21 fevral Beynəlxalq Ana dili günüdür
Ana
dilimiz müstəqil Azərbaycanın, Azərbaycan xalqının ən böyük milli sərvətidir.
(H.Əliyev)
Azərbaycan xalqının dili onun milli varlığını
müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Dil insanın həyat və fəaliyyəti, fikir və
düşüncələrilə bağlı olur. İnsanın bütün şüurlu həyatı dildə keçir. O dildə
düşünür, dildə fikirlərini ümumiləşdirir, ən ülvi hisslərini dildə ifadə edir.
21 fevral bütün
dünyada Beynəlxalq Ana dili günü kimi qeyd edilir. BMT 1999-cu ildə Banqladeş
səfirinin təşəbbüsü ilə fevralın 21-ni Beynəlxalq Ana dili günü qeyd etmişdir.
Beynəlxalq Ana dili günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla
qürur duymaq, onu qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha
xatırladır.
Müstəqilliymizin
qazanılmasından sonra yaranmış tarixi şərait xalqımızın dünya xalqlarının ümumi
yazı sisteminə qoşulması üçün yeni perspektivlər açdı və latın qrafikalı
Azərbaycan əlifbasının bərpasını zəruri etdi.
Azərbaycan
Respublikası öz dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra Azərbaycan dilinin
daha da inkişaf etdirilməsi yolunda geniş üfüqlər açıldı.
Azərbaycanda müstəqillik dönəmində dil
siyasəti 1991-ci ildən başlamışdır.
Müstəqil Azərbaycan Respublikasının 1995-ci
ildə referendum yolu ilə qəbul edilmiş Konstutusiyasında Azərbaycan dilinin adı
bərpa olundu. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 21-ci maddəsində
yazılır: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir”. Bundan
sonra hökumət səviyyəsində Ana dilinin inkişafı və qorunması istiqamətində
əhəmiyyətli sənədlər qəbul edildi.
İndi
Azərbaycan dilinin özünəməxsus zəngin lüğət fondu, geniş ifadə imkanları,
mükəmməl əlifbası vardır.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin 18 iyun
2001-ci il tarixli “Dövlət dilinin
tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” fərmanı Azərbaycan dilinin sərbəst
inkişafı və geniş tətbiqi üçün zəmin yaratdı. Bu fərman Azərbaycan dilinin
cəmiyyətdə tətbiq dairəsinin genişləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi yolunda
dövlət qayğısının artırılması deməkdir. Bu tarix Azərbaycan xalqının həyatında
əlamətdar bir gün kimi qalacaqdır. Bu fərmanının imzalanmasından bir neçə gün
sonra 4 iyul 2001-ci il tarixində “Azərbaycan Respublikası Dövlət Dil
Komissiyasının tərkibinin təşkil edilməsi haqqında” fərman imzalandı. Bu komissiyanın
tərkibinə görkəmli dövlət xadimləri ilə yanaşı, dilçilər də daxil edildi ki,
onlar daima dilimizin tətbiqi sahəsinə nəzarət etsinlər.
Ümummilli
lider Heydər Əliyev latın qrafikalı əlifbanın tətbiqinin Azərbaycanının siyasi
həyatında, yazı mədəniyyətimizin tarixində mühüm hadisə olduğunu nəzərə alaraq 2001-ci
il avqustun 9-da daha bir fərman imzaladı. Həmin fərmanla 1 avqust - Azərbaycan
əlifbası və Azərbaycan dili günü elan edildi.
Həmin vaxtdan etibarən hər il avqust
ayının 1-i Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili
günü kimi qeyd edilir.
Bundan başqa, 2002-ci ilin 30 sentyabrında
“Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunun qəbul edilməsi, onun tətbiqi,
inkişaf etdirilməsi istiqamətində bir addımdır.
2004-cü ildə ölkə Prezidenti İlham Əliyevin
“Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçrilməsi
haqqında” sərəncamı dilimizin inkişafına böyük qayğının təzahürüdür.
İndi Azərbaycan dilinin özünəməxsus zəngin
lüğət fondu, geniş ifadə imkanları, mükəmməl əlifbası vardır.
Dil
dövlət atributlarından biridir və ona hörmətlə yanaşılmalıdır. Ona görə də
xalqımıza ulu babalardan miras qalan bu ən qiymətli milli sərvəti hər bir
azərbaycanlı göz bəbəyi kimi qorumalı, ona daim qayğı ilə yanaşmalıdır. Bu, hər bir
azərbaycanlının müqəddəs vətəndaşlıq borcudur.
Təranə Şükürova
AMEA-nın
Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun böyük elmi işçisi, Filologiya
üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.