Sağlamlıqla bağlı müxtəlif istiqamətlər üzrə müsahibələrimizi davam etdiririk. Budəfki qonağımız "Unikal klinika”nın allerqoloqu Samir Xudaverdiyevdir. Onunla allergik xəstəliklərin yaranması və yayılmasından, uşaqlarda əsas allergik reaksiyalardan, bunu müəyyən edən analizlərdən, allergik qidalardan və sair söhbət aparmışıq. Xeberle.com həmin müsahibəni təqdim edir:

HAŞİYƏ: Samir Xudaverdiyev 1981-ci ildə Sumqayıtda anadan olub. 1999-2005-ci illərdə Azərbaycan Tibb Universitetində təhsil alıb. Sonra 1 il müddətində Bakı şəhər 6 saylı xəstəxanada uşaq allerqoloqu kimi internatura keçib. 2007-2008-ci illərdə Türkiyənin paytaxtı Ankara şəhərində Hacettepe universitetində kurs keçib, eyni zamanda orada uşaq allerqoloqu kimi çalışıb. ABŞ, Kanada, Braziliya, İngiltərə, Sinqapur, Almaniya, İspaniya, İtaliya – ümumilikdə 20-dən artıq ölkədə müxtəlif konfrans və seminarlarda iştirak edib. 1 ildən çoxdur "Unikal klinika”da uşaq allerqoloqu kimi çalışır.

- Samir həkim, son vaxtlar hansı allergik xəstəliklər yayılıb və buna səbəb nədir?
- Allergik xəstəliklər mövsümi xarakter daşıyır, yəni onların az və ya çox yayılması fəslə görə dəyişir.Hazırda məişət və qida allergenləri daha çox yayılıb. Yay mövsümü olduğu üçün qida mənşəli dəri allergiyaları daha çox müşahidə olunur. Buna da səbəb qidaların keyfiyyətinin aşağı olması və kimyəvi tərkibli qidaların yayılmasıdır.

- Bəs uşaqlar arasında allergik xəstəliklərin yayılmasının əsas səbəbi nədir?
- Bu problemlərin uşaqlar arasında yayılmasının səbəbi daha çox tərkibi təbii olmayan qidalardan, bəzi market məhsullarından (çipsi, suxarı, kimyəvi içəcəklər) daha çox istifadə etmələridir.

- Uşağın allergiyasının olmasını hansı əlamətlərlə müəyyən etmək olur? Bəs bunu müəyyən edən ən doğru analiz hansıdır?
- Uşaqlarda allergik əlamətlər ilk yaşlarından dəridə səpgi, qaşıntı, quruluq, burunda qaşınma, asqırma, gecə və səhər öskürəklərinin daha çox olması ilə müşahidə olunur. Əsas müayinələr allergik prik testlə uşaqlarda allergenin təyin olunması, qanda eozinofil və ümumi İgE yoxlanılmasıdır.

 

- Allergiyası olan insanlar yay aylarında necə davranmalıdırlar?
- Yay aylarında günorta saat 12:00 və 17:00 arası günəş altında çox gəzməmək və qida rejiminə fikir vermək lazımdır. Yenə də təkrar edirəm, əsas kimyəvi tərkibli qidalardan bacardıqca az istifadə etmək lazımdır.

- Dükanlarımızda satılan hansısa qidalarla bağlı allergiyanın verməsi şikayətləri varmı?
- Verilən qidaların əsasən keyfiyyət problemləri daha çox olur. Burda da qidaların düzgün saxlanılma şəraiti daha vacibdir. Allergik uşaqlara isə ilk aylarında allerqoloqun qəbulunda olub düzgün qidalanma rejiminin seçilməsi vacibdir. Ən çox da hipoallergen qidalar verilməlidir.

 

-Peyvənd vaksinləri ilə bağlı hansısa narazılıqlareşidirsinizmi? Bununlabağlı hansı tövsiyələrinizvar?
- Fikrimcə, peyvənd vaksinalarının olunması ilə bağlı valideynlər ilk növbədə sahə həkimləri ilə, sonra isə öz xəstəliklərinə görə ixtisas həkimləri ilə məsləhətləşməlidirlər. Allergik uşaqlar isə peyvənd olunmamışdan öncə və sonra antihistamin preparatlar, yəni allergik dərmanlar qəbul etməlidirlər.

 

- Allergiya müalicə olunmasa, böyüyəndə hansı fəsadlar yarada bilər?
- Hal-hazırda çox təssüflər olsun ki allergik xəstəliklərə qarşı maariflənmə çox aşağı səviyyədədir. İnsanlarımız bu xəstəliklərə dırnaqarası baxırlar. Amma bunun daha ağır nəticələrini düşünmürlər. Müalicələrə ancaq uşaqlar ağırlaşan zaman gəlirlər. Nəzərinizə çatdırım ki, bu gün yüngül görünən allergik problem müalicə olunmasa, bonxial astma xəstəliyinə qədər ağırlaşa bilər. Hətta bəzi hallarda ölüm riskinə qədər gətirib çıxara bilər.
- Hansı allergiya növləri sonradan yarana bilər?
- Sonradan yaranan allergik patologiyalar hazırda çox müşahidə olunur. Bunlardan ən çox yayılanı övrə deyilən xəstəlikdir. Bu, sıx rastlanan bir patologiyadır. Əhalinin 15-25%-i həyatında bir dəfə də olsa övrə keçirmişdir. Övrə qırmızı, qaşıntılı, 24-48 saat içərisində yer dəyişdirən, heç bir iz buraxmadan keçən qabarıqlarla yaranan dəri xəstəliyidir. Qabarıqlar bəzən birləşib bütün bədəni əhatə edə bilər. Hər yaşda ortaya çıxa bilər. 6 həftə içərisində tamamilə keçərsə kəskin, 6 həftədən daha uzun müddət davam edərsə xronik övrədir. Bu xəstəliyin yaranma faktorlarına mədə-bağırsaq sisteminin problemləri, əsasən qurd invaziyaları, qaraciyər və öd yolları xəstəlikləri, infeksiyalar (viral, bakteriyal, parazit), dərmanlar (antibiotiklər, ağrıkəsicilər), bəzi qidalar (dəniz məhsulları, süd məhsulları, yumurta, çiyələk və s.) və digərləri daxildir.

 

- Klinikanızda allergiyanın müəyyənləşdirilməsi üçün hansı analizlər var?
- "Unikal klinika”da allergik müayinələr üçün nəzərdə tutulan analizlərin əksəriyyəti var. Dəri testləri vasitəsi ilə allergenin təyini, qanda eozinofil, ümumi IgE təyini və digərləri. Qabaqcıl xarici ölkələrdə 5-10% allergik müayinələr var ki, onların da yəqin yaxın vaxtlarda respublikamızda həyata keçirilməsi mümkün olacaq.

 

- Valideynlərə, allergik xəstələrə əsas tövsiyələrinizi eşitmək istərdik.
- Bildirmək istəyirəm ki, allergik xəstəliklər xroniki proses olduğu üçün müalicəsi uzun gedişatlı və xüsusi nəzarət əsasında olur. Ona görə valideynlərin çoxu həkim dediyi ilə yox, qonşuların və yaxınların dedikləri ilə hərəkət edir. Bu isə çox səhv addımdır. Hər bir allergik xəstəyə fərdi yanaşmaq lazımdır. Əgər valideynlər uşaqlarının sağlamlığını istəyirsə, onları nəzarətdə saxlamalı və həkimin dediklərini yerinə yetirib deyilən zamanda müalicə etdirməlidirlər.

Söhbətləşdi: Elnur Ağayev
Xeberle.com

Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.