İşsizliyə görə müavinəti işsiz statusu almış, yəni müvafiq icra hakimiyyeti orqanlarında işaxtaran kimi qeydiyyata alınan əmək qabiliyyətli şəxslər ala bilər.

İlk öncə Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 35-ci maddəsinə nəzər yetirsək, görərik ki, işsiz vətəndaşların dövlətdən sosial müavinət almaq huququ var. 

Konstitusiyamızın 38-ci maddesində qeyd olunur: Hər kəs qanunla müəyyən edilmiş yaş həddinə çatdıqda, xəstəliyinə, əlilliyinə, ailə başçısını itirdiyine, əmək qabiliyyətini itirdiyinə, işsizliyə görə ve qanunla nəzərdə tutulmuş digər hallarda sosial təminat hüququna malikdir. 

Yəni işsizliyə görə müavinət almaq vətəndaşların konstitusional hüququdur. 

İşsizliyə görə müavinət almaq üçün şəxs müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarında işaxtaran kimi qeydiyyata alınmalıdır. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanları dedikdə isə Dövlət Məşğulluq Xidmətinin rayon, şəhər şöbələri nəzərdə tutulur. 

Bəs, şəxsin müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarında qeydiyyata alınması üçün hansı sənədlər tələb olunur? 

Vətəndaş yaşadığı ərazi üzrə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd, əmək kitabçası (yaxud onu əvəz edən sənəd), peşə və ya ixtisasını təsdiq edən sənəd (zəruri hallarda) təqdim edərək işaxtaran kimi qeydə alınır. 

İlk dəfə işaxtaranlar şəxsiyyəti təsdiq edən ve təhsil haqqında ( zəruri hallarda) sənədləri təqdim edirlər. İşaxtaran kimi qeydiyyata alınmış vətəndaş müvafiq sənədləri təqdim etdiyi andan ona münasib iş təklif olunmadığı halda, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı 11 gün ərzində həmin şəxsə işsiz statusu verilməsi haqqında qərar qəbul edir. İşsizlərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanında qeydiyyata alınması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir. 

İşsiz statusu almaq huququ olmayan vətəndaşlar aşağıdakılardır: 

-15 yaşına çatmayanlar; 

-Pensiya (ailə başçısını itirməyə görə uşaqlar üçün təyin olunmuş pensiyalar istisna olmaqla) hüququ qazanmış vətəndaşlar; 

-Qeydiyyata alındıqdan sonrakı 10 gün müddətində münasib iş axtarmaq məqsədi ilə üzrsüz səbəbdən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına gəlməyənlər və ya bu müddət ərzində təklif edilən iki münasib işdən imtina edənlər (vətəndaşa eyni iş təkrarən təklif oluna bilməz); 

-İlk dəfə işaxtaranlar; -Azadlıqdan məhrum etmə cəzasını çəkənlər; 

-İşaxtarana müəyyən olunmuş qaydada işsiz statusu verilmədiyi halda, onun bir aydan sonra təkrarən işsiz statusu almaq ücün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına müraciət etmək huququ var.

Ceyhun Əhmədli
Femida.az