Bu gün hər il olduğu kimi yenə də "Black Friday"
(qara cümə) keçirilir. Həmin gün bir çox markalar mallarına 50%-dən çox endirim
edərək, müştərilini sevindirir. İldə bir dəfə, 23 noyabrda keçirilən bu endirim
festivalını yüzlərlə insan böyük həvəslə gözləyir.
Azərbaycanda da son illər bu ənənəyə qoşulan bir çox markalar
var. Amma bizdə buna yanaşma bir qədər fərqlidir. Belə ki, ölkəmizdə bu
festivala qoşulan mağazalarda malların qiymətləri həmin gün süni şəkildə
artırılır. Endirim edilərək yenidən əvvəlki qiymətlərinə satılır. Yəni real
endirim olmur.
Xeberle.com xəbər verir ki, Sputnik Azərbaycan bunun səbəbinə marketinq
və PR sahəsində çalışan mütəxəssislərlə aydınlıq gətirməyə çalışıb.
Marketinq üzrə menecer
Müşfiq İsgəndərov qeyd edib ki, bu ənənə ABŞ-da başlayıb: "Marketoloqların
düşündükləri ən gözəl ideyalardan biridir. Məhsulu müştərinin almasına şərait
yaratmağın ən yaxşı yoludur. Heç bir marka bu cür yollarla gəlirini aşağı salmır.
Əksinə, daha çox qazanaraq gəlirini bərabərləşdirməyi bacarır".
M.İsgəndərov qeyd edib ki,
"Black friday"də endirimlər fərqli olur: "Belə ki, real qiymətlərə
ən azı 50% endirim etmək lazımdır ki, bu festivalın şərtlərinə tam riayət edəsən.
Bazara nəzarət güclü olmayan ölkələrdə isə bu qanuna riayət olunmur. Festival
adı ilə 20% endirim edirlər. Bu isə gündəlik edilən endirimlərdən biridir və
"Black friday"in şərtlərinə uyğun deyil. Nəticədə də müştərini
aldadırlar".
Marketoloq Nicat Manafov da
o fikirdədir ki, Azərbaycanda "Black friday"in keçirilməsi absurddur:
"Bizim mental dəyərlərimizdə, istehlakçı davranışında "Black
friday" anlayışı yoxdur. Texnologiya ilə maraqlanan gənc nəslə xaricdə
olan "Black friday" maraqlı gələ bilər. Amma Azərbaycanda olan
"Black friday" kampaniyaların səmimi və real olduğuna inanmaq mümkün
deyil. Bu festivalı Azərbaycanda nə istehlakçılar, nə də istehsalçılar səmimi qəbul
edir. Ona görə də bu il heç bir şirkət bu festivala ciddi yanaşmadı".
"Şirkətlər anbarlarında
qalan satılmayan malları endirimli mal kimi uzun müddətə satmaq əvəzinə, bu
festival vasitəsi ilə tez bir zamanda satıb yeni malların istehsalına diqqət
ayırmağa çalışırlar. Azərbaycanda rəqabət zəifdir və istehsalçı belə bir addım
atmır. "Gec satılsın, amma öz qiymətinə satım" düşüncəsi var. Ona görə
də Azərbaycanda endirim kampaniyalarında nəinki "Black Friday", adi
günlərdə də aparılan endirimləri ciddi qəbul etmirəm. Bir sözlə, yalançı
"Black Friday" keçirmək lazım deyil" – deyə həmsöhbətimiz əlavə
edib.
PR üzrə menecer İlkin Əhmədov
isə deyib ki, öncə "Black friday"in gözəl bir ənənə olmasını
anlamalıyıq: "Xaricdə bunu gözəl ənənə kimi yaşadırlar və bundan həm
satıcı, həm də alıcı qazanır. Hər şey müqayisə zamanı bilinir. Müqayisə edəndə,
görərik ki, bu festivalda digər (xüsusilə inkişaf etmiş) ölkələrdə
istehlakçılar fantastik endirimlər edirlər. Məhsuldan asılı olaraq bəzi
hallarda endirimlər hətta 90%-i ötür. Mən ABŞ-da, Avropadakı ucu-bucağı görünməyən
növbələrin özüm şahidi olmuşam".
PR üzrə menecer ən böyük
problemlərdən birinə də toxunub: ""Black friday" deyərək,
camaata endirim təklif edənlər, əslində, müştərini aldadaraq, onların cibinə
girir. Məsələn, 5 manatlıq məhsulu 7 manatadək bahalaşdırıb, sonra elə endirim
təklif edirlər ki, məhsul, hətta əvvəlki qiymətdən də baha başa gəlir. Dəfələrlə
bu cür hallara rast gəlinib, sosial şəbəkələrdə də, mətbuatda da yazılıb.
Görünür, kimlərsə "Black friday" ifadəsini birbaşa tərcümə edib və
müştərinin cümə gününü qara gətirir".
"Yeri gəlmişkən, xaricdə
bir çox hallarda müştərilər "Black friday" kampaniyasına qoşulmayan
şirkətləri boykot edir. Sözsüz ki, burada ictimai qınaq əsas amildir" -
deyə PR mütəxəssisi deyib.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.