2018-ci ildə 38 ölkənin 220 şəhərində aparılan araşdırmaya görə, dünyada tıxacın ən sıx olduğu şəhər 2017-ci ildə olduğu kimi yenə Rusiyanın paytaxtı Moskva olub. Hesabata görə, şəhər birinciliyi saxlasa da nəqliyyat sıxlığı 2017-ci ilə görə 12 faiz azalıb.

İlk 10 sıradakı digər şəhərlər Mexiko, San Paolo, London, Rio de Jeneyro, Boston, Sankt-Peterburq və Romadır. Ankara və İzmir də 11-ci və 12-ci sırada yer alıb. Ankarada bir sürücü ildə təxminən 5 gününü nəqliyyatda gözləyərək keçirərkən, İzmirdə bu nisbət 6 günə çıxıb.

Gəlin, dünyanın ən tıxaclı 25 şəhərinin sıralamasını nəzərədn keçirək:

Moskva - Rusiya

İstanbul - Türkiyə

Boqota - Kolumbiya

Mexiko - Meksika

San Paulo - Braziliya

London - İngiltərə

Rio de Janeiro - Braziliya

Boston - ABŞ

Sankt-Peterburq - Rusiya

Roma - İtaliya

Ankara - Türkiyə

Izmir - Türkiyə

Sidney - Avstraliya

Sinqapur - Sinqapur

Berlin - Almaniya

Paris - Fransa

Melburn - Avstraliya

Belo-Horizonte - Braziliya

Vaşinqton - ABŞ

Toronto - Kanada

Quayakil - Ekvador

Madrid - İspaniya

Çikaqo - ABŞ

Brisben - Avistraliya

Medelyin - Kolumbiya

Qeyd edək ki, bəzi əvvəlki hesablamalarda ilk beşlik bir çox mənbələrdə belə təqdim edilib: San Paulo (Braziliya), Pekin (Çin), Brüssel (Belçika), Paris (Fransa), Varşava (Polşa).

***

Amerikalı nəqliyyat mütəxəssisi Edmon Klark hesab edir ki, tıxacda qalan sürücü təkcə vaxtını yox, pulunu da itirir. Belə ki, Avropada hər sürücü tıxaca görə orta hesabla ildə 1000 dollarını itirir. Bundan başqa, tıxac həm də havanın daha çox çirklənməsi deməkdir. Tıxac vaxtı atmosfer adi vaxtlarda olduğundan 4.5 dəfə artıq zəhərli maddələrlə "zənginləşir".

Ölkəmizdə bu baxımdan vəziyyət bəzi ölkələrin nəhəng meqapolislərindəki kimi olmasa da, ağırlaşmaqdadır. Məsələn, vaxtilə 100 km yol üçün 5 manatlıq benzin istifadə olunurdusa, indi bu pula 70-80 km yol gedilir.

 Ekspertlərin hesablamasına görə, Bakı yollarında hər gün ən azı 50 min maşın hərəkət edir və tıxaclarda qalan avtomobil gün ərzində kifayət qədər çox benzin işlədir. Türkiyədə isə hər gün tıxacda qalan maşın 2-4 litrdən artıq əlavə benzin işlətməli olur.

***

Sumqayıtlı Samir Əliyev Bakıda işlədiyindən hər gün Bakıya gedir Deyir ki, bezib yollarda qalmaqdan. Tıxaclar da onu bir tərəfdən hövsələdən çıxarır: "Hər gün ən azı 1 saatım tıxaclarda keçir, ümumilikdə isə gündəlik ən azı 3 saatı yollara sərf edirəm. Hamısı insan ömründən gedir".

Başqa bir həmsöhbətimiz Elşən də demək olar ki, hər gün Bakıya gedir. Və tıxaclarda yandırdığı benzin, deyəsən, onu yaman yandırır: "Sumqayıt-Bakı yolunda yandırdığım benzindən çox "probka"larda benzin yandırıram. Xırdalandan 20 yanvara qədər hər gün "probka"dır. Əlinə 5 manat gələn gedir maşın alır, nəticədə də belə maşın sıxlığı yaranır. Vaxt itiririk, pulumuz da benzinə gedir".  

***

Yazının başlığı səhv deyil! Yəqin düşündünüz ki, müəllif səhv edir, Bakıda tıxac daha çoxdur. Amma başqa məsələ də var - əhalinin say nisbətini nəzərə almalıyıq və heablamanı bu məntiqə uyğunlaşdırmalıyıq. Şəhərin neçə faizi tıxacda daha çox vaxt itirir? Sumqayıtlıların təxminən 30 faizi gündəlik olaraq Bakıya işə, dərsə və digər məqsədlər üçün gedir. Ölkədə ən böyük tıxaclar səhər və axşam saatlarında Bakı-Sumqayıt yolunda yaşanır.  

Ayda orta hesabla bir sumqayıtlının 23 dəfə Bakıya getdiyini nəzərə alsaq, təkcə Bakı-Sumqayıt yolunda gündəlik olaraq ən azı 40 dəqiqə yalnız tıxacda vaxt itirildiyini söyləmək olar (gediş-gəliş).

Bunun üzərinə Bakının ənginliklərinə qədər zəhmət çəkən sumqayıtlının itirdiyi gündəlik ən azı 20 dəqiqəni də əlavə edərək, deyə bilərik ki, Bakıya gedən bir sumqayıtlı gündəlik olaraq yalnız tıxaclarda 1 saat vaxt itirir. Beləliklə bu, ayda təxminən 23 saat demək olur.

Bu isə ildə 276 saat deməkdir (23x12=276). Bu, gün hesabı ilə 11,5 günə bərabərdir. Deməli, bir sumqayıtlı il ərzində bu qədər vaxtını tıxaclarda keçirir.

70 il yaşayan və bu ömürün deyək ki, 30 ilini Bakıya gedib-gəlməklə keçirən sumqayıtlı ömrünün 8280 saatını, başqa sözlə 345 gününü tıxaclara qurban verir. Az qala bir ilə yaxın zaman... Çoxdur deyilmi?!

Həyat o qədər uzun deyil ki, onun bir hissəsini də tıxaclara verək. Odur ki, iş həyatımızı da yaşadığımız şəhərə bağlasaq, xeyli vaxta, enerjiyə və pula qənaət edərik...

Vüsal Mətləboğlu