Ana dilimiz müstəqil Azərbaycanın,
Azərbaycan xalqının ən böyük milli sərvətidir. (H.Əliyev)
Azərbaycan xalqının dili onun milli varlığını
müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Dil insanın həyat və fəaliyyəti, fikir və
düşüncələrilə bağlı olur. İnsanın bütün şüurlu həyatı dildə keçir. O, dildə
düşünür, dildə fikirlərini ümumiləşdirir, ən ülvi hisslərini dildə ifadə edir. Dil xalqın milli varlığını
məyyən edən başlıca amillərdən biridir. Hər bir xalqın tarixi, keçdiyi inkişaf
yolu, mədəni səviyyəsi onun dilində öz əksini tapır.
Müstəqilliymizin
qazanılmasından sonra yaranmış tarixi şərait xalqımızın dünya xalqlarının ümumi
yazı sisteminə qoşulması üçün yeni perspektivlər açdı və latın qrafikalı
Azərbaycan əlifbasının bərpasını zəruri etdi.
Azərbaycan
Respublikası öz dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra Azərbaycan dilinin
daha da inkişaf etdirilməsi yolunda geniş üfüqlər açıldı.
Azərbaycanda müstəqqillik dönəmində dil
siyasəti 1991-ci ildən başlamışdır.
Müstəqil Azərbaycan Respublikasının 1995-ci
ildə referendum yolu ilə qəbul edilmiş Konstutusiyasında Azərbaycan dilinin adı
bərpa olundu. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 21-ci maddəsində
yazılır: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir”. Bundan
sonra hökumət səviyyəsində Ana dilinin inkişafı və qorunması istiqamətində
əhəmiyyətli sənədlər qəbul edildi.
İndi
Azərbaycan dilinin özünəməxsus zəngin lüğət fondu, geniş ifadə imkanları,
mükəmməl əlifbası vardır.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin 18 iyun 2001-ci il tarixli “Dövlət dilinin tətbiqi işinin
təkmilləşdirilməsi haqqında” fərmanı Azərbaycan dilinin sərbəst inkişafı və
geniş tətbiqi üçün zəmin yaratdı. Bu fərman Azərbaycan dilinin cəmiyyətdə
tətbiq dairəsinin genişləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi yolunda dövlət
qayğısının artırılması deməkdir. Bu
tarix Azərbaycan xalqının həyatında əlamətdar bir gün kimi qalacaqdır. Bu fərmanının
imzalanmasından bir neçə gün sonra 4 iyul 2001-ci il tarixində “Azərbaycan
Respublikası Dövlət Dil Komissiyasının tərkibinin təşkil edilməsi haqqında”
fərman imzalandı. Bu komissiyanın tərkibinə görkəmli dövlət xadimlərilə yanaşı,
dilçilər də daxil edildi ki, onlar daima dilimizin tətbiqi sahəsinə nəzarət
etsinlər.
Ümummilli
lider Heydər Əliyev latın qrafikalı əlifbanın tətbiqinin Azərbaycanının siyasi
həyatında, yazı mədəniyyətimizin tarixində mühüm hadisə olduğunu nəzərə alaraq
2001-ci il avqustun 9-da daha bir fərman imzaladı. Həmin fərmanla 1 avqust -
Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü elan edildi.
Həmin
vaxtdan etibarən hər il avqust ayının 1-i Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan
əlifbası və Azərbaycan dili günü kimi qeyd edilir.
Bundan başqa, 2002-ci ilin 30 sentyabrında
“Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunun qəbul edilməsi, onun tətbiqi,
inkişaf etdirilməsi istiqamətində bir addımdır.
2004-cü ildə ölkə Prezidenti İlham Əliyevin
“Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçrilməsi
haqqında” sərəncamı dilimizin inkişafına böyük qayğının təzahürüdür.
İndi Azərbaycan dilinin Azərbaycan dilinin
özünəməxsus zəngin lüğət fondu,geniş ifadə imkanları, mükəmməl əlifbası vardır.
Dil
dövlət atributlarından biridir və ona hörmətlə yanaşılmalıdır. Ona görə də
xalqımıza ulu babalardan miras qalan bu ən qiymətli milli sərvəti hər bir
azərbaycanlı göz bəbəyi kimi qorumalı, ona daim qayğı ilə yanaşmalıdır. Bu hər
bir azərbaycanlının müqəddəs vətəndaşlıq borcudur.
Təranə Şükürova
AMEA-nın
Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, Filologiya
üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.