II Dünya Müharibəsinin taleyi faktik olaraq Stalinqrad döyüşündə həll edilib. Bu, bəşər tarixinin ən vacib və həlledici məqamlarından biridir.

Məsələ belə olmuşdu: almanların 6-cı ordusu 3-cü tank diviziyası ilə ilə birlikdə 1942-ci ilin noyabrında Stalinqradda mühasirəyə düşür. Ümumilikdə 330 min insan olan 22 diviziya mühasirəni yarıb çıxa bilərdi. Bu, almanlara böyük üstünlük qazandırar və bəlkə də dünyanın taleyi ayrı cür olardı. 

General Paulyusun bu planı strateji baxımdan olduqca düzgün idi. Amma Hitler onun mühasirəni yarıb, geriyə çəkilmək fikrini qəti rədd edir və tapşırır ki, Stalinqraddan çıxmasın. 

Mühasirədə qalan ordunun təminatı üçün Stalinqrada hava körpüsü ilə gündə 700 ton yük çatdırılması lazım idi. Hitler əməliyyat müşavirəsində Lüftvaffeyə rəhbərlik edən German Gerinqdən soruşur ki, bu, mümkündürmü? Gerinq düşünmədən "hə” deyir. 

Realda isə bu, mümkün deyildi – 6-cı orduya gündə təxminən 50-80 ton yük çatdırılırdı. Və sonrakı günlərdə bu rəqəm də getdikcə sürətlə azalırdı, çünki SSRi-nin havadan müdafiə qüvvələri Lüftvaffenin qanadlarını qırmağı bacarır.



Yanacaqla təmin olunmadığı üçün almanların mühasirədəki texnikası da dayanır. Sərt qışın düz ortasında Alman ordusunda aclıq və xəstəlik başlayır. Maraqlı fakt: Stalinqradda əsir götürülən 12 alman əsgərinin üzərindən hərbi hospitalda 1.5 kiloqram bit təmizlənmişdi! Bu, bir adamdan 130.000 bitin təmizlənməsi demək idi... Heç sovet əsgərinə ehtiyac qalmırdı: aclıq, soyuq, xəstəlik və bitlər alman ordusunun axırına çıxırdılar.

Şəhərin kənarında ərzaq dolu anbarlar var idi, amma alman əsgərləri onları gətirmək üçün bir neçə kilometr yolu piyada getmək iqtidarında deyildilər. Əsgərlər hamısı canlı meyidə çevirilmişdi, ayaq üstündə ölürdülər.

Belə bir məqamda Hitler 1943-cü yanvarın 30-da general Paulyusa radioqram göndərir: "Təbrik edirəm, siz feldmarşal rütbəsinə layiq görüldünüz”. Bu, intihara dəvət idi: o vaxta qədər heç bir alman feldmarşalı düşmənə əsir düşməmişdi. Amma Paulyus qərara gəlir ki, məğlubiyyətin əsas səbəbkarı olan Hitlerə belə bir "hədiyyə” verməsin və Rokossovskiyə təslim olur. 

Sovet qoşunları Stalinqradda 24-ü general olmaqla 2500 zabit, 91.000 əsgər əsir götürür, 1666 tank, 744 təyyarə, 80.438 avtomobil, 12.701 pulemyot və xeyli digər qənimətlər ələ keçirirlər. Ümumiyyətlə, 6-cı ordudan cəmi 5.000 adam Almaniyaya qayıda bilir.

Bu, müharibənin və tarixin dönüş nöqtəsi idi. 
azvision.az