Türkiyəni silkələyən qalmaqalı hakimiyyət dəyişikliyinə yol aça bilərmi?

Türkiyədə son günlər baş verən həbslər yüksək səviyyəli hökumət üzvlərindən tutmuş sadə vətəndaşlara qədər hamını şoka saldı. Məlum oldu ki, Türkiyənin Daxili İşlər Naziri öz polisinə, bəzi nazirlər isə öz övladlarına nəzarət edə bilmirlər. İstanbulda və Ankarada aparılan həbslər sanki bir dedektiv əhvalatını xatırladır.

Həftənin əvvəlində İstanbul polisinin rüşvətxorluq və korrupsiya faktları ilə bağlı bir il əvvəl başlatdığı istintaq çərçivəsində 58 nəfər, o cümlədən Daxili İşlər Nazirinin, Şəhərsalma Üzrə Dövlət Nazirinin, İqtisadiyyat Nazirlərinin oğulları, bir sıra tanınmış iş adamlarını həbs edildilər. Daxili İşlər Nazirinin və İqtisadiyyat Nazirinin oğulları qeyri-qanuni yolla əldə edilən gəlirlərin yuyulmasında, rüşvətxorluqda və külli miqdarda qızıl qaçaqmalçılığında ittiham edilirlər. Qalmaqalın mərkəzində dayananlardan biri İran azərbaycanlısı olan Rza Zərrabdır. Onun ölkədən gizli yolla pul və qızıl çıxardığı ehtimal edilir. İttihamın digər istiqaməti rüşvət müqabilində tikinti aparılmasına icazə verilməsidir. Xüsusi qalmaqala səbəb oktyabrın 29-da xüsusi təntənə ilə açılmış Transbosfor dəmir yolu tunelinin üzərində binanın tikintisinə icazə verilməsidir. Tikintini aparan yapon mütəxəssisləri bunun çox təhlükəli olması barədə xəbərdarlıq etsələr də binanın tikintisinə icazə verilib.

Amma heç bu da əsas deyil. Maraqlısı odur ki, İstanbul polisinin apardığı bu həbslərdən nəinki bu şəhərin polis rəisinin və Daxili İşlər Nazirinin, hətta baş nazirin də xəbəri olmayıb. Əməliyyatçılar bir ildən çox gizli müşahidə aparıblar və sonda otellərin birində toplaşaraq 58 nəfərin həbsi ilə nəticələnən əməliyyatı həyata keçiriblər. Və bu fakt baş nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğanın kəskin etirazına səbəb oldu.

“Bunlar bir dəstədir. Bunlar dövlət içində dövlət yaratmaq istəyirlər. Bu təşkilatlanmanı ortaya çıxaracağıq. Bizi maraqlandırmayacaq bu kimdir, o kimdir, məqsədi nədir”.

Həbslərdən sonra Türkiyədə bir çoxları baş verənlərdə Hüquq-Mühafizə orqanlarında, xüsusən də polisdə geniş təmsil olunan nurçuların izini gördülər. Bir müddət əvvəl Ərdoğan hökuməti nurçuların bütün Türkiyədə geniş yayılmış ali məktəblərə qəbul üçün hazırlıq kurslarının - dərshanələrin bağlanması barədə qərar vermişdi. Dərshanələr Nurçuluğun ideoloji və maddi bazasının əsasını təşkil edir. Bir çoxları indi Türkiyədə baş verənləri Nurçuların lideri Fətullah Gülənin cavabı kimi qiymətləndirdilər. Gülənin özünün həbslərdən sonra etdiyi ilk videomüraciət hökümətə çağırış kimi səsləndi.

“İnsan hər zaman öz həddini bilməlidir. Vaxtilə Turqut Özal fikir azadlığını məhdudlaşdıran 16-cı maddəni aradan qaldırdı. O günləri geri gətirmək olmaz. Turqut Özal bir çox ölkələrə, Orta Asiya dövlətlərinə səfər edib, dərshanələrə dəyməyin, onlar bizimdir deyirdi”.

Türkiyədə 10 ildir ki, hakimiyyətdə olan və 2014-cü ildə də prezidentliyə hazırlaşan, ona qarşı çıxan ordu generallarını məhkəmə qarşısında durmağa məcbur edən, Atatürkün qoyduğu qaydaları dəyişən, dövlət qurumlarında hicab qadağasını qaldıran Rəcəb Tayyib Ərdoğana qarşı çıxan Fətullah Gülən kimdir?

Fətullah Gülən 1941-ci ildə Ərzurumda anadan olub. İmam kimi fəaliyyət göstərib. İslamı tolerant, zorakılığı pisləyən müasirliyə çağıran din kimi təbliğ edib. Artıq çoxdandır ki, ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında yaşayır, Türkiyədəki və dünyadakı on minlərlər tərəfdarı ilə videomüraciətlər vasitəsi ünsiyyət qurur. Onun rəhbərlik etdiyi “Hizmet” ictimai təşkilatı Türkiyədə və dünyanın yüzdən artıq ölkəsində özəl məktəblər, dərshanələr yaradıb. Məktəblər Fətullah Gülənin icmasına böyük gəlirlər gətirir. Bu məktəblərin yetirmələrinin aldıqları yüksək savad onlara ixtisaslı kadrlar kimi öz ölkələrində yüksək vəzifələr tutmağa imkan verir.

AKP və Nurçuluq Hərəkatının hər ikisinin ideoloji platformasında islami dəyərlərin və demokratiyanın sintezi durub. Uzun illər Ərdoğan və Gülən Türkiyənin daxili və xarici siyasətində müttəfiq kimi çıxış ediblər. Amma indi bu iki cərəyan arasında fikir ayrılığı yaranıb. Sonda bu narazılıq Ərdoğanın dərshanələrin bağlanması kimi addımına və Gülənin cavab reaksiyasına səbəb olub. Bu qalmaqal Türkiyə müxalifətini də hərəkətə gətirib. İki əsas müxalifət partiyası olan Milliyətçi Hərəkat Partiyası və Cümhuriyyət Xalq Partiyası İstanbulun polis rəisinin istefaya göndərilməsini istintaqa təzyiq kimi qiymətləndirirlər.

Artıq birmənalıdır ki, bu qalmaqal Ərdoğanın gələn il başladacağı prezidentlik kampaniyasına mənfi təsir göstərəcək. Partiyasının əsas devizi Ədalət və İnkişaf olan Ərdoğan cəmiyyətə illərlə barəsində danışdığı ədalətlilik prinsipini qorumağı bacardığını sübut etməlidir.