Bu gün Soçidə Rusiya, Türkiyə və İran prezidentlərinin iştirakı ilə üçtərəfli görüş keçirilir.
Masa üzərindəki əsas müzakirə mövzusunun Suriyada yaranmış hazırkı vəziyyət və bundan sonrakı nizamlama prosesləri olacağı gözlənilir. Məlum görüşlə bağlı Xeberle.com-a açıqlama verən politoloq Nəzakət Məmmədova qeyd etdi ki, bir gün əvvəl bildiyimiz kimi Suriya prezidenti Bəşər Əsəd Soçidə olub və Rusiya dövlət başçısı Vladimir Putinlə üç saatlıq görüş keçirib. Suriyada gələcək siyasi nizamlama prosesi danışıqların əsas mövzularından biri olub. B.Əsəd V.Putindən üçüncü ölkələrin siyasi nizamlama prosesinə mane olmasını istəyib.
Rusiya bu günlərdə Soçidə Suriya Xalqlarının Konqresi adlı tədbir keçirmək istəyir və Əsədin səfəri də məhz bununla bağlı mövqeyini ifadə etməkdən ibarətdir.
Rusiya prezidenti Putinlə birgə ölkənin Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahının rəhbər heyəti də Soçidədir. Putin Bəşər Əsədi onlara təqdim edib və Suriya prezidenti ölkəsinin xilasında, terrorçuluğa qarşı mübarizədə fəaliyyətlərinə görə onlara təşəkkür edib. Eyni zamanda, Putindən Suriyadakı siyasi proseslərə kənar oyunçuların müdaxiləsinə imkan verməməyə, ölkənin gələcək siyasi quruculuq məsələsini öz nəzarətində saxlamağı xahiş edib. Təbii ki, Putin bu fikirlə razılaşıb.
Bununla belə Rusiya ordusunun yüksək vəzifəli şəxslərinin Soçidə toplanmasının əsas səbəblərindən biri bu gün keçiriləcək çox mühüm görüşlə Türkiyə, Rusiya və İran prezidentlərinin sammiti ilə birbaşa əlaqədardır. Rus prezidentin də qeyd etdiyi kimi Suriya ərazisinin 98 faizi terrorçulardan təmizlənib və indi siyasi çözüm zamanıdır. Bu məqsədlə Rusiya Bəşər Əsədlə də məsləhətləşərək onun mövqeyini müəyyən etdikdən sonra özünə yaxın müxalifət nümayəndələrinin iştirakı ilə Suriya Xalqlarının Konqresini çağırmağı planlaşdırır.
Astana prosesi çərçivəsində bir sıra məsələlərdə üç ölkənin müttəfiq olmasına baxmayaraq artıq Putinin birtərəfli qaydada bəzi addımlar atması, o cümlədən təkbaşına müxalif qüvvələrin toplantısını təşkil etməsi Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın və İran prezidenti Həsən Ruhaninin narahatlığına səbəb olub. Məsələn, Türkiyə PYD/YPG nümayəndələrinin konfransa dəvət olunmasına olduqca sərt yanaşır. Eyni zamanda, Rusiyanın Afrində toplaşan kürd silahlılarına türklərin hücum etməsinə imkan verməməsi Türkiyəni qane etmir. Halbuki, R.T. Ərdoğan bəyan etmişdi ki, Afrindəki terrorçular təmizlənməlidir. Doğrudur, Türkiyə, Rusiya və İran Suriyada gərginlikdən azad edilmiş dörd deeskalasiya zonası yaradıblar və elə Soçidə də beşinci belə bir zonanın yaradılması məsələsi müzakirə olunacaqdır.
Amerika və koalisiya üzvləri bu deeskalasiya zonalarını qəbul etmir, çünki onların təyyarələrinin bu zonada uçuşuna qadağa qoyulub. Türkiyə özü isə əsasən müxalifətin mərkəzlərindən biri olan İdlibdə Rusiya ilə birgə vəziyyətə nəzarət edir. Tərəflər arasında digər fikir ayrılıqları da var. Məsələn, Rusiya Suriyanın terrorçulardan təmizləndiyini deyir, Türkiyə isə PYD/YPG orada qaldığı müddətcə terror təhlükəsinin bitmədiyini bəyan edir. Rusiya nəinki onu terror təşkilatı kimi tanımaq istəmir, hətta müxalifətçilərin toplantılarına dəvət edir. Çünki kürdlərin ABŞ-a rəğbət bəsləməsinin qarşısını almaq üçün özü onlarla əməkdaşlığa çalışır. Görünən odur ki, ümumi düşmən obrazı ABŞ, koalisiya və İŞİD artıq Suriyanın döyüş mövqeyindən çəkildikdə siyasi səhnədə müttəfiqlər arasında narazılıqlar artamağa başlayır.
Siyasət şöbəsi
Elnarə Salamova
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.