Məlumdur ki, Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) dövlət katibi Reks Tillerson Elmi Tədqiqat Mərkəzində çıxışı zamanı bildirib ki, Avropa Birliyi (AB) ölkələri İran nüvə razılaşması məsələsində ABŞ-ın yanında olmalıdırlar. O eyni zamanda qeyd edib ki, Türkiyə də bu istiqamətdə İran ilə arasında məsafə saxlamalıdır. R.Tillersonun sözlərinə görə, Türkiyə coğrafi cəhətdən İranı görməzdən gələ bilməsə də, NATO üzvü kimi ortaqlıqlarına çox önəm verməlidir. O həmçinin bildirib ki, İran və Rusiya türk xalqına Qərb ölkələri cameəsinə üzvlüyün verdiyi iqtisadi və siyasi faydaları verə bilməz. Lakin son zamanlar Türkiyə ilə NATO arasındakı münasibətlərdə yaranan soyuqluq da nəzərdən qaçmır. Belə bir məqamda Türkiyə ABŞ dövlət katibinin sözlərini və NATO-nun üzvü olmasını nəzərə alaraq İranla arasında məsafə qoya bilərmi? Ümumiyyətlə Türkiyə, Rusiya, İran üçbucağı Türkiyənin NATO ilə, həmçinin ABŞ ilə münasibətlərinin gərginləşməsinə səbəb ola bilərmi?

Millət vəkili Fərəc Quliyev Xeberle.com-a açıqlamasında bildirib ki, Türkiyənin ABŞ, NATO və Qərb dövlətləri istiqamətində seçim edəcəyi qənaətindədir: "Ümumiyyətlə Türkiyənin NATO-dan uzaqlaşmasını və ya Qərb dövlətləri ilə münasibətlərinin köklü şəkildə pisləşməsini gözləmək doğru deyil. Rusiya və Türkiyə arasında yaranan dostluq münasibətlərinin mövsümi xarakter daşıdığını hesab edirəm və düşünürəm ki, hər iki tərəf yaranan zərurətdən bir araya gəliblər. Rusiyaya sanksiyaların tətbiq olunması, Türkiyədən malların idxalına ciddi şəkildə ehtiyacın duyulması, mavi yanacaq məsələsi, Türkiyənin NATO-dan etimadsızlıq görməsi, xüsusilə son çevriliş cəhdində onun hərbi bazasından fərqli məqsədlər üçün istifadə olunması Türkiyənin NATO-dan və Qərb dövlətlərindən, ABŞ-dan uzaqlaşaraq Rusiyaya yaxınlaşmasına səbəb oldu. Əslində bu, Türkiyənin "mən seçim edə bilərəm" - deyə bir mesajı idi. Amma tarixən NATO və Türkiyənin ABŞ-a qarşı həmişə isti münasibətləri olub. Türkiyə Rusiyanın gələcəyini bilir, cəhənnəmə gedəndən yoldaş olmaz. Hesab edirəm ki, ABŞ diplomatının çağırışlarında ciddi həqiqətlər var. Bu, həm də Türkiyəyə böyük önəm verildiyini göstərir və nəzərdə tutulan yeni dünya düzəninin qurulmasında, yeni şəkilləndirilmələrdə Türkiyəsiz davranışın mümkün olmadığı da bununla birmənalı şəkildə ifadə olunur. Həm də o ifadə edilir ki, Türkiyə-Rusiya və Türkiyə-İran münasibətləri də daimi deyil. Bu, sadəcə olaraq qısa dövrü əhatə edir və mövsümü xarakter daşıyan bir məsələdir. Eyni zamanda həmin çıxışla yenidən əvvəlki münasibətləri bərpa etmək istəyi etiraf edilir. Bunun açması budur və mən hesab edirəm ki, bu Türkiyəyə çağırış, etiraf və bir az da diplomatik üzrxahlıqdır. Məncə, Türkiyə yenə də Amerika, NATO və Qərb dövlətləri istiqamətində seçim edəcək. Əlbəttə ki, bu, Türkiyənin Rusiya və İran ilə düşmən olacağı mənasına gəlmir. Bu sadəcə Türkiyənin həmin dövlətlərə dəstək verməyəcəyi anlamına gələ bilər. Türkiyə yeni dünya düzəninə qarşı getməyəcək və sıfır problemli qonşuluq siyasəti yürütməyə davam edəcək. Amma müttəfiqlik baxımından əvvəlki bloku seçərək sonradan qoşulduğu blokdan imtina edə biləcəyini düşünürəm".

Elnarə Salamova

Xeberle.com

Siyasət bölməsi