Tanınmış jurnalistlər, teleaparıcılarla silsilə müsahibələrimiz davam edir. Saytın növbəti qonağı "Turne” verilişinin aparıcısı Mirsəməd Cəfərlidir.
- Mirsəməd müəllim dünyanı gəzmək hər kəsin arzusudur, amma siz bunu televiziya proqramınızla reallaşdırdınız. İdeya necə yarandı?
- "Turne”dən əvvəl də televiziyada işləyirdim... "Lider” televiziyasının Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində Yaxın Şərq üzrə xüsusi müxbiri işləmişəm. Ondan sonra ATV telekompaniyasına "Turne” layihəsini təqdim etdim və bəyinildi. Başqa ölkələri gəzmək çoxdankı arzum idi. Yeni yerlər görmək, insanlarla tanış olmaq, təcrübə qazanmaq bənzərsiz bir şeydir. Ona görə gəzməyə, əziyyət çəkməyə, axtarışlar etməyə dəyər.
- Telekanallarda bu tip verilişlər az deyil. Sizin özəlliyiniz nə ilə bağlıdır?
- Bu verilişə maraq o baxımdan var ki, hər hansı xarici ölkəyə getmək istəyən ansanlar özləri üçün bələdçi, soraqçı axtarır. Araşdırmaq istəyirlər ki, gedəcəkləri ölkə necədir, maraqlı yerləri haradır...
Elə insanlar var ki, gedəcəkləri ölkələri müəyyənləşdirmək üçün bizim proqrama baxır və qeydlər aparır. Çlışıram ki, veriliş içərisinə daha çox informasiya yükləyim. Sadəcə görüntü, kadrlar, hərəkət olmasın. Verilişin sırf maarifçi olmasını istəyirəm. Hər hansı bir ölkəyə gedəndə oranın koloritini də tutmaq imkanı olsun. Bazarlarında, metrosunda vəziyyət necədir? Çünki insanların gur olduğu yerlər xüsusi maraq kəsb edir, orada xalqın xarakterini, əhval-ruhiyyəsini müəyyən edə bilirsən. Bundan başqa, ölkənin tarixi haqqında danışmaq istəyirəm. Bu ölkə necə yaranıb, əvvəl necə olub, indi necədir, çalışıram ki, bir az tarixə ekskurs edim, ona görə də müəyyən qədər məlumatlar oxuyuram. Oradakı insanlarla ünsiyyətdə olub, onları danışdırım ki, onlar öz fikirlərini söyləsinlər...
- Çəkilişlərinizdə olduğunuz ölkələrdə sizə kömək edirlər?
- Bu tip verilişləri hazırlamaq bir qədər çətindir. Yaxın yer deyil ki, redaksiya maşınına minib gedib çəkib, gələsən. Onun üçün də çətinliklər çoxdur. Gərək burada viza məsələlərini, təyyarə biletini həll edəsən, gedəcəyin yerdə qalmaq, xərclər-filan... O baxımdan çətinliklər olur. Amma bu işin də öhdəsindən gəlməyə çalışıram. Çalışıram ki, həm öz resurslarımızdan istifadə edim, tutalım hansısa təşkilat bizi dəvət edir. Bəzən də səfirliklərimizdən dəvət gəlir, onlara da maraqlı olur ki, çalışdıqları ölkə haqqında Azərbaycan ictimaiyyətində informasiya yaratsınlar.
- Bəs diasporla əlaqə saxlayırsınız?
- Məxsusi olaraq diasporla görüşməyə çalışmıram. Amma bəzi ölkələrdə azərbaycanlıların necə yaşadıqları ilə maraqlanıram. Onların fikrini öyrənmək istəyirəm ki, bu ölkə haqqında nə düşünürlər, necə yaşayırlar... Bir neçə dəfə olub ki, onları, hətta hansısa ailəni verilişə çəkmişəm. Omanda olanda bizim qadınlarımızı çəkmişdim. Oradakı konservatoriyada dərs deyirdilər. Çox yüksək səviyyəli mütəxəssislərdir. Onlara Omanda çox yüksək ehtiyac var, yüksək dəyərləndirirlər, yaxşı maaş verirlər. Həm işləyir, həm Azərbaycanı, mədəniyyətimiz təbliğ edir, həm də ailə olaraq orada yaşayırlar.
- Neçə ölkədə, hansı qitələrdə olmusunuz?
- Cənubi Amerikada, Asiyada, Avropa ölkələrində, Afrikada olmuşuq. Çalışıram azərbaycanlıların ənənəvi turizm marşrutları ilə də kəsişən ölkələr seçim. Elə ölkələr var ki, bizimkilər ora maraq göstərmir və heç getməyəcəklər də. Amma məsələn, Tailand elə ölkədir ki, ora həmişə maraq var. Çünki orada ekzotika, qeyri-adi meyvələr, yeməklər var, insanlar fərqlidir.
- Jurnalistikaya ilk gəlişinizdən danışaq. Necə oldu ki, fərqli ixtisasla jurnalistikanı seçdiniz?
- Bəli, özüm şərqşünasam, İlhaiyyat İnstitutunda aspiranturanı bitirmişəm. "Space” telekompaniyası təzə yarananda işçilər üçün elan verilirdi. Mən də müsabiqəyə qatıldım, iştirak etdim və seçildim. 300 nəfərdən 12-13 nəfəri seçdilər. O zaman biz gənc idik və orada məni də aparıcı kimi seçdilər. Nərgiz Cəlilova televiziya sahəsində ilk müəllimim olub. Sağ olsun, indi də onu hörmətlə xatırlayıram və təşəkkür edirəm. Onun vəsiqəsi ilə televiziya aləminə yol açmışam.
"Space”də ilk "xəbərlər”i - "Hər gün” informasiya proqramını mən aparmışam. O vaxt "Space” ayrı bir kanal idi, indi o kanaldan heç əsər-əlamət qalmayıb.
- İlk qonararınız yadınızdadır?
- Seçiləndən sonra bu barədə hamı ilə danışılırdı, amma mənimlə heç kim danışmamışdı, fikirləşirdim ki, yəqin mənim statusumdan irəli gəlir və çox yüksək maaş verəcəklər. Amma əlimə alanda gördüm ki, hətta digərlərininkindən də azdır. Ondan əvvəl ticarətlə məşğul idim, daha çox pul qazanırdım, amma televiziya üçün o işi atdım. Çünki televiziya məni çəkdi, efirdə olmaq, həyəcanın özü çox maraqlı idi. Həm də qısa müddətdən sonra səni artıq hamı tanıyır, bu da adama bir az xoş gəlir.
- "Space”dən sonra işinizi harda davam etdirdiniz?
- 1997-ci ildən 2002-ci ilə kimi "Space”də işlədim, ondan sonra Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsində mətbuat xidmətinin rəhbəri oldum. Təxminən 1 il iki ay orada işlədim. Ondan sonra "Lider” TV xaricdə müxbir postları açırdı, məni də dəvət etdilər ki, Birləşmiş Ərəb Əmirləriklərində Yaxın Şərq müxbiri olum. Mən də qəbul etdim, yenidən juralistikaya qayıtdım.
- Bu gün bəziləri dövlət işinə can atır, amma siz Dövlət Komitəsindən getdiniz?
- Düzdür, orada da xaricə gedirdin, ezamiyyətlərimiz olurdu. Komitədən ilk ezamiyyətə gedən də mən olmuşdum. Amma xaricdə işləmək, materiallar hazırlamaq məni daha çox cəlb edirdi. Həm də yüksək maaş təklif olunurdu. Bunu da danmaq olmaz ki, maddi baxımdan da sərfəli idi, şirkət yaxşı paket təklif edirdi, ev, maşın, insanı cəlb edirdi. Ona görə getdim.
- Bəs Yaxın Şərqdən niyə qayıtdınız?
- Müqavilənin müddəti başa çatdı və geri çağırdılar.
- Başqa verilişdə özünüzü sınamaq istəmədiniz?
- İndi televiziyalarda elə situasiya yaranıb ki, sanki başqa janrlara ehtiyac yoxdur. Əslində lazımdır, amma televiziyalar o istiqamətlərə inkişaf etdirməyə maraqlı deyillər. Tok-şoular, ictimai-siyasi mövzularda verilişlər artıq azdır. Daha çox əyləncə, şou-biznesə üstünlük verilir. Çünki insanlar daha çox onlara baxırlar. Reytinq təşkilatları da baxırlar ki, insanların marağı nəyədir və reklamçı da o tip verilişlərə reklam qoyur. Mən çox böyük məmuniyyətlə o tip verilişlər hazırlayardım, belə bir təcrübəm də var. "Nəbz” verilişində günün qonağı ilə söhbətlər etmişik, canlı yayımda 15-20 dəqiqə ərzində günün nəbzini tutmaq baxımından maraqlı layihə olub. "Bu bizik” tok şousunu aparmışıq. O cür verilişlər aparmağın təcrübəsi var.
- Televiziyaların necə olmasını istərdiniz?
- İstərdim ki, hər bir televiziyaların tərkibində maarifçi redaksiya olsun. Gənc nəslə öyrədən, viktorinalar təşkil edən, dünya universitetləri haqqında məlumatlar verən, bilikləri zənginləşdirməyə kömək edəcək verilişlər olsun. Çünki buna çox ehtiyac var. Təəssüf ki, bunlar kanalarımızda aparıcı istiqamət kimi müəyyən olunmayıb.
Televiziyaların heç də gözəl dövrü deyil. Kompleks tədbirlər görmək lazımdır ki, televiziya inkişaf etsin və itirilmiş tamaşaçıları geri qaytarsın.
- Bu gün televiziyalarımızın aparıcılarını necə qiymətləndirirsiniz?
- Çox böyük aparıcı kütləsi var ki, necə ildir yetişib, amma kənarda qalır. Onların adlarını da çəkə bilərəm. O aparıcılara illərlə vaxt sərf olunub, professional kimi formalaşıblar, amma kənarda qalıblar. Bu çox ağrılı, təəssüfedici məqamdır.
İndi televiziyalarda maaş aşağıdır, yaradıcılıq mühiti yarıdılmır, aparıcılar özlərini göstərə bilmirlər, müəyyən senzuralar da var. Bəzi professional aparıcılar televiziyadan qaçaq düşüblər və yerlərini təcrübəsiz, televiziyaya ötəri yanaşan şəxslər tutublar. İndi bəzi TV-lərdə müğənnilər də özlərini aparıcı kimi sınayırlar...
- Olduğunuz hansı ölkəni daha çox bəyənmisiniz?
- Sinqapur balaca ada dövləti olmasına baxmayaraq, orada qayda-qanun o dərəcədə yüksək səviyyədədir və insanlar bu qaydalara o dərəcədə əməl edirlər ki, mən fikirləşirəm ki, məhz Azərbaycana oradakı şərait lazımdır. Çünki biz qayda-qanun sarıdan çox geridə qalmışıq. Orada nizam-intizam, işə ciddi yanaşmaq, səliləqəlik, hər şey çox yüksək səviyyədədir. Mən o ölkədə çox heyrətlənmişdim. Çox istərdim ki, Azərbaycan elə olsun.
- Oralardan Azərbaycan necə görünür?
- Xaricdə Azərbaycanı başqa cür tanımağa başlayırlar. Ölkəmizdə keçirilən müxtəlif beynəlxalq tədbirlər sözsüz öz təsirini göstərir. İnsanlar televiziyada bu ölkədən yayımlanan yarışlara baxır, maraqlanırlar. Hiss edirsən ki, artıq ölkə haqqında tamam başqa cür fikirləşirlər. Bəzən elə fikirləşirlər ki, Azərbaycanda yaşayanlar şeyxlərdir, hamı çox imkanlıdır. Elə təəssürat yaranır ki, Azərbaycan neft ölkəsi olduğu üçün hamı çox yüksək səviyyəyə gəlib çatıb.
- Səfərlərinizdə daha çox təyyarədən istifadə edirsiniz, ən uzun uçuşunuz hara olub?
- Bir dəfə Argentinaya uçdum. Marşrut belə idi, Bakıdan İstanbula 3 saat uçursan, ondan sonra 12 saat Brazilyaya uçursan, oradan da Argentiya. 17 saat havada olursan. Çox yorulursan və gərək dincələsən ki, çəkilişlərə başlayasan. Tayvana da uçuşum uzun sürüb.
- Növbəti çəkilişiniz haradan olacaq?
- Ukrayanaya gedəcəm. Ukraynanın sakitlik olan hissəsinə gedəcəm və ölkənin bir hissəsində müharibə getməsinə baxmayaraq, digər hissəsində sakitlik hökm sürür.
- Səfərlərinizdə ailə üzvlərinizdən olub?
- Yox, çox istərdim ki, oğlum olsun. Həmişə onu da özümlə aparmağımı istəyib. Qayıdandan sonra televiziyada proqrama baxanda deyir ki, "nə gözəl yerlərdir. Orada əslində ata, mən olmalı idim”. Əslində uşağın gözü ilə oraları anlatmaq olar. Uşağın təəssüratlarını öyrənmək daha maraqlı olardı. O baxımdan inşallah, belə bir şey eləmək olar.
- Getdiyiniz ölkələrdə özünüzü turist kimi hiss edirsiniz ya işi yerinə yetirən işçi?
- Yaxşı sualdır. Çünki hamı elə fikirləşir ki, Səməd gedib gəzib, gəlir. Amma elə deyil. Getdiyin ölkədə ilk növbədə işi düşünürsən, burada nələri çəkəcəm, kadrlar maraqlı olacaqmı, "stand-ap”da nələri deyəcəm?... Orada dincəlmirsən, işləyirsən.
- Olduğunuz ölkələrə istirahətə getmisiniz?
- İstirahətə elə də vaxt olmur. Ailəlikcə Batumiyə getmək sitəyirik. Maddi baxımından da sərfəli marşrutdur. Çünki ailənin bütün üzvini xaricə aparmaq maddi xərc tələb edir.
- Ailədən çox uzaqda qalırsınız, əsəbləşmirlər?
- Hədiyyə ilə gəlsəm, heç nə demirlər. Çalışıram ki, gələndə nəsə gətirim. Təbii ki, bu bir zarafatdır. İndi elədir ki, Azərbaycanda hər şeyi tapmaq mümkündür.
- Cənub-Şərqi Asiyanın yeməkləri bizdən çox fərqlənir. Ağız dadlarımız fərqlidir. Oralarda olarkən yeməklərini yeyə bilmisiniz?
- Mənimlə birlikdə çalşan operatorların çoxusu o yeməklərin heç birinin dadına baxmırlar, ac qalırlar. Məcburən Macdonalds, italyan, ərəb mətbəxindən yemək sifariş edirik. Amma mən müəyyən qismini yeyirəm, məsələn krevatka və s. Amma elə şeylər olur ki, onu artıq nə sənin gözün qəbul edir, nə burnun, nə hissiyatın. Fərqli mədəniyyətlərdir və bizim ağız dadımızla onlarınki bir ola bilməz ki...
- Hansı ölkələrdə məşhurlarla qarşılaşmısınız?
- Bir dəfə Tunisdə olanda dedilər ki, Antoni Banderas gələcək. Həqiqətən ölkədə idi, dedilər istəsəniz siz də çəkin, biz də razılaşdıq. Kameramızı hazır vəziyyətdə saxlayıb 4 saat gözlədik ki, indi Banderas burdan keçəcək. Amma gəlmədi. Kiçik bir izləyicim var, keçmiş iş yoldaşım Yeganə Tağıyevanın oğlu keçən dəfə mənə böyük formada deyir ki, "Mirsəməd müəllim, təklif edirəm ki, siz orada məşhur insanları, o ölkənin məşhur adamlarını çəkəsiniz, onlarla müsahibələr edəsiniz”. Yaxşı ideyadır, amma reallaşdırmaq çətindir. Həmin insanların iş qrafikləri o qədər sıx olur ki, vaxt tapılmır. Bir dəfə də Tayvanda çəkiliş edirdik, baxdım ki, bir insanın üzü və yanındakı xanımı mənə tanış gəlir. Birdən yadşıma düşdü ki, bu Moskvanın keçmiç meri Yuri Luşkovdur, yoldaşı da məşhur qadın biznesmen. Sonra elə oldu ki, onların Putinlə araları dəydi və ölkədən getdilər, tamamən təsadüfən onları gördüm.
- Ailəniz barədə danışaq.
- Üç uşağım var. Oğlum böyükdür, 14 yaşı var. Qızlarımla oğlum arasında yaş fərqləri çoxdur. Qızlarım balacadırlar.
- Övladlarınızdan sizə baxıb həvəslənən var?
- Yox, heç istəmirəm jurnalist olsunlar. İstəyirəm ki, onlar texniki fənlərə yönəlsinlər. Hümanitar sahədə yetəri qədər çox adam var.
- Yoldaşınızla necə tanış olmusunuz?
- Bir universitetdə, bir fakultədə oxumuşuq.
(modern.az)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.