Son zamanlar ölkəmizdə dini zəmində baş verən xoşagəlməz hadisələrlə bağlı Sumqayıt sakini, ilahiyyat elmləri üzrə araşdırmaçı-yazar, İslamaz.com saytının baş redaktoru Bəhruz Əlizadə ilə müsahibəmizi təqdim edirik.

O, Sumqayıtda dini vəziyyətlə bağlı fikirlərini “Xeberle.com”-la bölüşüb.

 Bəhruz Əlizadə: “Əllərinə fürsət düşərsə məmləkəti Suriyadan da pis vəziyyətə salarlar”

- Sumqayıtda dini vəziyyəti necə qiymətləndirirsiz Bəhruz bəy? Hansısa problemlər varmı?

- Əvvəla, qeyd edim ki, respublika əhalisinin əksər hissəsini ənənəvi məzhəb olan şiələr təşkil edir. 30-35 faiz isə əhli-sünnə qardaşlarımızdır ki, ən çox şimal bölgələrində məskunlaşıblar. Mən deyərdim ki, respublikamızı tolerant ölkələrdən biri hesab etmək olar. Çünki bu vaxta qədər məmləkətimizdə təbii şəkildə heç vaxt din və məzhəbçilik zəminində heç bir ixtilaf yaşanmayıb. İstər məsihisi, istər yəhudisi, istər sünni müsəlmanla, istərsə də şiə müsəlmanlar daim sülh və qarşıdurmasız,dözümlü yaşayıblar. Son bir neçə ildəki məmur özbaşınalığı zəminində yaranan narazıçılıqları çıxmaq şərti ilə təbii şəkildə şiələrə heç bir problemlər yaradılmayıb və azad şəkildə öz əqidələrinin təbliğatı ilə məşğul olublar. Çünki qeyd etdiyim kimi ölkə əhalisinin əksər hissəsi şiə müsəlmanlar təşkil etdiyinə görə Azərbaycanı tarixi şiə məmləkəti kimi tanımaq olar. Buna baxmayaraq sünni müsəlmanlar da bu məmləkətdə daim azad şəkildə öz əqidələrinin təbliğatı ilə məşğul olmuş və demək lar ki, bütün bölgələrdə əhli-sünnənin məscidləri də movcuddur. Həmişə sünnilər şiələrin şiələr də sünnilərin ənənələrnə ehtiramla yanaşıblar. Hətta Aşura günlərində şiələrlə birlikdə məscilərə axışaraq peyğəmbər övladı Hz. Hüseynin matəmində hüznlənmişlər.

 - Özlərini “Sələfi” adlandıran məzhəblə bağlı nə deyə bilərsiniz?

- “Sələfi” cərəyanı Azərbaycana ayaq açdıqdan sonra süni şəkildə sunni və şiələr arasında soyuq və yad münasibətlərin, ayrımçılığın təməli qoyulmağa başladı. Yarandığı gündən bəri əhli sünnə vəl cəmaət adı ilə tanınan bu firqə sünni adı ilə məmləkətin əhli sünnə yaşayan regionlarına xüsusilə də şimal bölgələrində yayılaraq sünnilər arasında öz təbliğatlarına başlayaraq bir çox sünni qardaşlarımızı şiələrə qarşı, şiələr arasında da bəzilərini sünnilərə qarşı bədbin etdilər.

- Niyə “Sələfi”lərə qarşı mənfi fikir formalaşıb? Onlar iddia edirlər ki, Sumqayıt Cümə Məscidində onların ibadəti üçün şərait yaradılmır və hətta məscidə belə buraxmırlar. Bu barədə fikirlərinizi bilmək istərdim.

- Sələfilərin özlərinin xüsusi məscidlərinə ehtiyac yoxdur. Soruşarsınız niyə? Cavab verərəm ki, bu cərəyan Azərbaycana ilk ayaq açdığı dönəmlərdə Sumqayıt şəhəri Nəriman Nərimanov adına Mədəniyyət Evinin yaxınlığında məscid tikdilər. Orada həm də təhsil və tədris kursları fəaliyyət göstərirdi. Hətta oraya Əmir adlı bir iordaniyalı təlimçi də gətirilmişdi. Sonradan həmin məsciddə ibadət edənlərdən bir çoxu Çeçenistanda ,Əfqanıstanda “cihad” adı ilə vuruşmağa yollanıb və bir çoxları da xüsusi xidmət orqanları tərəfindən aşkarlanaraq həbs edilib. Nəticədə həmin məscid fitnə yuvasına çevrildiyinə görə dövlət tərəfindən bağlandı. Şiə məscidləri həmişə qeyri -məzhəblərin üzünə açıq olub və hamı orda rahat şəkildə namazını qılıb. İndiyə qədər məscidə gəlib sakit ibadətini edib gedən sələfiyə hələ heç kim heç nə deməyib. Əlbəttə ki, əgər sən gəlib məsciddə öz əsassız əqidəni yayırsansa, onda sənə məscidə gəlməyi qadağa da qoyarlar hələ bir məsciddən də çıxararlar. Dəfələrlə sözügedən mədəniyyət evinin yanındakı məsciddə şiə qardaşları namaz qıldıqlarına görə incidilmiş , möhürlərinə təpik vurulmuş və “Bura bizim məsciddir” gedin rafizilərin məscidində ibadət edin demişdilər. Həmçinin də bu hallar onların Bakı şəhərindəki məşhur məscidlərindən olan “Əbu Bəkr” məscidində də baş vermişdir. Xülasə bunu demək istəyirəm ki, fitnəyə getmək istəmədiklərini deyən bu firqə İslam ümməti arasında fitnəni salan ən azğın tayfadır. İbn Teymiyyə tərəfindən təməli qoyulub Əbdül Vəhhab tərəfindən ayrıca məzhəb kimi meydana gələn bu firqə öz əqidələrinə zidd çıxan istər sünni istərsə də şiə müsəlmanlarına qarşı daim cəbhə yaratmışlar. Və tarix bunların Mədinədə, Məkkədə, Taifdə, Kərbəlada, Nəcəfdə törətdiklərinin şahididir. Hətta sünni Osmanlı imperiyası da bu ünsürlərlə mübarizə aparmışdır. Xülasə bu yolunu azmış firqə Quranı əldə bayraq edərək camaatı çaşqınlığa salır, onları haqq yoldan sapındıraraq müsəlmanlar arasında ixtilaf və fitnə yaradır. Son günlərdə də bu firqənin daşıyıcılarının Suriyada törədiklərinin və Azərbaycandan da onlara qoşulanların şahidiyik. Bu məmləkətə ayaq açmayana qədər sünnilər arasında nə parçalanma, nə də radikal qruplar vardı. Artıq bu təlimin nəticəsində tarixin səhifəsindən silinmiş firqələr (Xavaric, Murcia və s.) hamısı geri qayıdıb və aralarında köklü ixtilaf düşüb. Nümunəsi bu yaxınlarda 10-cu mikrayon ərazisində öz əqidadaşlarıyla silahlı qarşıdurma. İnanın ki, bunlar öz əqidədaşlarına qarşı belə amansızdırlarsa əgər əllərinə fürsət düşərsə məmləkəti Suriyadan da pis vəziyyətə salarlar. Bir sözlə mən bütün Azərbaycan xalqını bu qondarma İslam firqəsinin təlimlərinə uymamağa, özlərini və övladlarını onların fitnəsindən uzaqda qalmağa səsləyirəm. Çünki bunlar nə haqq olan Qurana , nə də peyğəmbər sünnəsinə(ənənəsinə) bağlıdırlar.

Söhbətləşdi: Ramil Yaquboğlu