Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) gənc jurnalistlərin neft-qaz sektorunun müxtəlif sahələri və spesifik xüsusiyyətləri barədə biliklərini artırmağa yardım göstərmək, şirkətin fəaliyyət istiqamətləri ilə daha yaxından tanış olmalarına şərait yaratmaq məqsədi ilə "Gənc Jurnalistlərin SOCAR Qış Məktəbi" layihəsi həyata keçirdi.
16-23 fevral tarixlərində Bakıda start verilən layihədə ölkənin aparıcı kütləvi informasiya vasitələrinin 36 əməkdaşı iştirak edirdi. Layihə Balakən rayonunda davam elədi.
Layihənin proqramında SOCAR-ın 8 vitse-prezidentinin iştirakı nəzərdə tutulurdu. Onlardan tədbirlərdə akademik Xoşbəxt Yusifzadə, Xalik Məmmədov, Rəhman Qurbanov, David Məmmədov, Rəfiqə Hüseynzadə iştirak etdi.
Proqramda iştirak edən SOCAR-ın rəhbər şəxsləri öz sahələri ilə bağlı fəaliyyətlərinin təqdimatını həyata keçirməklə yanaşı jurnalistlərin də suallarını cavablandırdılar.
Cavablanmayan suallar da oldu. Hansı ki, o cavablar kommersiya sirri adlandırıldı. Onlardan biri belə idi: Azərbaycan qazı Gürcüstana və Türkiyəyə hansı qiymətlə satılır?
Baş nazirə şikayət…
Layihənin rəsmi açılış mərasimində iştirak edən SOCAR-ın geologiya, geofizika və yataqların işlənməsi üzrə birinci vitse-prezidenti Xoşbəxt Yusifzadə çıxışına Azərbaycanın neft-qaz sənayesinin tarixindən məlumat verməklə başladı. O, çıxışında bu sahə üzrə Azərbaycanda və dünyada olan problemlərə və inkişafa da toxundu.
"Dünya bazarında neftin qiymətinin aşağı düşməsi nəticəsində SOCAR hasilata, qazmaya və kəşfiyyata çəkiləcək xərclərini bir qəpik də olsun azaltmayacaq. SOCAR-ın həyata keçirdiyi bütün layihələr vaxtında yerinə yetiriləcək. Ola bilər ki, bəzi izafi xərclər azaldılacaq. SOCAR-ın həyata keçirdiyi beynəlxalq layihələrə də bunun heç bir ziyanı olmayacaq. Ola bilər ki, ikinci dərəcəli layihələr dayandırılsın",-deyə X.Yusifzadə bildirdi.
Onun sözlərinə görə, bu il də hasilatın ümumi həcmi 8,3 milyon barel səviyyəsində planlaşdırılır. Bu rəqəm 3 ildir stabil saxlanılır. Bu il də bu proqnoz yerinə yetiriləcək.
"SOCAR Rusiyanın iri neft-qaz şirkəti olan "Rosneft"lə birgə müəssisəsinin yaradılması ilə bağlı işlərin davam etdirildiyini deyən vitse-prezident bildirib ki, SOCAR Rusiya ərazisində bu ölkəyə məxsus neft-qaz yataqlarında işlərin aparılması ilə bağlı danışıqlar aparır. Xoşbəxt Yusifzadənin sözlərinə görə, bundan başqa, SOCAR neft-qaz hasilatı və kəşfiyyatının aparılması ilə bağlı bəzi Afrika ölkələrindən təkliflər alıb. Eyni zamanda İranla da bu cür işlərə başlanılacaq. Vyetnamla isə iş birliyinin əldə edilməsi mümkündür",-deyə X.Yusifzadə bildirdi.
O, axtarış işlərindən danışarkən dedi ki, Xəzərin dayaz sulu hissələrində, Mezozoy çöküntülərində axtarış işləri aparıla bilər: "Biz istəyirik ki, yeni yanacaq növü sayılan şist neft və qazın hasilatını həyata keçirək. Şist neft və qazı yerin tərkibinə hopan, ənənəvi buruq üsulu ilə çıxarıla bilməyən karbohidrogen ehtiyatlarının fərqli metodla, horizontal qazma yolu ilə hasil edilməsidir. Bu zaman quyulara yüksək təzyiqlə su və digər kimyəvi məhlullar vurulur.
Bizim şist neft və qazın hasilatını həyata keçirmək istəyimizin olduğunu biləndən sonra Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Baş nazirə müraciət edib. Müraciətdə bildirilir ki, bu istəyimiz reallaşsa, guya ekologiyaya zərər vurulacaq. Biz hasilatda, qazmada və kəşfiyyatda hər bir vəziyyəti nəzərə alarıq".
X.Yusifzadə onu da bildirdi ki, Azərbaycanın 2 milyard ton təsdiqlənmiş, 2 milyard ton isə perspektiv neft ehtiyatı var: "Təsdiq olunmuş qaz ehtiyatımız 2 trilyon 550 milyard kub metrdir. 4 milyard ton da qaz kondensatımız var".
Qazaxıstan neftinin Azərbaycan neftinə mənfi təsiri varmı?
"Hazırda respublika ərazisinin 88-90 faizi qazla təmin olunub. Dağ kəndlərində elə yerlər var ki, cəmisi 3-5 ev var. Bu kəndlərə qazın çəkilişi əlavə xərcdir. Ümumilikdə Bakı ərazisinə günlük 14 mln. kub metr, regionlara isə 12 milyon kub metr qaz verilir".
Bu sözləri SOCAR-ın neft-qazın hasilatı və nəqli üzrə vitse-prezidenti Rəhman Qurbanov bildirdi.
Onun sözlərinə görə, hazırda ümumilikdə 82 yataq var ki, onlardan 59-u işlək vəziyyətdədir: "Fəaliyyət göstərən 59 yataqdan 40-ı quruda, 19-u isə dənizdə yerləşir. Dənizdə olanların ən böyükləri Azəri-Çıraq-Günəşli və Şahdəniz yataqlarıdır".
R.Qurbanov bildirdi ki, hazırda Qazaxıstanın "Kaşaqan" yatağında hasil edilən neft Bakı-Tiflis-Ceyhan vasitəsi ilə dünya bazarına çıxarılır: ""Kaşaqan" neftinin Azərbaycan markası olan "Azeri Light"ın keyfiyyətinə mənfi təsir etməsi barəsində söz-söhbətlər gəzir. Bəli, o neftin sıxlığı və kükürdü bizimkindən çoxdur. Amma biz bu nefti elə vururuq ki, "Azeri Light"ın keyfiyyətini aşağı salmasın".
Qış fəslində evlərə verilən qazın təzyiqi niyə aşağı düşür?
SOCAR-ın emal üzrə vitse-prezidenti David Məmmədov bildirdi ki, Xəzər bölgəsində hasil olunacaq təbii qazın Avropa bazarına nəql olunması ilə bağlı hazırda Yunanıstan hökuməti ilə danışıqlar aparılır: "Mediada Yunanıstanın TAP (Trans-Adriatik Boru kəməri) layihəsi çərçivəsində tranzit xərclərinin artırılmasını tələb etməsi barədə əsassız məlumatlar yayılır. Hazırkı mərhələdə hər hansı ehtimalın irəli sürülməsi doğru deyil. Birincisi, TAP kəməri, ikincisi də nəql olunacaq qaz fiziki olaraq hələ yoxdur. Həmçinin 2018-2019-cu illərdə bazar şəraitinin necə olacağını da indi heç kim bilmir. Sadəcə olaraq, anlaşma, saziş var ki, Yunanıstan üzərindən boru kəməri keçəcək və o zaman müəyyən bir tranzit xərci olacaq. Kim deyə bilər ki, bugünkü qazın qiyməti 2019-cu il üçün şamil oluna bilər? Qaz, dizel, benzinin qiyməti ilə bağlı düsturu yazmaq olar, lakin 2019-cu ildə təchizat zamanı qazın real qiymətinin bu düstura uyğun olması da əsas şərtdir. Hazırda Yunanıstan hökuməti ilə danışıqlar aparılır".
David Məmmədov qış fəslində yaşayış yerlərinə verilən qazın təzyiqinin aşağı düşməsini belə əsaslandırdı: "Hava soyuyanda saxlanmış qazın həcmi azalır ki, bu da əhaliyə verilən qazın həcminə təsir göstərir. Qaz ehtiyatımız imkan verir ki, əhalini yüksək təzyiqli qazla təmin edək. Buna ölkənin qaz şəbəkəsinin yüksək texniki imkanlarının olmaması mane olur".
"Bədbəxt hadisələr təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmaması nəticəsində baş verir"
SOCAR-ın neft-qaz emalı üzrə mütəxəssisi Nizami Babayev bildirdi ki, Azərbaycan "Avro 5" standartına uyğun yanacaq istehsal edə bilmir: "Çünki bunun üçün bizim imkanımız yoxdur. Amma çalışırıq ki, bu keyfiyyətə yaxın yanacaq istehsal edək".
"Azərikimya" İB-nin rəsmisi Vüqar Kərimov bildirdi ki, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin tullantıların təmizlənməsi ilə bağlı qoyduğu qadağalar sərtdir: "Biz araşdırmışıq ki, bu qadağalar neft-qaz ölkəsi olan Rusiya və Qazaxıstanda yoxdur. Biz bu qadağalara əməl etmək üçün yeni müəssisənin tikilməsinə hazırlaşırıq".
Onun sözlərinə görə, ekologiyaya dəymiş zərəri kompensasiya etmək üçün "Azərikimya" tərəfindən 10000 ağac əkilib.
SOCAR-ın Sağlamlıq və əməyin təhlükəsizliyi idarəsinin rəis müavini Tofiq Rəhimov bildirdi ki, əvvəllər bədbəxt hadisələrə səbəbin əksəriyyəti spirtli içkilərin qəbul edilməsi ilə bağlı olub: "Son zamanlar platformalara gedən gəmilər ciddi şəkildə yoxlanılır. Buna baxmayaraq bədbəxt hadisələr yenə baş verir. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, belə hadisələr təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmaması nəticəsində baş verir. Ehtiyatlı və məsuliyyətli olmaq üçün işçidə dərin düşüncə qabiliyyəti olmalıdır".
T.Rəhimov dedi ki, bu ilin 2 ayında 4 bədbəxt hadisə baş verib. Hazırda bu istiqamətdə tədqiqat işləri aparılır. "SOCAR-ın 57 min işçisi var. Biz işçilərin əməyinin təhlükəsizliyinə kompleks yanaşırıq".
"Bəzi qurumlar mədən ərazilərində evlər tikilməsinə şərait yaradırlar"
"Mədən əraziləri sənaye əhəmiyyətli ərazilərdir. Bu ərazilərdə yaşamaq sağlamlığa zərərlidir. Buna baxmayaraq bu ərazilərdə SSRİ-dən başlayaraq son zamanlara qədər qanunsuz evlər tikilib. SOCAR tərəfindən mədən ərazisi ilə bağlı mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarına müraciət olunub ki, bu ərazilərdə yaşayış yerlərinin tikilməsinə icazə verilməsin.
Bizim bu müraciətimizə baxmayaraq bəzi qurumların nümayəndələri mədən ərazilərində yaşayış üçün tikililərin salınmasına şərait yaradırlar". Bu sözləri isə SOCAR-ın Hüquq İdarəsinin rəis müavini Tərlan Tahirov dedi.
Sözügedən idarənin rəisi Eldar Orucov dedi ki, SOCAR ona aid torpaq sahələrinin qanunsuz zəbt olunması halları ilə bağlı 19 500 iddia məhkəmə instansiyalarında baxılır: "Bu qədər iddianı bir dəfəyə məhkəmədə araşdırmaq mümkün deyil. Ona görə də məhkəmələrlə razılaşmışıq ki, heç olmasa ayda 400-500 iddiaya baxılsın.
Biz dəfələrlə vətəndaşlara təklif etmişik ki, onları aldadan bələdiyyə, yaxud başqa işbazlarla bağlı məhkəməyə müraciət etmək üçün hüquqi yardım edə bilərik. Vətəndaşlar bu hüquqi yardımı qəbul etmir. Çünki onların əksəriyyəti əvvəldən bilir ki, hansı torpaqları alır və bu səbəbdən də məhkəməyə müraciət etməyi mənasız hesab edir".
Onun sözlərinə görə, təkcə "Binəqədi Oil"un ərazisində tikilən evlərin altında 5 milyon ton neft var: "Hətta evləri işləyən qurğuların yanında tikilib. Bu da imkan vermir ki, biz qurğuları təmir edək".
Şirkətin ekologiya üzrə vitse-prezidenti Rəfiqə Hüseynzadə bildirdi ki, 2016-cı ildə SOCAR Tullantılar Mərkəzi istifadəyə veriləndən sonra çirklənmiş ərazilərin təmizlənməsi geniş vüsət alacaq.
"Bakı buxtasının çirkdən təmizlənməsi prosesi ora gələn axarların qarşısının tam alınmasından sonra baş verəcək. Prezident 2012-ci ildə Bakı buxtanın təmizlənməsi ilə bağlı sərəncam verəndən dərhal sonra SOCAR, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və "Azərsu" ASC-nin rəhbərliyi Nazirlər Kabinetində görüşüb bu nəticəyə gəldik", deyə R.Hüseynzadə bildirdi. (bizimyol.info)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
