Həm
aktual mövzularla bağlı publisistik, həm də maraqlı nəsr əsərləri ilə
oxucuların qəlbinə yol tapmış tanınmış istedadlı yazıçı-publisist, Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin üzvü, Respublikanın Əməkdar jurnalisti Eyruz Məmmədovun növbəti
əsəri - "EPİ” romanı işıq üzü görmüşdür.
Yenicə çapdan çıxmış 300 səhifəlik həmin romanı 3
gün ərzində oxuyub qurtardıqdan sonra kitab haqqında fikrimi qısa da olsa yazmağı
qərara aldım. İlk əvvəl onu deyim ki, mən dostum Eyruzun bütün yaradıcılığını müntəzəm
olaraq izləyirəm. Yazıçının çap olunan neçə-nsistikeçə publisistlik
kitablarıyla bərabər indiyə qədər nəşr olunaraq oxucuların ixtiyarına verilən
çox sayda romanlarının da hamısını oxumuşam. Onu da deyim ki, həmin kitablardan bir çoxunun hələ
redaktoru da olmuşam. Nəşr olunmamış daha bir neçə hazır romanları onun özünün
şəxsi kompüterinin
yaddaşında olmaqla tezliklə çap olunacağı günlərini səbirsizliklə
gözlədiklərindən də xəbərim var.
Eyruz həm istedadlı jurnalist, həm də məhsuldar
yazıçıdır. Onun bütün romanları demək olar ki, ülvi sevgidən, saf məhəbbətdən,
insanın bu yolda qarşılaşdığı çətinliklərdən, həyatımızın ayrı-ayrı sahələrində
baş verən real, bəzən də acı olan problemlərdən, iradəsi, zəhməti və istedadı
nəticəsində həmin çətinliklərin öhdəsindən gəlməyi bacaran qəhrəmanların
həyatından bəhs edir. O, böyük həvəslə oxuculara kitabdakı qəhrəmanların
gələcək həyat talelərinin uğurlu və ya uğursuz yazılmasının əsas səbəbinin
özlərindən asılı olduğunu çatdırır. Onun romanlarını oxuyan gənclər sevgi dolu
real bir həyata atılmamışdan əvvəl qəhrəmanların buraxdığı səhvlərdən nəticə
çıxarmağa çalışır və bu yolda özlərinə düzgün istiqamət götürürlər. Onu da deyim ki, Eyruzun romanlarını
orta və yaşlı nəslin nümayəndələri də çox həvəslə oxuyurlar. Elə özüm də bir o
qədər yaşlı olmasam da,
ürəklə onların adından söyləyə bilərəm ki, həmin romanları biz də bəyənirik və
onları oxumaqla nostalji hisslərə qapılmaq biz yaşda olan oxuculara da xoş təsir bağışlayır. Sonu nikbin notlarla bitən, bəzən
də novella kimi
gözlənilməz olan belə
romanlar yaşlı insanlara həyatda yaşamağa stimul verir.
Amma onu deyim ki, müəllifin "EPİ” romanı onun
digər əsərlərindən ciddi şəkildə fərqlənir. Maraqlıdır ki, abstrakt stildə və
fantaziya üslubunda yazılmış bu roman çox oxunaqlı və olduqca da maraqlıdır.
Kitab oxucuda sevinc, inam və bəzən də qorxu hisslərini bir araya gətirir,
oxucunun öz ruhunun da bədənindən çıxaraq qəhrəmanların ruhları ilə canlı
dialoqa girdiyi fikrini yaradır. Oxucu
özünü romanda baş verən hadisələrin mərkəzində hiss edir və bəzən isə özündən
asılı olmayaraq həmin hadisələrin sanki iştirakçısına çevrilir. Romanda belə bir
fikir diqqəti çəkir ki, insanların
canından çıxan ruhlar, məkan və zaman etibarı ilə başqa kainatlarda olan ruhlarla
görüşür və onlarla ünsiyyətə girir. Kitabda
bəşəriyyəti düşündürən problemlərdən, onun həyata
sağlam və ziddiyətli baxışlarından, Xeyirlə Şərin qarşıdurmasından, Allahın
mərhəmətindən, İblisin Allaha qarşı olmasından və insanları düz yoldan çıxartmağa
çalışmasından
bəhs olunur.
Yazıçının adını "EPİ” qoyduğu bu romanın əsas
qayəsi dünyada ağır xəstəlik kimi tanınan epilepsiya barədə daha geniş təsəvvür
yaratmaqdır. Bir çox dünya şöhrətli adamların da bu sağalmaz xəstəlikdən əzab
çəkdiklərini və çoxlarının da elə bu səbəbdən dünyalarını vaxtsız dəyişdiklərindən
söhbət açıldığı "EPİ” romanını oxuduqca hələ neçə əsr bundan əvvəl insanların
bu günümüzə qədər necə əziyyətlər çəkdiklərinin şahidi olursan. Romanı oxuduqca
Sokratın şagirdi, Aristotelin müəllimi olmuş dünyanın ən dahi filosovlarından
biri olan Platonun, dünya şöhrətli imperator Yuli Sezarın, hərb meydanında
məğlub olmağı sevməyən Napoleonun, Rusiya imperatorluğunu yaradan çar I Pyotrun
və eləcə də hərb meydanında kişi paltarı geyinərək dövlətinin müdafiəsi uğrunda
mübarizəyə qoşulan və Kralın əmri ilə hətta müharibə zamanı orduya rəhbərlik
edən 17 yaşlı gənc qız Janna Darkın bu xəstəlik qarşısında necə aciz qaldıqları
oxucuya məlum olur. Hollandiyanın ucqar bir yerində yerləşən Qrot-Zünderi kəndində
böyük və çox kasıb bir ailədə anadan olmuş və ölümündən sonra dünyaca şöhrət
qazanan rəssam Vinsent Van Qoq əgər bu xəstəlikdən əziyyət çəkməsəydi,
bəşəriyyət üçün hələ nə qədər gözəl əsərlər yarada bilərdi. Təəssüf ki, o, bu
ağır xəstəliyin yaratdığı ağrılara dözə bilmədiyindən ömrünün 37-ci baharında
tapancadan açdığı atəşlə özünə qəsd etmişdi. Hələ onu da vurğulayım ki, görkəmli
rus yazıçısı Fyodor Dostoyevski, alman alimi Fridrix Nitşe və adları bu kitaba
düşməyən bir çox məşhurlar epilepsiya xəstəliyindən əziyyət çəkməsəydilər,
sağlamlıqları normal olsaydı, bu gün biz, əlbəttə ki, hansısa yazılmamış
romanların oxucusu və ya elmi ixtiraların şahidi olmuş olardıq. Epilepsiya
xəstəliyinin bu gün də mövcud olması və insanlar arasında geniş yayılması böyük
təəssüf hissi doğurur.
Kitabdakı hadisələr bizə gənc bir yazıçının adından
təqdim olunur. Romanın qəhrəmanı olan yazıçının özünün də epilepsiya
xəstəliyindən əziyyət çəkməsi və tutması olarkən onun ruhunun bədənindən
çıxaraq məşhur insanların ruhları ilə maraqlı dialoqlar qurması kitabı daha da oxunaqlı
edir. Kitabı oxuduqca ətrafımızda olan belə insanların yaşadığını indiyə qədər
nədən nəzərə almamağımıza və onlara hər hansı bir formada diqqət göstərə
bilmədiyimizə görə peşimançılıq hissi bizi daxilən narahat edir. Əsər oxucunu insanlara qarşı
mehriban və qayğıkeş olmağa səsləyir. Romanı əldə edib oxumaq istəyən və eləcə
də oxuculara maraqlı qalması baxımından kitabda yazılan daha inandırıcı, daha
təsirli və kövrək hadisələr barədə danışmaq fikrində deyiləm. Təkcə onu deyə
bilərəm ki, kitabı oxumaq üçün vaxtını sərf edəcək oxucuların peşiman
olmayacaqlarına tam əminəm. Düşünürəm
ki, hörmətli yazıçı dostum Eyruzun bu kitabını onun daha bir uğuru hesab etmək
olar və bu münasibətlə onu təbrik edirəm.
Arif Ərşad,
yazıçı-publisist,
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
