"Azərbaycan Respublikasının İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında" qanununda göstərilib ki, alınan mal istehlakçının tələblərinə cavab vermirsə, 14 gün müddətində qaytarıla və ya dəyişdirilə bilər. Bəzilərimiz bu qanundan xəbərdar olsaq da, biznes müəssisələrindən öz hüquqlarımızı tələb edə bilmirik. Xeberle.com olaraq bunun səbəbini araşdırmaq üçün Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynov ilə əlaqə saxladıq. E.Hüseynov bildirdi ki, istehlakçıların hüquqları bütün dünyada ən çox pozulan insan hüququdur: "Bütün dünya ölkələrində istehlakçıların hüquqları pozulur. İstehlakçı nə qədər oxusa və savadlı olsa da, minlərlə malın məziyyətləri barədə biliksizdir. Mal və xidmətlərin arxasında konkret qurumlar, insan resursları, texnologiya, elm, pul durur. Mal və xidmət təqdim edən tərəf bazarda təşkil olunmuş böyük bir qurumdur və bu peşəkar qurum ilə qeyri-peşəkar arasında münasibətlərin necə olacağı hamıya məlumdur. Buna görə də təəssüflər olsun ki, istehlakçı həmişə uduzur.

İnkişaf etmiş ölkələr istehlakçıların hesabına yaşadıqlarını bilirlər

Dünyada istehlakçıların hüquqlarını qoruyan ilk təşkilat (Beynəlxalq İstehlakçılar Təşkilatı) 1962-ci ildə yaranıb. Hazırda dövlətlər, böyük biznes qurumları istehlakçıların tərəfinə yönəlməyə səy göstərirlər. Təsadüfi deyildir ki, 15 mart 1962-ci ildə Amerika konqresini açanda Con Kennedi deyib: "Biz hamımız istehlakçılarıq, bizim səsimiz ən ali dövlət orqanlarında eşidilməlidir”. O ölkələrdə ki, dövlət və biznes istehlakçını onu saxlayan bir qüvvə kimi qəbul edir, həmin ölkələr ən inkişaf etmiş ölkələrdir. Onlar istehlakçıların hesabına yaşadıqlarını bilirlər.

Qanunlar mövcud olsa da, Azərbaycanda istehlakçı hüquqları effektli şəkildə qorunmur

1995-ci ildə MDB ölkələri içərisində sözügedən sahədə qəbul edilən ilk qanunlardan biri olan "İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında Qanun” qəbul olundu. Qanunda 7 dəfə dəyişiklik olunub və hamısında ona istehlakçıların hüquqlarını müdafiə edən maddələr əlavə edilib. Lakin çox təəssüflər olsun ki, ölkəmizdə istehlakçı hüquqları lazımi səviyyədə qorunmur. 1997-ci ildə Azad İstehlakçılar Birliyi istehlakçıların hüquqlarını müdafiə edən təşkilat kimi meydana çıxdı. 2009-cu ildə isə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidməti yaradıldı. Bu, ictimai təşkilatın böyük qələbəsi idi. Lakin təəssüflər olsun ki, bu qurum da İqtisadiyyat Nazirliyin tərkibində olduğundan istehlakçı hüquqlarının əksəriyyəti qorunmur. Bizə hər gün daxil olan və danışıq yolu ilə həll edə bilmədiyimiz ərizələri həmin quruma göndəririk və "getsin məhkəməyə müraciət etsin” cavabını alırıq. Biznes qurumları da istehlakçıların hüquqlarının qorunmamasından sui-istifadə edirlər. Bir sözlə, qanunlar mövcud olsa da, Azərbaycanda istehlakçı hüquqları effektli şəkildə qorunmur.

Azərbaycanda ölmüş istehlakçıdan belə pul alırlar

Bizə hər gün müraciətlər daxil olur. Xüsusən də mürəkkəb texniki cihazların standartlara uyğun olmaması, tez xarab olması və 14 gün müddətində belə qaytarılmasının və dəyişdirilməsinin mümkün olmaması kimi faktlar barədə, o cümlədən, dərman pereparatlarından, kommunal xidmətlərdən daim şikayətlər daxil olur. AİB-dən başqa bu tipdə yüzlərlə təşkilatın yaradılması və fəaliyyət göstərməsi lazımdır. Çünki ölkəmizdə ölmüş istehlakçıdan da pul alırlar.