Layihə: Feyziyyə ilə "Xəzərin sahilində"

Aydın Mirzəzadə: “Qadını yalnız sevmək olar”

Bu ilk görüş idi “Xəzərin sahilində”.  Onunla Dənizkənarı Bulvarda saat qülləsinin yanında görüşməyə vədələşmişdik. Yaxınlıqda və bir az aralıda mənim kimi bir xeyli gözləyənlər vardı. Sanki, hamının gözlədiyi gecikir. Nədənsə mənə elə gəlir ki, o gəlməyəcək, hərçənd telefonla yenicə danışmışdıq və vədələşdiyimiz vaxtın tamamına hələ on dəqiqə var idi. Adamlar gözləyir, gələnlər gecikir, həftənin bazar günləri saatlar deyəsən səhərdən axşamadək üçə on dəqiqə qalmışı göstərir...

Telefonuma zəng gəlir. Uzaqdan bir nəfər ətrafa baxa-baxa qülləyə yaxınlaşır. Bu, deyəsən o idi - millət vəkili Aydın Mirzəzadə.

“Bəzilərinə  elə gəlir ki, millət vəkilləri rəsmi, quru insanlardı. Onların nə çörəyin qiymətindən xəbərləri var, nə cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən. Mən avtobusa, marketə girəndə təəccüblə baxırlar. Mənim iki metro kartim var”.

Gülərək əlini pencəyinin sol cibinə salır və çıxardığı sənədlərin arasından metro kartlarını seçib mənə göstərir.

• Bir dəfə bir marketə girdim. Gördüm şirniyyatların üstü açıqdı. Marketin sahibini çağırıb, şirniyyatların üstünü bağlamağı rica elədim. Axı ondan bizim uşaqlar, gənclər, yaşlılar yeyir, bu gigiyenik deyil. Marketin sahibi iradın nəzərə alınacağına söz verdi. Mənə elə gəlir ki, gigiyenik qaydalara müəyyən qədər əməl edilsə belə, bu hal iki-üç gün sonra yenidən təkrarlanacaq. Onda gərək mən, ya o mağaza ilə bağlı ciddi tədbir görüm, gəlib yoxlasınlar, onları cərimələsinlər. Bundan sonra anamdan ruhən üzr istəyəsi olacağam ki, bağışla, ana, mən, deyəsən, düz eləmirəm. Ya da gərək o mağazaya daha getməyim”.

Sıradan insanların sərt bildiyi, 57 yaşlı millət vəkili anasından xatirələr danışmağa başlayır. Gözləri yaşarmasın deyə kirpikləri tez-tez enib-qalxır, gözümün önünə havadan tüstü, duman qovan bir cüt əl gəlir…

“Mən hər zaman anama bağlı olmuşam. Baxmayaraq ki, artıq səkkiz ildir dünyada yoxdur, hələ də bu ağrı ilə razılaşa bilmirəm. O qədər olub ki, ürəyimdə anamla söhbətdən etdikdən sonra özlüyümdə böyük bir problemin çözümünü tapmışam. Hansısa yanlış qərar verəndə, nəyisə düz etməyəndə anamdan üzr istəyirəm: bağışla ana, deyəsən, mən nəyisə düz eləmirəm. Anam tez-tez yuxuma girir. Xüsusən də, hansısa narahatçılığım, problemim olanda. Bir dəfə də səfərdəydim. Gecə yuxuda anamı gördüm. Sağlamlığımın qayğısına qalmıram deyə məni danlayırdı. Yuxudan oyananda özümü narahat hiss elədim. Gördüm ki, qan təzyiqim yüksəkdi, qalxıb dərman içdim”.

Bu gün dəniz o qədər sakit idi ki, belə sükut olmamışdı. Aydın müəllim demiş, səssizliyin səsi gəlirdi ondan bircə. Sükut musiqisi dinlədirdi bizə. Hansı musiqiləri sevirsiniz?- deyə soruşacaqdım müsafirimizdən. Deyəcəkdi ki, bütün gözəl musiqiləri, mahnıları dinləməyi sevir. Amma ənənəvi musiqidən daha çox təbii səslərin yaratdığı musiqidən zövq aldığını deyir. “Hansı səslərin ?” – deyə soruşuram?

“Küləyin vıyıltısı, yağışın səsi. Daha sonra məsələn, süfrə hazırlananda qab-qacağın bir-birinə toxunaraq düzülməsindən, çəngəl-bıçağın cingiltisindən yaranan səslər. Bir aşpazın yeməyi çəkəndən sonra mütləq çömçəni qazanın qırağına dınqıldatması, ya da bir uşağın gülüş səsi, xüsusən, gülərək tappıltı ilə qaçması. Bir zalda tamaşaçılar nəyəsə güləndə tez dönüb adamların gülməyinə baxmağı çox sevirəm. Adamların daxilindən gələn o enerjinin üzlərində, səslərində necə əks olunmasını izləyirəm, duyuram. Mən bu musiqiləri sevirəm”.

Hə, bu bir ayaq səsi də ola bilər - bir gələn kişinin, bir gedən qadının ayaqqabısının taqqıltı səsi... Bizim yanımızdan qadınlar keçir, uşaqlar keçir, kişilər keçir. Onlar o qədərdirlər ki. Amma biz onların heç birisinin ayaq səsini eşitmirik. Onlar, elə bil, barmaqlarının uclarında yeriyirlər. Sakit, günəşli havada hardansa qəribə səslər gəlirdi: külək vıyıldayırdı, yağış yağırdı, bir uşaq bərk gülərək harasa qaçırdı, bir də deyəsən hardansa bir qadın gəlirdi, hündürdaban bir ayaqqabıda. Biz sahildəydik və uzaqdan, səmanın dənizə dirsəkləndiyi yerdən, elə bil, gəmi rəsmi asmışdılar. Bir azdan soruşacağam ki, dənizlə aranız necədir? 

“Xüsusi bir sevgim yoxdur. Adamlar elə bilir ki, darıxanda mütləq dənizə getməlidir, sahildə gəzməlidir. Bu ovunmağın yollarından biridir, amma əsas deyil. Ovunmağın başqa yolları da var. Məsələn, mən rayonlara getməyi çox sevirəm. Mütləq paytaxtdan bir qədər aralıda, yol kənarındakı kafelərin birində təndir çörəyi ilə səhər yeməyi yeyirəm. Mütləq getdiyim bölgələrin çörəyindən alıb evə gətirirəm”.

Bir xeyli əyalətlə şəhərin fərqindən danışır Aydın müəllim bu yerdə. Əyalət adamlarından xeyli razılıq edir. Deyir, onlar daha səmimidirlər, qonaqpərvərdilər, safdılar. Mən də razılaşmaya bilmirəm. Deyir, əyalətlərdə yaşayan ailələrdə boşanma halları çox az olur, insanlar 25-30 il bir yerdə yaşayırlar, amma bir-birilərindən bezmirlər. Ailədən söz düşmüşkən, uşaqlarından, ömür gün yoldaşından danışırıq. Soruşuram ki, xanımına əl qaldırıbmı? O əvvəl, sanki, nəyisə xatırlamağa çalışır, sonra:
-Yox, belə bir şey olmayıb! Mən səsimi qaldıra bilərəm. Qadına əl qaldırmaq olmaz. Qadını yalnız sevmək olar. Əgər bir qadın nədəsə yanlışlıq edibsə, demək burda hansısa kişi günahkardı. Qadın hər zaman haqlıdır.

Bəlkə də, Aydın müəllim bu mülayim xasiyyəti ilə, həqiqətən də, xanımının xətrinə dəyməyib. Bəlkə də...

- Deyirlər, mən çox səbirli insanam. Hətta qızıma nəyisə izah edəndə deyir ki: “Ee, ata, danlama”. Mən də tez sözümü kəsib çayımı içirəm, ya kitab-jurnal vərəqləyirəm, ya pultu götürüb televizorun kanalını çevirirəm.

Bunu deyəndə millət vəkili çox təbii şəkildə əlini əlinin üstünə qoyub itaətkar dayanır və dodaqaltı gülür. Sonra, sanki, qızı sağında əyləşibmiş kimi boyunu sağa döndərib: “Qızım, davam edə bilərəmmi?” – deyə soruşur və qızının yerinə də cavab verir: “Yox, ata olmaz”. Və yenidən əllərini bir-birinin üstünə qoyaraq gülə-gülə: “baş üstə” – deyir.
 Gülürük. Bu mənzərəni bilmirəm nə dərəcədə ifadə edə bildim. Dialoq o qədər səmimi gedirdi ki, sanki, hər şey indicə baş verirdi. Qızına niyə bu qədər tez təslim olduğunu soruşuram.

“Bilirsinizmi, mənə nə lazımdı? Hansısa davranışın düzgün olub-olmamağı haqqında fikrimi bildirmək. Hiss edirəm ki, istədiyimi anlada bildim. Daha söhbəti uzadıb, özünü gözdən salmaq, gəncin əsəbləri ilə oynamaq nəyə lazımdır ki? Söhbətə bir az yumor qatıram, bir az uşaqlıq. Gənclərlə öz dilləri ilə danışmaq lazımdı”.

 Adamlar… Sahilboyu o başa, bu başa var-gəl edən adamlar. Bilirəm, darıxırlar. Aydın müəllim isə deyir darıxmağın nə olduğunu bilmir. Qəribədir, bu necə ola bilər axı? İlk dəfə gördüyüm bu hörmətli bəyəfəndinin bircə bu sözünə inana bilmədim. Mənə elə gəldi ki, o, hamıdan çox darıxır və elə bil, bir az qorxur adamların onu darıxdığını biləcəyindən. 

“Ara-sıra Şəhidlər xiyabanına gedirəm. Bir dəfə orada bir mənzərə gördüm. Bir şəhidin məzarı üzərində üç qadın və bir gənc oğlan dayanmışdı. Ehtimal elədim ki, qadınlar o şəhidin bacılarıdır. Ehtimal elədim ki, o gənc, o qadınlardan birinin oğludu. Ehtimal elədim ki, o gəncə şəhid dayısının adını veriblər. Eyni adı, eyni qanı daşıyan, eyni yaşda olan iki nəfər üz-üzə dayanmışdılar - biri o dünyada, biri bu dünyada. Maraqlı odur ki, qadınlar o şəhidi bu gün dünyadan getmiş kimi ağlayırdılar. Onlar illərdir ki, hələ də ağlayıb qurtarmamışdılar.

Aydın müəllimlə xeyli danışdıq. Məsələn, tələbələrindən. Onlara görə bütün gənc musiqiçilərin, rokçuların adlarını əzbər bildiyini, Şumaxerin yarışlarını izlədiyini, ən son icad olunan texnologiyalardan xəbərdar olduğunu dedi. Mingəçevirdəki həyətlərində uca sərv ağacını o yıxılmasın deyə kəsdiklərini kədərlə yada saldı, nənəsinin son dəfə 40 il öncə yediyi dovğasının qoxusunu necə xatırladığından və onu bibisinə bişirtdiyindən bəhs etdi.
 

Sağollaşıb ayrılırıq.

Göy üzünün qəribə rəngi var. Bir də elə bil, masa üzərinə süfrə salıblar, üstünə bulud şəkli çəkilmiş  süfrə və hardasa bir uşaq süfrənin bir qırağından yapışıb. Başımızın üzərindən bulud şəkilli süfrə sürüşüb harasa dartılır…