Prezident İlham Əliyevin verdiyi tapşırığa görə, Azərbaycanda aylıq 100 manata evlərin satışı başlayır.

Prezident İlham Əliyev sosial ipotekanın həcminin artırılması və vəsaitlərin verilməsi mexanizminin təkminləşdirilməsi barədə müvafiq qurumlara tapşırıqlar verib.

Tapşırığa əsasən Mərkəzi Bank və İpoteka Fondu, məsələnin təkminləşdirilməsi və əhatəsinin genişləndirilməsi məqsədi ilə yeni layihə hazırlayıb.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin təklifi:

Vergilər Nazirliyindən bildirilən məlumata görə, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin hazırladığı yeni təkliflər paketində mənzilə ehtiyacı olan ailələrin problemlərinin həlli məqsədi ilə kredit faizlərinin aşağı salınması, aylıq ödəniş məbləğinin azadılması və ipotekanın regionlarda geniş tətbiqi əks olunub. Onu da qeyd edək ki, komitənin sədr müavini Sədaqət Qəhramanova, təkliflər hazırlanarkən beynəlxalq maliyyə-bank təşkilatlarının təcrübəsi və bu sahə üzrə tanınmış xarici ekspertlərin rəyləri nəzərə alındığını bildirib.

Mərkəzi Bankının təklifi-Alman modeli:

Mərkəzi Bank, Sosial ipotekanın Amerika və Almaniya modelini məqbul sayıb.

Həmçinin, Mərkəzi Bankdan həmin ölkələrin təcrübəsinə əsasən əldə edilmiş məlumatlar üzrə müxtəlif təhlillər aparıldığını bəyan edib.

Belə ki, qəbul olunan modelə əsasən, ipoteka sisteminin davamlılığı üçün təkcə sosial yardımla kifayətlənməyi məqsədəuyğun saymır.  Sosial ipotekanın mənbələri dövlətin maliyyə resursları ilə yanaşı, digər əlavə mənbələr hesabına formalaşır. Maliyyələşmə mənbələri kimi qiymətli kağızlardan, kredit və qrantlardan, həmçinin Dövlət Neft Fondunun və Maliyyə Nazirliyinin səhm və istiqrazlarından da istifadə oluna bilər.

Bank olmayan kredit təşkilatlarının işə cəlb olunması

Mərkəzi Bankadan bildirilən məlumatda deyilir ki, əhalinin öz yığmaları hesabına ipoteka kreditləri əldə etməsi, bank olmayan kredit təşkilatlarının bu prosesə cəlb olunması məsələsi də nəzərdən keçirilir. Bu mənbələr hesabına ipoteka rezervlərinin ən azı 2-3 dəfə artması mümkündür.

Mərkəzi Bank İdarə Heyətinin sədri Elman Rüstəmov bildirib ki, yaxın günlərdə hökümətə təqdim olunacaq sənəddə bu məsələlər nəzərdə tutulub: sosial ipoteka şərtlərinin yüngülləşdirilməsi, faiz dərəcələrinin aşağı salınması və ilkin ödəniş şərtlərinin asanlaşdırılmasıdır.

"Ekonom klass”

Beynəlxalq təcrübəyə, həmçinin Türkiyə və Qazaxıstanın təcrübəsinə uyğun olaraq dövlət və xüsusi bölmə partnyorluğu əsasında dövlətin "ekonom klass” mənzil tikintisinin genişləndirilməsi və sosial ipoteka ilə əlaqələndirilməsi də təklif edilib.

Alman modeli

Dövlətin ayırdığı maliyyə vəsaitləri hesabına ipoteka bazarı iştirakçılarının tələblərini tamamilə ödəmək mümkün olmadığından alternativ variantların tətbiqi də istisna edilmir. Adi ipoteka kreditləşməsinin genişləndirilməsi üçün əlavə bazar mənbələrinin cəlbi, yeni ipoteka məhsullarının yaradılması zəruridir. Almaniyanın tikinti-əmanət bankları modeli təcrübəsinə əsaslanaraq, yeni strategiya çərçivəsində əhalinin öz yığmaları hesabına birbaşa ipoteka ilə mənzil alınması da məqsədəuyğun hesab olunur.

Milli Məclisin Sosial Siyasət Komitəsi- Sosial evlər modeli:

Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev isə yeni proqrama sosial evlər modelinin tətbiqi ilə bağlı layihənin daxil edilməsinin vacib saydığını bildirib. O qeyd edib ki, sosial ipoteka kreditlərinin verilməsinə baxmayaraq, ehtiyacı olan minlərlə ailənin mənzil ehtiyacını həll etmək mümkün olmur. İpoteka kreditlərini ödəməyə gənc ailələrin əksəriyyətinin imkanı çatmır, orta aylıq əməkhaqqı həcmində maaş yalnız onların aylıq istehlak xərclərinə kifayət edir. Buna görə də, ipoteka kreditləri üçün aylıq ödənilən məbləğdən 2-3 dəfə aşağı həcmdə ödənişlə mümkün olan sosial evlər layihəsinin rellaşdırmaqla on minlərlə insanın mənzil problemini həll etmək mümkündür.

Sosial evlər layihəsində dövlət birbaşa investor kimi çıxış edir və evlər mühüm proqram çərçivəsində tikilir. Bu zaman tikinti-quraşdırma və təmir xərcləri özəl şirkətlərlə nisbətdə iki dəfə ucuz başa gəlir və mənzillərin dəyəri real bazar qiymətindən xeyli aşağı olur. Məsələn, 75  kvadratmetrlik təmirli mənzilin dəyəri 30-35 min manat təşkil edir. Həmin qiymətə uyğun 20-25 illik ödəmə cədvəli tərtib olunur. Nəticədə aylıq 100-150 manat ödəməklə insanların mənzil təminatı həll edilir.

Qeyd edək ki, sosial mənzillərin tikilməsi ilə bağlı məsələ Milli Məclisin payız sessiasında müzakirəyə çıxarılacaq.