Haşiyə:Məmmədova Samirə Fizuli qızı 1982-ci ildə Sumqayıt şəhərində anadan olub. 1999-cu ildə Sumqayıt şəhər Təbiət Elmləri Təmayüllü Gimnaziyanı bitirərək Azərbaycan Tibb Universitetinin pediatriya fakültəsinə qəbul olub. 2005-ci ildə universiteti bitirib və 2006-cı ildən Sumqayıt şəhər Uşaq Xəstəxanasının "Reanimasiya şöbəsi”ndə anestezioloq- reanimatoloq vəzifəsində çalışıb. 2016-cı ildən Yoluxucu xəstəliklər reanimasiya şöbəsinin müdiri işləyir.

- Həkim, qış mövsümində uşaqlarda daha çox hansı infeksiyalara rast gəlinir?

-Qış mövsümündə kəskin respirator infeksiyalara (KRX) yoluxma halları daha çox olur. Fəslin birdən-birə qeyri-stabil dəyişməsi ilə əlaqədar həm uşaqlar, həm də böyüklər xəstələnə bilərlər. KRX yer kürəsindən ən çox yayılmış xəstəlikdir. Dünyada hər il 1 milyarddan çox insanda bu xəstəlik qeydə alınır və KRX ən çox uşaqlarda müşahidə olunur.

- Xəstələnmə ən çox hansı yaş aralığında olan uşaqlarda müşahidə olunur?

-Xəstələnmə ən çox həyatının ikinci yarımilindən 3 yaşa qədər olan uşaqların payına düşür. Bu da həmin ərəfədə onların uşaq müəssisələrinə getmələri ilə əlaqədardır. Statistikaya görə, uşaq bağçasına gedən körpə birinci il 8-10 dəfəyə qədər xəstələnir. Sonrakı illər yoluxmanın sayı azalır və uşaqlarda artıq immunitet yaranır. Həyatının ilk ayında olan uşaqlar nadir hallarda xəstələnirlər, çünki onlar adətən təcrid şəraitində olurlar və onlarda transplasentar passiv immunitet saxlanılır. Anadangəlmə immunitet olmadıqda və ya zəif olduqda, bu uşaqlar da xəstələnə bilərlər.

- Xəstəliyə səbəb olan infeksiyanın ötürülməsi hansı yollarla baş verir?

-Bu xəstəliyə hər yerdə rast gəlinir. İnfeksiya isə asanlıqla ötürülür və xəstəlik sürətlə yayılır. İnfeksiyanın ötürülməsi yalnız hava-damcı yolu ilə olur. Yuxarı tənəffüs yollarının selikli qişasından asqırma, öskürmə, danışıq və tənəffüs zamanı infeksiya xaric olur və aerorol şəklində asılmış vəziyyətdə bir neçə dəqiqə saxlanıla bilər. Nadir hallarda qulluq əşyaları, oyuncaqlar, əmzik, yataq ağrıları, qab-qaşıq vasitəsi ilə ötürülə bilər.

- Kəskin respirator infeksiyalarının hansı növləri var?

-KRX törədicinin növündən asılı olaraq üç yerə bölünürlər: Bunlardan birincisi kəskin respirato virus infeksiyalarıdır (KRVİ) ki, buraya qrip, paraqrip, adenovirus və s. aid etmək olar. İkincisi bakterial kəskin respirator infeksiyalarıdır ki, onları steptokokklar, stafilokokklar, prevmokokklar və çoxlu digər bakteriyalar törədə bilər. Üçüncüsü, yəni mikoplarmalı kəskin respirator infeksiyaları çox nadir xəstəlikdir və onun inkişafına hüceyrə əhatəsi olmayan bakteriyalara oxşar mikoplazmalar – mikroorqanizmlər səbəb olur.

- Kəskin respirator infeksiyalarının əlamətləri nələrdir?

-Kəskin respirator infeksiyalara yoluxmadan təxminən iki gün sonra xəstəlik başlayır. İlkin əlamətləri hərarətin yüksəlməsi, əzginlik, halsızlıq, əzələ və oynaq ağrıları, baş gicəllənməsi, iştahsızlıq, boğaz ağrısı, burun tutulması və s. ilə müşahidə olunur.

- Bu infeksiyalar müalicə olunmazsa hansı problemlərə yol aça bilər?

-İmmuniteti aşağı olan və vaxtında müalicə almayan insanlarda ağırlaşmalar müşahidə olunur. Ən çox pnevmoniya , otit, bronxit, inaq və s. kimi ağırlaşmalara rast gəlinir.

- Bəs onların müalicəsi necə aparılmalıdır?

-Kəskin respirator infeksiyalarının müalicəsi ev şəraitində, həkim nəzarəti altında aparılır. Ağırlaşmaların inkişafında və ya xüsusi ağır hallarda pasiyenti xəstəxanaya aparırlar. Xəstə insan yataq rejimində qalmalıdır. Yaxşı olar ki, çoxlu kompot və isti çay içsin. Dərmanlar isə yalnız həkim məsləhəti ilə qəbul olunmalıdır. Tərkibi vitamin və minerallarla zəngin qidalardan olduqca çox istifadə etmək önəmlidir. Xəstə insan maska taxmalı və onu 4 saatdan bir yenisi ilə əvəz etməlidir. Dezinfeksiya aparılmalı, əllər tez-tez antibakterial sabun ilə yuyulmalıdır. İnfeksiyanın yayılmasının qarşısını almaq üçün asqırma və öskürmə zamanı burun və ağız boşluğu b salfetlə qapanmalıdır. Xəstə insanların çox olduğu yerlərdən mümkün qədər uzaq olmalıdır.

- Kəskin respirator infeksiyalarından qorunmaları üçün oxucularımıza nə məsləhət görərdiniz?

-İnsanlar kəskin respirator infeksiyalarından qorunmaq üçün günün çox hissəsini təmiz havada keçirməlidirlər. Normal yuxu saatı təxmini 8-10 saat olmalıdır. Çirkli əllərlə göz, burun və ağız boşluğuna toxunmaq olmaz. Qida rasionunda daha çox meyvə və tərəvəz olmalı, spesifik profilaktikası üçün vaksinasiya aparılmalıdır.

- Son olaraq övladlarını bu xəstəliklərdən qorumaq istəyən valideynlərə məsləhətiniz nədir?

-Əziz valideynlər, övladlarınızı vaxtında müayinə üçün pediatr yanına aparın ki, virus xəstəlikləri fəsadlaşaraq hər hansı bir xəstəliyin yaranmasına səbəb olmasın. Ümumiyyətlə profilaktik tədbirlər uşaqların sağlam gələcəyi üçün ən önəmli vasitədir.

Söhbətləşdi: Elnarə Salamova

Xeberle.com