora bir seriyaya görə o qonorar verilir. Bir məqam da var ki, bütün seriallara dövlət dəstəyi var. Ancaq Babayevlər serialı region tv - nin öz büdcəsi hesabına çəkilir. Ona görə də biz Bakı kanallarında nümayiş olunan seriallardakı bəzi aktyorların aldığı kimi, 150 - 200 manat qonorar verə bilmirik. Ancaq yaxin aylarda bizim kabel televiziyası ilə də çıxışımız olacaq və ola bilsin ki bu qonorar məsələsinə də təsir etsin. Həm paytaxt kanallarından fərqli olaraq bizim serialda sponsorlar da yoxdur ki, bu da maliyyə baxımından çox əhəmiyyətlidir. Ancaq yayımımız Bakı şəhərini də əhatə edəndən sonra sponsorlar hesabına büdcəmiz də böyüyəcək və o zaman təbii ki aktyorların qonorar məsələsində də mütləq fərq olacaq”.

Mövzu ilə əlaqədar müraciət etdiyim növbəti müsahibim atv kanalında yayımlanan "Sirr” serialının rejissoruRüfət Əsədovdur. Bu serialda da Elşən Rüstəmov, Mehriban Zəki kimi çox tanınmış aktyorlar rol alıb. "Ümumiyyətlə, mövzuya giriş olaraq deyim ki, serial tamam fərqli stilistika tələb edir. Hətta əvvəlcə mənə serialı təklif edəndə tərəddüd etmişdim. Bundan əlavə, bu gün hər şeydə olduğu kimi kinoda da standartlar dəyişib. Film və ya serial mənəvi baxımdan rejissorun haqqı olsa da, prodüsser, belə demək olarsa, filmin sahibi sayılır. Çünki o lazım olan anda istədiyi adamı, hətta rejissoru da dəyişə bilir. Onu da deyim ki, bu seriala dəvət olunanda məndən əvvəl bu serialın 12 seriyası artıq cəkilmişdi və bu müddətdə aktyorlar da seçilmişdi deyə mən aktyor heyətində elə də dəyişiklik etmədim. Ona gorə də tam səmimi deyirəm ki, hansısa aktyorun konkret olaraq nə qədər qonorar aldığını bilmirəm. Çünki bu işlər də məhz prodüsser və onun koməkçiləri tərəfindən həll olunur. Ancaq ədalət naminə deyim ki, bizim komandada hər şey yaxşı təşkil olunub və bu şəraiti aradan da elə məhz serialın prodüsseri Oktay Əliyevdir. O qonorar məsələsindən tutmuş aktyorların geyiminə, qidalanmasına, çəkiliş meydançasındakı proseslərə qədər hər şeyə çox diqqətli yanaşır”.

Rəhman Rafiqoğlu(prodüser): "Bizim serialda ("Kabusun kölgəsində") aktyorlar hər çəkiliş gününə 50 -100 manat qonorar alırlar".

Pərviz Məmmədrzayev (aktyor):"Qısaca deyə bilərəm ki, aktyorların əməyinin əvəzində verilən qonorar cox azdır. Şəxsən mənim aldığım məbləğə gəlincə ən yüksək qonorarı "Hökmdarın taleyi" filmində almışam”.

İlqar Cahangir (aktyor):"Azərbaycanda cəmi 4-5 aktyor var ki, məsələn, Fəxrəddin Manafov və.s, onların normal yüksək qonorarı var və həmişə də çəkilirlər. Qalanlarında isə vəziyyət yaxşı deyil. Məsələn, kinostudiyada demək olar ki, biabırçılıqdı. Orada çalışırlar ki, çəkilən bütün filmlərə ancaq özlərinin istədiyi müəyyən aktyorları salsınlar və onları da elə o verdikləri 50 -100 manatla qane etdirsinlər. Sonra "Küləklər şəhəri" adlı bir serial var idi ki, orada eşitdiyimə görə, aktyor yox, ancaq qohum - əqrabanı və dost - tanışı çəkirlərmiş. Keçənlərdə də bir serial gördüm və özümü köklədim ki, baxım görüm nədir, necədir. Adı deyəsən, "Kabusun kölgəsində" idi. Ancaq baxdığıma peşman oldum. Çünki orada bircə nəfər Təvəkkül adlı Lənkəran teatrının aktyorunu tanıdım və onu da orada gördüyümə təəssüfləndim. Çünki ondan başqa demək olar ki, çoxu orası-burası nakolkalı (döyməli.red.) qızlar və bir də idmançılar idi. Bəlkə də, növbəti seriyalarında dəyişiklik olub, ancaq mən baxanda məhz belə idi. O serialı bilmirəm, ancaq adətən, belə filmlərdə o idmançılara heç pul da verilmir. Sadəcə, deyirlər ki, çəkiliş var və gedib çəkilirlər, sonra da yeyib-içib qayıdırlar. Belə olanda da peşəkar aktyoru dəvət edib ona pul verməyə nə hacət.. Bu seriala gəldikdə isə, mən ancaq bir seriyaya baxdım. Bilmirəm, bəlkə də, orada başqa seriyalarda aktyorlar da çəkilir. Ancaq mənim izlədiyim o bir seriyada gördüklərim mənə bəs elədi. Düzdür, dünya təcrübəsində var ki, hətta lazım olanda pinəçini də filmə çəkirlər. Ancaq hər şeyin bir ədəb-ərkanı, qaydası var. Bax bütün bu kimi hallar əsl peşəkar aktyorların qonorar məsələsinə mane olur. Ancaq elə də olur ki, qonorar pis olmasa da, peşəkar aktyordan başqa şeylər tələb edirlər. Məsələn, bir neçə il öncə məni "Vicdan susanda" adlı bir seriala dəvət etdilər. Ssenarini oxudum və bəyənib çəkilməyə qərar verdim. Qonorarı da pis deyildi. Ancaq çəkiliş başlayandan sonra gah dedilər ki, filan sözü deyəndə filan mağazanın qabağında dur, ya nə bilim, filan istirahət mərkəzinin içindəki otluqda nə bilim nə elə. Mənə bu şeyləri təklif edəndə, dedim ki, dayanın, bəsdir, vəssalam, mən belə şeylər edə bilmərəm və çəkilişdən imtina etdim. Əslində, bu işlər bir-biri ilə əlaqəlidir. Filmdə hansısa reklamı vermək olar. Ancaq onu elə etmək lazımdır ki, o orada yamaq kimi alınmasın. Onu da yazmaq, ssenariyə normal daxil etmək üçün normal bir ssenarist lazımdır. O, olmayanda bax belə olur və məsələn, mənim kimi də elə bayağı reklam etməyi qəbul edə bilməyən aktyor o çəkilişdən imtina edir, nəticədə, öz qonorarını da itirmiş olur. Ancaq sən nə eləsən də, necə mübarizə aparsan da, sabah televizoru açanda görürsən ki, hansısa serialda ya kolbasa reklam edirlər, ya da mebel. Bilirsiniz, bəlkə, bir 10 normal serial təhvil veriləndən sonra bu hallar zamanla düzələ. Məsələn, mənim çəkildiyim "Pərvanələrin rəqsi" serialında 1 illik müqavilə ilə çalışırdım. Orta hesabla, bir aya təxminən 600-800 manat düşürdü. Ay ərzində isə təxminən 7-8 çəkiliş günü olurdu. Ən yüksək qonorara gəlincə, Gürcüstanda 2003 - cü ildə çəkildiyim bir filmdə günümə 500 ABŞ dolları və yenə 2008 - ci ildə Gürcüstanda iştirak etdiyim bir layihədə günümə 1000 ABŞ dolları almışam. Bir də ötən yay deyəsən, Heydər Əliyevin gəncliyi haqqında Ramiz Fətəliyevin rejissorluq etdiyi bir filmə dəvət etdilər. Əvvəlcə razılaşmadım. Ancaq baxdım ki, əməllicə qonorar təklif edirlər və mən da razılaşdım, yaxşı da qonorar aldım. Ancaq deyəsən, o film də bilmədiyim səbəblərə görə yarımçıq qaldı. Artıq məni 2 yeni filmə də dəvət ediblər və təbii ki, mənim də onlarla müəyyən şərtlərim olacaq. Görək də, ümid eləyək ki, nə vaxtsa bütün bu problemlər düzələcək".

Novruz Cəfərov (Gəncə dram teatrının aktyoru):"Mən teatrdan qonarar almıram, maaş alıram. Maaşlar əlbəttə ki, artsa, yaxşı olar. Ən çox qonorar "Qarabagnamə" filmindən alacağam. Ancaq miqdarini açıqlaya bilmərəm".

Cavanşir Hadiyev (aktyor): "Digər aktyorları deyə bilmərəm, ancaq mən televiziyaların və özəl kompaniyaların verdiyi qonorarları bir o qədər də yüksək saymıram.Və təbii ki, qane etmir məni. Ancaq Mədəniyyət və Turizm nazirliyinin sifarişi ilə "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında çəkilən filmlərdəki qonorarlar yuxarıda qeyd etdiklərimdən qat-qat yüksəkdir. Ən çox qonorar aldığım film Eldar Quliyevin "Dərvişin qeydləri" filmidir”.

Zaur Şəfiyev (aktyor): Qısaca olaraq, deyə bilərəm ki, aktyorlara verilən qonorar nəinki məni, ümumiyyətlə, tanıdığım bütün aktyorları qane etmir. Mən ən yüksək qonorarı "Qorxma, mən səninləyəm 1919" filmində almışam”.

Qurban Məsimov (aktyor): "Adətən, qonorar məsələsi muqavilə bağlayan şirkət ilə aktyor arasında sirr qalır. Çəkildiyim serial və filmlərdən aldığım qonorar məni qane edib. Qonorar verən şirkət aktyorun istedadını, onun belə deyək, incəsənət aləmində reytinqini nəzərə alır. Ümumiyyətlə, aktyor qonorarı əksər hallarda aşağı olur”.

Rasim Cəfər (aktyor): "Başqa aktyorların əvəzinə danışa bilmərəm, amma mən bacardıqca istədiyim məbləgi alıram.Tam istədiyim də olmasa, produsserlərlə ortaq məxrəcə gələ bilirik. Bəzən olur ki,tanış, dost, qardaş və.s kimi məqamları nəzərə almalı olursan. Ancaq yenə də deyirəm müəyyən bir məbləg var ki, o məbləğdən aşağı duşmürəm. Bizdə problem odur ki, əksər hallarda prodüsserlər aktyorlara çatanda qənaət haqqında düşünürlər.Yəni büdcəni tam bölürlər, texnikanın filanın pullarını ayırırlar, yerdə də nə qalsa aktyorlara bölürlər… Aktyorların qonorarlarının az olması isə aktyorların özundən asılıdır. Əgər hər kəs öz qiymətini bilsə və dəyər-dəyməzinə, az məbləğə razı olmasa, tədricən bu vəziyyət duzələr və o zaman prodüsserlər də büdcəni bölməyə başlayanda aktyorlarin qonorarını son məqamda düşünməzlər. Həm bizdə bu bazarı tənzimləyən, aktyorların huquqlarını müdafiə edən qurum, şirkət, gildiya filan yoxdur. Hər kəs özünə cavabdehdir. Mən hələ ki oz qonorarımdan qismən də olsa raziyam. İndiyə qədər ən çox qonorarı 2008-ci ildə Rusiyada cəkildiyim, rejissor A.Fencenkonun "İtkin düşmüş adam" (Propavşiy bez vesti) filmindən almışam. 15 çəkiliş gününə 10 000 dollar. O filmdə əsas rollardan birini oynadığım üçün qonorarım yuksək idi. Məhz bu çəkilişlərə görə bir ay yarım Rusiyada oldum. Yol pulu, qalmaq və yaşamaq xərclərimi də onlar ödəmişdilər".

İlqar Musayev (aktyor) :"Öncəliklə bu movzuya toxunduğunuz üçün təşəkkür edirəm. Ümumiyyətlə, biabırçılıqdır. Bəzi prodüsser və rejissorlar, ümumiyyətlə, pul verməsin deyə öz qohumunu va ya küçədən keçəni çəkirlər və nəticədə, bəzi filmlər, seriallar zay olur. Buna bir ad qoymaq olar - pul yemək. Mən bu günə qədər ən çox qonorarı 2007 – ci ildə çəkilən "Cavad xan” filmindən almışam. Təxminən 3 həftəlik çəkiliş gününə 2500 manat almışdım. İndi də bəzi gənc rejissorlar var ki, yoldaşlığımızdan istifadə edib pulsuz çəkilməyi təklif edirlər. Allaha and olsun, bu dəqiqə də bəzi seriallar var ki, mənə 2-3 ildir borcları var. Soruşanda da and - aman edirlər ki, verəcəyəm”.

Bəhruz Vaqifoğlu (aktyor): "Düşünürəm ki, nə məni, nə də başqa aktyorları nəinki verilən qonorar, heç ayrılan qonorarlar da qane etmir. Mən 7 il ərzində 6 bədii filmdə rol almışam və bunun dordü baş rol olub. Bundan əlavə, 15-20 klipə, 7 - 8 reklama çəkilmişəm. Üstəgəl, televiziya verlişləri, sənədli filmlər və s. Düşünürəm ki, əgər mən bu 7 ili Türküyədə olsaydım və bu gördüyüm işləri orada görsəydim, qonorar haqqında danışa bilərdim. Ancaq indi məndən bu barədə soruşsalar. deyərəm – o, nədir yeməlidir, içməlidir, nədir? Ən çox "Bakı mən səni sevirəm” filmindəki roluma görə yüksək qonorar veriblər. Amma inanıram ki, "bizə qonorar veriblər” yox, "biz qonorar almışıq” deyə biləcəyik. Çox sağ olun ki, bu barədə düşünürsünüz”.

Murad Abdullayev (aktyor, kaskadyor):"Aktyorlara verilən qonorarlar cox azdır, bu nə məni, nə də ki ümumiyyətlə, bir çox aktyoru qane etmir. Çünki aktyor sənət adamı kimi, aktyor kimi yaşamalıdır, çəkiliş zamanı yalnız rolu haqqında düşünməlidir, rolunu daha dolğun daha təbii oynamaq üçün düşünüb tapıntılar əlavə etməlidir. Yoxsa Azərbaycan aktyorları kimi qaz, ev, işıq pulu və uşağının qarnını doyuzdurmaq haqda fikirləşməməlidir. Çünki maddi problemlər aktyoru heç vaxt inkişaf etməyə qoymaz. Xarici aktyorların belə bir problemi olmadığından onlar daim inkisaf edir və nəticədə, yaratdıqları obrazlarla tamaşaçını heyrətləndirirlər. Aktyorun yüksək qonorar alması mutləqdir. Maddi problemlər düzəlməsə, aktyorlardan heç kim inkişaf gözləməsin. Aktyor kinonun simasıdır və bu sima rola lazım olan xarakterik ştrixlərlə yüklənməlidir, lazımsız problemlərlə yox. Son olaraq deyim ki, mənim ən çox qonorar aldığım ilk film "Mən evə qayıdıram" filmi oldu. Sonra "Bakı, mən səni sevirəm" və "Mahmud və Məryəm" filmində yaxşı qonorar aldım".

Azər Aydəmir (aktyor):"Qonorarlarımız həddindən artıq azdır. Çünki 97% aktyorların güzəranları yaxşı olmadığına görə, onlar avtobuslarda, metrolarda gəzdiklərinə görə sifarişçi tərəfindən onlara hörmət yoxdur. Sifarişçilər aktyorların ehtiyaclarını bilib aktyorluq sənətini bazara çevirir və ən minimal məbləği təklif edir. Aktyor da razılaşır ki, evinə çörək pulu aparsın. Nəticədə, həmin layihələrin rejissorları və prodüsserləri bahalı maşınlarda gəzirlər. Əslində, elə yaxşı da edirlər. Bizə hələ bu da azdır. Çünki biz özümüzə qiymət verə bilmirik. Məncə, ilk növbədə bunun çıxış yolu budur ki, teatr aktyorlarının maaşları minimum 60 % qalxmalıdır. Belə olsa, həmin aktyorlar inşallah ki, günü 100 -150 manata gic-gic şeylərdə çəkilməzlər. Əlbəttə ki, dediklərimin hamısı mənə də aiddir, heç kimin xətrinə dəymək istəmirəm. Qonorarın miqdarına gəldikdə isə, ən böyük qonorarı, inşallah, may ayında təqdimatı olacaq "Bakı, mən səni sevirəm" filmindən almışam. 2 gun çəkilişimə görə 1280 ABŞ dolları. 1-ci gun çəkiliş saatım 3 saat davam etdi. 2-ci gün isə 45 dəqiqə. Mən belə rahat və hörmətli layihə görməmişdim. Çünki bu film MosFilmin bazasında çəkilirdi".

Elçin İmanov (aktyor): "Ölkəmizdə aktyorlara verilən qonorar nəinki məni, heç bir aktyoru qane etmir. Məbləğ çox azdır. Əslində isə əməyimiz qat-qat yüksək qiymətləndrilməlidir. İndiyədək çəkildiyim seriallardan ən çox qonorarı "Həkimlər" serialından almışam. Ancaq məbəği açıqlamaq istəmirəm".

Elxan Rza (aktyor): "Mən qəti şəkildə deyə bilərəm ki, qonorarlar konkret qane etmir. Sadəcə, ailəmizi yaşatmaq üçün bu reallıqla barışırıq. Ən çox qonorarı Rusiyanın NTV telekanalının Bakıdakı çəkilişləri zamanı almışam. Orada mənə də kiçik bir epizodik rol vermişdilər və mən bir günümə 150 ABŞ dolları almışdım".

Sənubər İskəndərli (aktyor): "Bu haqda danışmaq hələ tezdir.Film, serial bazari yeni oldugu üçün qonorarlar tam nizamlanmayıb".

Mətanət Əhmədova (aktyor): "Yox, qane etmir. Aktyorun hesabına hamı qazanır. "Dostuq, dostuq” deyə - deyə muqavilə də imzalamırlar. Ancaq aktyor çalışır, rejissor yeyir. Bu elə yaxşıdırsa, onda qoy bir az da onlar çalışsınlar, biz yeyək, görsünlər necə təsir edir. Mənim indiyədək aldığım ən çox qonorar reklamlardan və avroviziya çəkilişlərindən olub, günə 200 manat”.

Son olaraq sizə kino tənqidçisiSevda Sultanovanın mövzu ilə bağlı dediklərini təqdim edirik : "Azərbaycanda kino sektorunun inkişaf etməməsinin, aktyorların qonorarınını az olmasının səbəbləri eynidir. Bunun üçün ən önəmlisi ölkədə normal iqtisadi şərtlər gerçəkləşməli, kino hansısa məmurların monopoliyasından çıxmalıdır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi, dövlət obyektiv şəkildə isteadadlı kino insanlarına, layihələrinə şərait yaratmalı, kinoya qoyulan vergi götürülməli, prodakşnları dəstəkləməli, serial bazarı çevikləşməli və digər başqa problemlər həll olunmalıdır”.

Yəqin ki müsahiblərimizin danışdıqlarından bir çox mətləblər sizin üçün də aydınlaşdı. Çünki 21 müsahibimin hər biri həm oxşar, həm də fərqli fikirlər irəli sürdülər. Əslində, səsləndirdikləri bir çox fərqli fikirlərlə real mənzərəni göz önünə sərdilər. Ümid edirik ki, əlaqəli instansiyalardan da bu fikirləri oxuyan, düşünən olacaq. Bu kino ki var...

Kamal Yaşar

/birlik.az/