"Post Office" Britaniya poçt xidməti bir sıra Avropa ölkələrində dincəlməyin maddi tərəfini araşdırıb. Məlum olub ki, Vilnüsdə istirahət günlərini orta hesabla 100 avroya keçirmək olar. İkinci yerdə 119,77 avro ilə Budapeşt, üçüncüdə 120,39 avro ilə Riqa şəhəri qərarlaşıb. Stokholm Avropanın ən bahalı şəhəri seçilib, istirahət günləri İsveç paytaxtına səyahətə orta hesabla 310 avro tələb olunur. Reytinq tərtib olunarkən iki gecə üçulduzlu oteldə gecələmək, hava limanında gediş-gəliş xərcləri, çaxır ilə şam yeməyi, ekskursiyalar və şəhər nəqliyyatında xərclər nəzərə alınıb.
Adıçəkilən ölkələrə bu qiymətə bizdə heç təyyarə bileti almaq mümkün deyil. Onsuz da rəqabətin yüksək olmadığı bir zamanda ölkədə ucuz avia xidmət göstərən şirkət də sıxışdırılıb çıxarılıb. Macarıstanın "Hungary Today" nəşrinə istinadən bu ölkəyə məxsus "Wizzair" aviaşirkətinin Azərbaycandan getmək qərarını göstərilən aeroport xidmətlərinin qiymətinin artırılması ilə izah edib. Yazıda qeyd olunur ki, bu aviaşirkətlə Bakıdan Budapeştə uçuş 59 avro idi. Hüquqşünas Aslan İsmayılov da "Azərbaycan Hava Yolları" şirkətinin aviasiya sahəsində inhisar yaradaraq yüksək qiymətlər tətbiq etdiyi barədə iradlarını sosial şəbəkələrdə paylaşıb.
Məsələni araşdırmaq üçün "Azərbaycan Hava Yolları" şirkətinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Məhərrəm Səfərliyə zəng vurub, özümü təqdim etdim. Məhərrəm müəllim "mən otaqda deyiləm axı", deyə təəccüblənmiş halda bildirdi. Dedim "bağışlayın, videokamera ilə danışmadığımız üçün görə bilmədim". Otağa qayıdıb-qayıtmayacağını soruşdum, qısa şəkildə "xeyr" cavabını verdi. Onda suallarımı verim dedim. Sözümü kəsib mənə cavab verməyə vaxtının yoxluğunu, "tam başqa bir yerdə olduğu"nu söylədi. Onda mən "Məhərrəm müəllim, siz "AZAL"-ın mətbuat xidmətinin rəhbərisiz eləmi?", deyə ritorik sual verdim. Sualdakı mesajı anlayan şirkət rəsmisi "10 dəqiqə sonra zəng edin, cavab verim" dedi. "Okey", dedim.
Bunları niyə detallı yazıram? Qoy hər kəs görsün ki, biz bir məmurdan hər hansı məsələyə münasibəti heç də hər zaman ilk cəhddə öyrənə bilmirik. Öyrənənə qədər də xeyli stress keçiririk. Bir çox mətbuat xidmətləri rəhbərlərinə zəng edəndə mən nəyə görəsə utanıram, sanki özüm üçün bir şey istəyəcəm. Bəzən bir məmurla danışmaq, cavab almaqdan ötrü günlərlə vaxtımız gedir, bəzən də Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin mətbuat xidməti kimi telefona cavab vermirlər və vaxtımızı sadəcə cavabsız zənglərə sərf edirik. Mətbuat xidməti rəhbərlərinin özlərini az qala nazir səviyyəsinə qaldırmaları səbəbindən məqaləni "yola verdiyimiz" də olur. Oxucunun nəyinə lazımdır ki, mən çoxsaylı zənglərimə telefonumu açmayan Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Qulu Xəlilova sonda ailə üzvlərimin telefonundan zəng etmişəm və o, cavab verib. Və ya Nəqliyyat Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Namiq Həsənova sadəcə ekranlarda görünmək maraqlıdır, köməkçisi isə "Namiq müəllim yerində yoxdur", cümləsini demək üçün büdcədən maaş alır. Bununla bağlı ayrıca bir yazım olacaq.
Qayıdıram "AZAL"ın mövzusuna. 10 dəqiqə sonra təzədən zəng elədim. Telefon məşğuldu. Bir neçə cəhdimdən sonra M.Səfərli cavab verdi. Aramızdakı bir qədər gərgin və qarşı tərəfin söhbətin ortasına qədər uca səsilə müşayiət olunan dialoq başladı:
- Məhərrəm müəllim, mətbuatdan oxudum ki...
- Hansı mətbuatdan?
- Haqqın.az, belə bir sayt var, rusca bir məqalə dərc olunub...
- Hə, Eynulla Fətullayev, bəli.
- Saytın kimin olduğunu bilmirəm, yalnız jurnalistin adı var.
- Nədən yazır o?
- Xarici mətbuata istinadən yazılıb ki, "Wizzair" aviaşirkəti Budapeşt-Bakı aviareyslərini martın 29-dan təxirə salmaq qərarına gəlib və buna səbəb kimi Azərbaycan Hava Yolları Dövlət Konserninin göstərdiyi xidmət müqabilində qiymətləri qaldırdığını əsas gətirir. Bu doğrudurmu, "AZAL" həmin şirkətə göstərilən xidmətlərin qiymətini qaldırıbmı?
- Xeyr, yalan məlumatdır.
- Bəs o şirkət hansı səbəbdən gedir, sizə bir məlumat verilib? Yəqin ki, şirkət ölkəni tərk edirsə, "AZAL" bundan xəbərdar olar.
- Xanım, yaxşı olar ki, siz həmin şirkətin özü ilə danışın. O şirkət bizimlə əməkdaşlıq edib. Azərbaycana uçmaq istəyirdilər (?!-H.H.). "Silk Way Holding"in "Ground Handling Company" yerüstü xidmət şirkətinin şərtlərini onlar qəbul etmək istəmirdilər. Ola bilər, ona görə gedir, başqa səbəb mən bilmirəm. (Qeyd: İnternetdə yazılan iddialara görə 2006-cı ildə əsası qoyulmuş "Silk Way Holding" də dolayısıyla "AZAL" prezidenti Cahangir Əsgərova məxsusdur. Ümumiyyətlə, adıçəkilən holdinqin tərkibinə aviasiya sahəsində fəaliyyət göstərən 23 şirkət, eləcə də Airport Gate, Baku Cargo Terminal, Duty Free, Ground Handling Company, Holiday Inn Baku airport, Azal Sıgorta, SKY Catering, Silk Way Business Aviation, Bank Silk Way, Silk Way Construction, SWIT, Silk Way Supply, Silk Way Technics, SW Travel, bir sözlə ölkədə "Silk Way" ("İpək Yolu") adı ilə başlayan nə varsa daxildir -H.H.).
- Şirkətdən bildirilib ki, Aeroport xərcləri artırıb. Onlar onsuz da xarici valyuta ilə işləyirdilər, devalvasiyanın burada rolu olmamalı, məntiqlə xidmət haqları da artırılmamalıdır.
- Mən sizə "AZAL"ın rəsmisi kimi deyirəm ki, sırf yalandır, haqqın.az saytının dedikləri həqiqətə söykənmir.
- Mən saytın kimə məxsus olduğunu bilmirəm, siz niyə düşünürsünüz ki?... Bir də belə aqressiv, səsinizi ucaldaraq danışmayın.
- Mənə göstəriş verməyin necə danışıram. Mən deyirəm ki, yalandır. Aqressiv danışıb neynədim? Sən müstəntiq deyilsən, xanım, jurnalistsən.
- Jirnalist olduğumu yaxşı bilirəm.
- Ay sağ olun!
- Siz məni gözəl tanıyırsınız. Avtomobillərin Müayinə Mərkəzində rəis Rauf Talıbovla müsahibə apardığım vaxt siz içəri girdiniz. Tapşırıqla növbəsiz avtomobilinizə texniki baxış birkası verilməsini xahiş etdiniz. Və mən bunu sonra məqalədə də yazdım, yəqin barənizdə yazılanı oxudunuz.
- Aha, aha... Siz onda məni də yazdınız, hə?
- Bəli, mən sizin gəlib növbəsiz keçdiyinizi yazdım.
- Çox gözəl, əla eləmisiz. Sizi alqışlayıram ki, həqiqəti əks etdirirsiz. Amma bu məsələ barədə dediyiniz sayt həqiqəti əks etdirmir.
- Mənim saytla əlaqəm yoxdur, onlar da xarici mətbuata istinad ediblər. Ümumiyyətlə, bu ölkədə kimin nəyi olduğu məni maraqlandırmır.
- Kimin olduğu mənə də maraqlı deyil, o sayt olmasın, başqası olsun, dəxli yoxdur.
- (Çox gözəl, bu məsələni həll etdik). Hüquqşünas Aslan İsmayılov da "Facebook" səhifəsində bir paylaşma edib. Bildirib ki, "AZAL" özünün qiymətlərinin yüksək olduğu səbəbindən ucuz biletlər təklif edən aviaşirkətlərin Azərbaycandan getmələrinə nail olub.
- Bu, onun subyektiv fikridir xanım! Mən "AZAL" rəsmisi kimi deyirəm ki, o şirkətin biznən bağlı heç bir səbəbi yoxdur. Orada "Silk Way Holding"in yerüstü xidmət şirkəti "Ground Handling Company" ilə şərtləri var idi, görünür həmin şirkətin şərtlərini qəbul etməyiblər.
- Aslan İsmayılov deyir ki, "AZAL" inhisar yaradıb, başqa aviaşirkətləri ölkəyə buraxmır. Buna nə deyə bilərsiz?
- O da yalandır. Aslan İsmayılov deyəndə ki, adicə adamdır, adicə vətəndaşdır da, hüquqşünasdır. Onun dediyi həqiqəti əks etdirmir. Çünki biz heç kimi... Monopolist kimi çalışmırıq və qiymətləri də artırmamışıq. Yalnız biletlər avro ilə satıldığı üçün kursa uyğun olaraq qiymətlər bir az artıb. Üstəlik biz İATA-nın (Beynəlxalq Hava Nəqliyyat Assosiasiyası-H.H.) tələbinə əsasən nestinq sistemi ilə bilet satırıq. 2-3 ay əvvəldən bilet götürən onu ucuz alır. Bu gündən sabaha alana isə bilet baha-başa gəlir, dünyanın hər yerində belədir.
- Məhərrəm müəllim, başqa ölkələrdə bilet bizdən ucuzdur...
- Bizdən ucuz deyil. O aviaşirkətlərdə ucuzdur ki, onlar öz sərnişinlərinə vafli, limonad verirlər. Amma bizim təyyarələrdə bilet niyə bahadır, mən sizə deyim... Bilet baha deyil e... Biletlər qətiyyən bahalaşmayıb, son 1 il ərzində biletlərin qiyməti 1 qəpik də artmayıb. Avro bahalaşdığı üçün biletlər bahalaşır. Və bizim təyyarələrimiz Avropa istehsalıdır, komfortlu, servisimiz həddindən artıq yüksək, uçuşlarımız təhlükəsizdir. Ona görə də bizdə limonadla vafli verilən şirkət kimi deyil. (Burada qeyd edim ki, Macarıstana belə ucuz qiymətə uçuşların birində olmuşam. Məhərrəm müəllimin dediyi kimi vafli, limonad nədir, heç su da vermirlər. Bakıda 30 qəpiyə olan suyu orada 2, ya da 4 avroya aldıq. Amma yenə də dəyəri maksimum 10-15 avroluq fast-food və bir kofe qiyməti 600-800 manata qaldırmaq üçün əsas deyil).
- Bakıdan Türkiyəyə "Türkiyə Hava Yolları" ilə uçmuşam, xoşuma gəldi. Sankt-Peterburqdan "AZAL"ın təyyarəsi ilə gəldim, komfortlu olduğunu deyə bilməyəcəm, başqalarından da xüsusi bir üstünlüyünü görmədim (o da yadımdan çıxdı deyim ki, Sankt-Peterburqun hava limanında mən "AZAL"ın bir nəfər də olsun əməkdaşını tapa bilmədim-H.H.). "Türkiyə Hava Yolları" ilə "AZAL"ın çox fərqi vardı. Birincidə özümü daha komfortlu hiss etdim. Bunu bir sərnişin kimi deyirəm.
- Sizi orada nə qane etmədi?
- Demək olar, hər şey. Siz komfortdan danışırsız, hətta ayaq altına sərilən xalı belə nimdaş idi. Bilmirəm, bəlkə indi dəyişiklik var, amma çox da uzaq keçmişdə olmayıb.
- Bunları yazarsan, dəyişərlər.
- Arxayın olun, elə bu müsahibədə yazılır. Dəyişəcəklərinə mən də ümid edirəm.
- Azərbaycan Hava Yolları SNQ (MDB-ni nəzərdə tutur-H.H.) ölkələrində bu gün flaqmandır. Heç bir ölkədə olmayan "Boeing 787" təyyarələri bizdə var. "Boeing 767" ilə 12-14 saat birbaşa Amerikaya uçuruq.
- Biz hansı xarici aviaşirkətlərlə işləyirik?
- "Türk Hava Yolları", "Lufthanza", "Avstriya Hava Yolları", "Qazaxıstan Hava Yolları".
- Elə bunlar? Cəmi 4-nü saydınız, az deyil?
- Yox, əməkdaşlıq etdiyimiz şirkətlər çoxdur. İndi mən aeroportda perrondayam, hamısını əzbər bilmirəm ki! "Ukrayna Beynəlxalq Hava Yolları", "Çexiya Hava Yolları" da var.
- Səhv etmirəmsə, Fransanın aviaşirkəti vardı. Başqa Avropa dövlətlərinin aviaşirkətləri ilə niyə işləmirik?
- Onu o biri şirkətlərdən soruşun. Sən dedin 2 dəqiqəlik söhbətim var, 15 dəqiqədir danışırıq.
- Mən 2 dəqiqə deməmişəm, jurnalistlər 2 dəqiqə danışmırlar (diktofon yazısına da qulaq asdım, həqiqətən də dəqiqə söhbəti eləməmişəm, bu, Məhərrəm Səfərlinin ağlına haradan gəlib, xəbərsizəm-H.H.).
- Onu o şirkətlərdən soruşun ki, "niyə Azərbaycana uçmursuz"? Mən o şirkətlərin işçisi deyiləm ki… Onlara da nəzarət eləmirəm.
- Niyə ki, yəqin "AZAL" vəziyyəti təhlil edir, şirkətlərin ölkəyə gəlmələri üçün maraqlı olmalıdır.
- Yox, hansı ki, həvəs göstərir... Məsələn, "Çin Hava Yolları" da bizə uçur. Onlar həvəs göstərirlər. Biz də müqavilə bağlayıb, uçuşları həyata keçiririk. Gedib heç kimə yalvarmırıq ki, "gəlin uçun bizə".
- Yəqin ki, o şirkətlər Azərbaycana gəlsələr, rəqabət yaranar və qiymətlər də düşər.
- Hansı qiymət?
- Siz "AZAL"ın qiymətlərinin ucuz olduğunu deyirsiz, başqa ölkələrlə maraqlanmışam, söylədiyiniz kimi deyil. Elə qonşu Türkiyədə istər daxili, istər də xarici uçuşlar bizdəki qədər baha deyil.
- Mən də "Türk Hava Yolları" ilə uçmuşam, o "AZAL"dan baha uçur.
- Bakıdan və Bakıya baha uçur. Başqa ölkələrə və həmin ölkələrdən uçuşlarda isə qiymət bizdəkindən xeyli ucuzdur.
- Xanım, gəlin rəvayət danışmayaq. Konkret olaraq Azərbaycandan danışırıq.
- Dəqiq bilirəm ki, Londondan Bakıya uçmaq daha baha-başa gəlir, nəinki, Londondan Türkiyəyə. Həmçinin digər ölkələrdə də vəziyyət belədir.
- Mən elə bilmirəm, elə təsəvvür etmirəm. Siz öz subyektiv fikirlərinizi yazın da. Yaxşı? Oldu. Sağ olun.
Əlbəttə. Təşəkkür edirəm.
İmkan vermədi soruşum ki, şirkət hansı gəlirlə işləyir, dövlətə nə qədər vergi ödəyir? Baxmayaraq ki, internetdə oxuduqlarıma görə "AZAL"dan şirkətin ilbəil zərərlə işlədiyi açıqlanıb. Bir qədər sonra M.Səfərli özü zəng edib dedi ki, aprel ayının 15-dən "AZAL" bütün istiqamətlərə uçuşlara 20 faizlik endirim tətbiq edəcək. Bunu mənə söyləməyi unudub. Həmin kampaniyanın davamlılıq müddəti isə hələ bəlli deyilmiş. (bizimyol.info)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
