Rusiya SSRİ-ni "hissə-hissə yığmaq” üçün bu il son həmləyə hazırlaşır; Moskvanın postsovet məkanındakı separatçı liderləri Donbasda toplamaqla eyni vaxtda Ukraynanın bu ərazisində yaz hücumu planlaşdırması arasında əlaqə var
Belə görünür, Rusiya prezidenti Vladimir Putin Avrasiya layihələri ilə bağlı özünün sonuncu kontur-addımlarını işə salmağa hazırlaşır. Hədəf bəllidir: tarixə qovuşmuş SSRİ-ni hansısa qiyafədə reanimasiya eləmək, onu "hissə-hissə yığıb” Rusiyanı ABŞ kimi bərabər güclü geosiyasi qütbə çevirmək, bununla da Moskvanın dünya siyasətində 24 il öncəyədək oynadığı rolu geri qaytarmaq.
Rusiyanın belə bir hədəfə yetməsi üçün Ukrayna uğrunda Qərblə geosiyasi savaşı udmaq gərəkir. Ukrayna bu gün Moskva üçün çox şey deməkdir. Putin anlayır ki, bu slavyan ölkəsi getsə, ardınca Moldova, Gürcüstan və Azərbaycan, hətta Ermənistan da birdəfəlik əldən çıxacaq. Odur ki, paralel surətdə bu ölkələrə də təzyiq-təhdidləri gücləndirmək, onları daha qaba şəkildə şantaj eləmək kursu ortaya qoymaqdadır.
Ekspertlər bu xüsusda önümüzdəki aylarda Moskvanın Abxaziya, Cənubi Osetiya, Dnestryanı, Dağlıq Qarabağ və Donbas separatçılarının liderlərini Donetskdə bir araya gətirəcəyi barədə yayılan xəbəri təsadüf saymırlar. Politoloq Ərəstun Oruclu hesab edir ki, bu növbəti addım əslində Kremlin məqsədli oyunudur.
Sitat: "Rusiya bununla sübut etməyə çalışır ki, həmin separatçı bölgələrin hamısı onun nəzarətindədir və Moskva istədikdə hətta onları bir yerə də toplaya bilər. Görünür, Moskva öz niyyətindən əl çəkmək fikrində deyil və bütün ərazi bütövlüyü pozulmuş dövlətlərə qarşı istifadə edə biləcəyini düşünüb ki, bu addımı atıb. Separatçı liderlərin görüşünün məhz Donetskdə təşkil edilməsi, eyni zamanda Dağlıq Qarabağ separatçılarının liderinin orada iştirakı Kremlin növbəti işğalçı siyasətini bir daha ortaya qoyur. Hesab edirəm ki, bunu təşkil etməklə Rusiya sözügedən separatçı bölgələrin bu ərazilərinin ona aid olduğunu göstərmək istəyir”.
Xatırladaq ki, əvvəllər belə toplantılar Abxaziyada həyata keçirilirdi. Bu da Amerikanın projesi sayılan GUAM-ın (Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan, Moldova) əsasən üç ölkəsini şantaj niyyəti güdürdü. İndi isə 4-cü ölkə - Ukrayna da sıraya daxil edilib və toplantı da məhz qurumun açar ölkəsində - Qərbin arxasında ciddi şəkildə durduğu Ukraynanın separatçı bölgəsində planlaşdırılır. Bu, söz yox ki, Qərbə də "əzələ” nümayişidir.
Vurğulayaq ki, separatçı liderlərin belə bir "formatı” Azərbaycanın strateji maraqlarına tam cavab verir. Çünki Rusiya Dağlıq Qarabağı Donbas separatçıları ilə eyni sıraya qoymaqla, əslində Azərbaycanın da ərazi bütövlüyünü dəstəkləməyin ABŞ və Avropadan ötrü vazkeçilməz olduğuna diqqət yönəldir, Qərbi buna bir növ, mükəlləf edir.
Ən maraqlısı isə təxminən eyni vaxtda Rusiyanın Ukraynanın şərqində yaz hücumun başlayacağı haqda xəbərlərin yayılmasıdır. Belə ki, NATO-nun Avropadakı silahlı qüvvələrinin keçmiş komandanı, general Uesli Klark Rusiyanın dəstəklədiyi separatçıların əli ilə Ukraynada yeni hücum əməliyyatına hazırlaşdıqlarını bəyan edib.
Klark bildirib: "Müxtəlif faktorların analizi göstərir ki, Rusiya qüvvələrinin Ukraynanın şərqində hücumu Pasxa bayramlarından sonra, lakin mayın 9-dək başlaya bilər. İndi baş verənlər şərqdən hücumları bərpa etməyə hazırlıqdır”. Amerikalı general bu məlumatı Ukraynanın şərqində söhbətləşdiyi çoxsaylı yerli mənbələrə istinadən verib. Bu yaxınlarda Ukraynada səfərdə olmuş Klark hesab edir ki, Obama administrasiyası belə bir hücumu əngəlləmək üçün indidən hərəkətə keçməlidir. Onun sözlərinə görə, ABŞ Rusiyanın yeni hücuma hazırlaşdığı barədə kəşfiyyat məlumatlarını Ukrayna tərəfinə çatdırmalı, Ukraynaya hərbi yardım paketi hazırlamalı və bu yardımı yola salmağa hazır vəziyyətdə saxlamalıdır.
"Belə görünür, daha geniş spektrli münaqişənin bərpası qaçılmazdır. Ümid edirəm ki, ABŞ bütün zəruri tədbirləri görəcək ki, bunun qarşısını alsın. ABŞ-ın köməyə gəlməsi faktının özü Ukrayna silahlı qüvvələri üçün başdan ayağa adrenalin olacaq” - deyib sabiq NATO komandanı.
Uesli Klarkın qənaətincə, hazırda Ukraynanın peyk kəşfiyyatı dəstəyinə, uzaqvuran, mobil tank əleyhinə sistemlərə, teplovizorlarla təchiz edilmiş sistemlərə, taktiki rabitə vasitələrinə, uzaqmənzilli artilleriya radarlarına, pilotsuz kəşfiyyat təyyarələrinə, kəşfiyyat məlumatları toplamaq üçün müasir vasitələrə ehtiyacı var.
"Minsk anlaşması zəif işləyir, ona görə ki, ağır hərbi texnika geri çəkilsə də sərhədin yaxınlığında gizlədilib, Rusiya isə hələ də separatçılar kömək edir” - deyib ABŞ generalı və əlavə edib ki, Moskva Ukraynanı öz orbitinə qaytarmağa hazırlaşır. Lakin onun fikrincə, Putinin daha irimiqyaslı hədəfi var - Şərqi Avropa ölkələrinin NATO tərəfindən etibarlı müdafiə olunduqlarına dair inamını sarsıtmaq, perspektivdə isə ABŞ-la Avropa arasında nifaq salmaq.
Bütün bunlarla yanaşı o, Putinin iştahının yalnız Ukrayna ilə məhdudlaşacağını düşünməyin yanlış olduğu və Baltik ölkələri və Polşaya da hücumun istisna edilmədiyi haqda xəbərdarlıq edib. General Ukraynadakı müharibəni 1990-cı illərin Balkan müharibəsi ilə müqayisə edib.
Göründüyü kimi, qarşıdakı aylarda, havaların isinməsinə doğru böyük bir coğrafi məkanda olduqca təhlükəli proseslərin faktiki, anonsu verilib. Bu proseslərin baş stimul verəni əlbəttə ki, Putin Rusiyasıdır. O, indi sözə baxmayan, "şıltaq” ölkələri ram eləməklı bərabər, öz orbitindəkiləri də bir daha qorxutmaq xətti götürüb.
O sırada Ermənistan da istisna deyil. Əksər şərhçilərə görə, Rusiya Dövlət Dumasının sədri Sergey Narışkınin İrəvana təzəcə başa çatan səfəri eyni hədəfə hesablanıb. Məsələ ondadır ki, səfər Ermənistanın Avropaya inteqrasiyası ilə bağlı İrəvanda keçirilmiş iki tədbirdən dərhal sonraya təsadüf edib. Onlardan biri "Avronest”in sessiyası idisə, digəri Avropa Birliyi ilə Ermənistan arasında yeni siyasi sənədin müzakirəsi idi.
Narışkınin səfəri və İrəvanda söylədiyi nitq erməni analitiklərinin də təsdiqlədiyi kimi, forpost Ermənistana operativ qaydada edilmiş xəbərdarlıq və göz ağartma kimi qiymətləndirilir. Rusiyanın anti-Ukrayna, anti-GUAM və SSRİ-ni toplamaq planları kontekstində məntiq zəncirinə tam uyğun gəlir.
Belə vəziyyətdə GUAM ölkələri ilə NATO üzvü Türkiyə arasında müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində önləyici ortaq tədbirlərin vacibliyi önə çıxmış olur. Şübhə yox ki, Tiflisdə Türkiyə, Azərbaycan və Gürcüstan müdafiə nazirlərinin dünən keçirilən qapalı görüşü ən əvvəl Rusiyanın regiona yönəlik yeni təhdidlərini, yeni işğalçı siyasətini neytrallaşdırmaq yollarına həsr olunub. (musavat.com)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
