Son zamanlar gündəmdə olan məsələlərdən biri də televiziyada yayımlanan və uşaqlara istiqamətlənən verilişlərin onlar üçün nə dərəcdə maarifləndirici olması məsələsidir. Uşaqların dünyagörüşünün formalaşmasında, əqli və fizioloji inkişafında uşaq ədəbiyyatının və uşaqlara ünvanlanan teleproqramların necə rol oynaması, həmçinin azərbaycanlı uşaqların bizim personajları deyil, məhz xarici uşaq personajlarını sevmələrinin səbəbləri valideynləri maraqlandıran əsas məsələlərdəndir.

Xeberle.com olaraq bu səbəbləri öyrənmək üçün bir neçə uşaq yazarı ilə aparılan silsilə şəklində, kiçik müsahibələri sizə təqdim edirik. Budəfəki həmsöhbətimiz uşaq yazarı, şair, filologiya elmləri doktoru, professor, "Göyərçin” jurnalının baş redaktoru Rafiq Yusifoğludur.

- Rafiq müəllim, niyə azərbaycanlı uşaqlar bizim personajları deyil, xarici uşaq personajlarını sevirlər?

- Sualınıza sualla cavab vermək istəyirəm: Niyə azərbaycanlılar bizdə istehsal olunan maşınlara deyil, xarici maşınlara, xarici geyimlərə, xarici məişət əşyalarına və sair üstünlük verirlər? Niyə övladlarına ən bahalı telefon alan valideynlər 60 ildir mütəmadi nəşr olunan, illik abunə haqqı yarım kilo yağın qiymətindən də aşağı (12 manat) olan "Göyərçin” jurnalına abunə yazılmırlar? Bu jurnal 60 il ərzində mədəniyyətimizin, ədəbiyyatımızın inkişafında misilsiz xidmətləri olan bir dərgidir. Bu haqda çox görkəmli yazıçılar, dövlət xadimləri öz fikirlərini söyləyiblər...

Dərsliklərimiz hazırlananda ilkin mənbə kimi "Göyərçin”ə istinad olunub və bu proses indi də davam etməkdədir.

Təsadüfi deyil ki, "Göyərçin”i "Əlifba”dan sonra ikinci dərslik adlandırıblar. Sovet vaxtında jurnalın hər nömrəsi nəşr olunanda televiziyada "Göyərçin”in hədiyyəsi verilişi ekrana gətirilirdi...

Aparıcı da, iştirakçılar da uşaqlar idi. Uşaqlar hər nömrədə nəşr olunan materiallar əsasında səhnəciklər düzəldər, şeirlər əzbər söyləyərdilər. "Göyərçın”in tirajı 270 min idi. Hər nömrənin nəşri toy-bayram kimi qarşılanardı... İndi isə uşaq ədəbiyyatının televiziyada, radioda təbliği yoxdur. Əvəzində uşaqların tərbiyəsinə əhəmiyyətli dərəcədə mənfi təsir göstərən şoular, seriallar, səviyyəsiz verilişlər, səviyyəsiz aparıcılar... Elə buna görə, uşaq nəyi görürsə, onu da istəyir...

Binəvaların xarici cizgi filmlərinə baxmaqdan başqa seçimi qalmır... Öz cizgi filmlərimiz isə barmaqla sayılacaq dərəcədə azdır...

Yenilərini çəkmək, gözəl uşaq əsərləri nəşr eləmək üçün seriallara ayrıldığı kimi vəsait ayırmaq lazımdır...

Bir maraqlı faktı deyim. Jurnalımızın 50 illik yubileyində bütün telekanallara məktub göndərdim ki, bu haqda bir veriliş hazırlasınlar. AzTV-dən başqa buna reaksiya verən də olmadı. Jurnalın rəssamlarının əsərlərindən ibarət sərgini də çəkməyə gələn olmadı... Desəydim ki, xoruz döyüşdürəcəyik, bəlkə də hamısı gələrdi...

- Uşaqların dünyagörüşünün formalaşmasında, əqli və fizioloji inkişafında uşaq ədəbiyyatının və uşaqlara ünvanlanan teleproqramların rolu barədə nə deyə bilərsiniz?

- Uşaq ədəbiyyatı strateji əhəmiyyəti olan bir sahədir. Ona görə uşaq ədəbiyyatının yaranmasına, nəşrinə və yayılmasına xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. Rəngli, şəkilli uşaq kitablarını müəlliflərin öz hesabına nəşr etdirməklə uğur qazanmaq olmaz. Belə kitabların bir nüsxəsi ən azı 15-20 manata başa gəlir. Tutaq ki, çap etdirdin, onu alan olacaqmı? Hər şey özümüzdən başlayır.

Belə bir şeirim var:

-Yaşıllığı sevirsən?

- Bəs necə!

- Neçə ağac əkmisən?

- Heç neçə...

Bax, bəlamız burdadı.

Mənə jurnalın yayımı ilə bağlı məsləhət verənlərə həmişə sözüm belə olur: get öz övladına, nəvələrinə bircə illik abunə yazdır... O saat səs kəsilir...

Qaldı uşaq verilişlərinə, burda da vəziyyət acınacaqlıdır və danışmağa söz tapmıram... Ancaq dönə-dönə dediyim sözü yenə xatırladıram: "Öz uşaqlarımızın tərbiyəsinə biganə qalsaq, onlar xarici vətəndaşlar kimi böyüyəcəklər... Düşmənlərimizə də elə bu lazımdı..."

- Uşaqların dünyagörüşünün hərtərəfli inkişafı üçün keyfiyyətli və uşaqların sevəcəyi maarifləndirici və əyləndirici proqramları necə hazırlamaq olar?

- Bu çox çətin məsələdi. Öyrətmək üçün öyrənməlisən. Mənə elə gəlir ki, uşaqları cəmiyyətimizə layiq vətəndaşlar kimi yetişdirmək, uşaq və yeniyetmələr üçün ayrıca bir televiziya və radio açılmalıdır. Bu işə ölkənin səriştəli qələm adamları, pedaqoqlar, alimlər cəlb edilməlidir. Uşaqların öz potensialından da bəhrələnmək, onları bu işə cəlb etmək lazımdır. Uşaq ədəbiyyatı mütəmadi təbliğ olunmalı, uşaq yazıçıları ilə, alimlərlə görüşlər keçirilməli və bunlar ekrana, efirə yol açmalıdır. Uşaq filmləri, cizgi filmlər çəkilib nümayiş etdirilməlidir. Gənc Tamaşaçılar və Kukla Teatrlarının tamaşaları televiziyada göstərilməlidir. Uşaq mahnıları yazdırılmalı, uşaqların ifasında səsləndirilməlidir və i.a. Əlbəttə, bunlar o qədər də asan məsələ deyil... Ancaq bu işə başlamağın vaxtı çatıb... Çünki yeni nəslin tərbiyəsindən vacib heç nə yoxdur...

Elnarə Salamova

Xeberle.com