Bu gün hamıya məlum olan gerçəklik odur ki, Azərbaycan müəllimi özünün maliyyələşməsini uşaq hazırlamaqla təmin edir. Bu prosses bu gün sanki öz çiçəklənmə dönəmini yaşayır və repititorluğa maraq getdikcə artır. Təbii ki, ölkəmizdə müəllimlərin aldıqları məvacibin aşağı olması və insanların mövcud maaşla dolana bilməməsi repititorluğdan başqa çıxış yolu qoymur.

Azərbaycanda sovet vaxtı da şagirdlər dərsdən sonra əlavə hazırlıq üçün müəllim yanına gedirdilər. Müasir dövrdə repititorluq adlandırdığımız bu istiqamət sovet vaxtı bu qədər inkişaf etməmişdi. Üstəgəl, şagirdlər dəqiq, yaxud humanitar fənlər üzrə imtahan verəcəklərini yəqin etdiklərindən, digər fənlərə barmaqarası baxmırdılar. Müəllimlər də işlərinə daha məsuliyyətlə yanaşırdılar.

Ancaq bu gün bu mənzərənin əksini görürük. Məsələn, bu gün müəllimlər ən aşağısı 50 manata, ən yuxarısı 150 -200 manata şagird hazırlaşdırırlar. Söhbət 1-2 şagirddən yox, 20-25-30 şagirddən gedir. Bəli, bütöv bir sinifdən. Nəzərə alsaq ki, orta hesabla hər şagirdi 70 manata hazırlaşdırırlar, bu ayda 1400 manatdan 2 min manata qədər vəsait deməkdir. İndi sual yaranır. Bir belə gəlir müəllimlərin özlərini repititorluq etməyə həvəsləndirmirmi? Və yaxud, müəllim nədən sinifdə dərs keçmək marağında olmalıdır. Bir halda ki, o küllü miqdarda pulu repitiorluqdan qazanırsa.

Fizika fənnindən şagird hazırlaşdıran Əli Göyüşov isə düşünür ki, müəllim yaxşı maaş alsa, heç vaxt repetitorluq etməz:

“Bu gün Azərbaycanda 350 mindən çox müəllim var. Onlardan da təxminən 100 mini repititorluq edir. Gəlin etiraf edək ki, müəllimlərə qayğı aşağı səviyyədədir. Uşaların təhsilə olan marağı da getdikcə zəifləyir. Buna görə də müəllim öz enerjisini, potensialını məktəbdə hədər etməyin yerinə, öz evində repititorluq etməyə üstünlük verir. Axı, bu gün müəllim 150-200 manat maaşla necə ailə dolandıra bilər? Bunu düşünmək lazımdır. Əgər təhsildəki bu problemlər aradan qalxsa ilk növbədə müəllimlərin məktəbdəki dərslərə olan marağı artacaq. Bunun üçün isə, mərhələli şəkildə islahatlar lazımdır”.

Təhsil eksperti Şahlar Əsgərov  açıqlamasında repititorluğun təhsilimizin belində qaysağ bağlayan bıçaq yarası olduğunu deyib:

“Repititorluq Azərbaycan təhsilinin belində qaysağ bağlayan bıçaq yarasına bənzəyir. Əgər bu gün büdcədən təhsilə vəsait ayrılırsa o zaman, insanlar nəyə görə övladlarını repititor yanına qoymağa məcbur qalır? Çünki maaşlar aşağıdır və müəllimlər məktəbdə istədikləri kimi dərs deyə bilmirlər. Bununla yanaşı məktəb direktorlarının istəklərinə uyğun müəllimlər fond pulu, süpürgə pulu yığmaqla məşğul olurlar. İndi nazir Mikayıl Cabbarov yeni təhsil strategiyası müəyyənləşdirib və bildirib ki, repititorluğun ləğvi istiqamətində işlər görüləcək. Əgər normal strategiya qurulsa o zaman düşünürəm ki, repititorluğu aradan qaldırmaq mümkün olar. Bu da ilk növbədə məktəblərdəki təhsilin səviyyəsinin qaldırılmasından və müəllimlərin əməkhaqlarının yaxşılaşdırılmasından başlayır. Çünki bu gün repititorluğla məşğul olan elə müəllimlər var ki, onlar ayda 4-5 min manat pul qazanırlar. Və bu getdikcə gəlirli biznesə çevrilir. Təhsilimiz isə ildən-ilə ölür”.

Milli Məclisin Elm və Təhsil Komitəsinin üzvü, professor Musa Qasımlı açıqlamasında repititorluğun ləğv edilməsinin tərəfdarı olmadığını bildirib. O, bu məsələnin həll edilməsi üçün ilk növbədə təhsildə olan problemlərin aradan qaldırılmasının lazım olduğunu deyib:

“Dünyanın əksər ölkələrində valideynlər öz övladlarını universitetlərə hazırlamaq üçün və uşaqların daha yaxşı təhsil alması üçün repititorlara müraciət edirlər. Bizdə də bu var. Fikrimcə, repititorluğun aradan qaldırılması heç bir fayda verməz. İnzibati yollarla repititorluğun aradan qaldırılması mümkün deyil. Repititorluğun aradan qaldırılması üçün ilk növbədə bəzi zəruri məsələlər həll edilməlidir: Təhsilin keyfiyyəti artırılmalıdır, sosial məsələlər həll edilməlidir, müəllim-valideyn əlaqələri genişləndirilməlidir. Bu problemlər aradan qaldırılmadan repititorluğu inzibati yollarla aradan qaldırmaq qeyri-mümkündür”.

Vergilər Nazirliyində də etiraf edirlər ki, repetitor fəaliyyəti gəlir əldə etmək məqsədilə həyata keçirilən sahibkarlıq fəaliyyətidir. Sahibkarlıq fəaliyyəti həyata keçirən hər bir şəxssə Vergi Məcələlsinə əsasən vergi ödəyicisi kimi qeydiyyatdan keçməlidir. Əgər repetitor xidməti göstərən şəxslər vergi orqanlarında qeydiyyatda durmadan fəaliyyət göstərsə, bu qanunsuz sahibkarlığın aparılması kimi qiymətləndirilir və belə faktlar aşkarlanarsa, həmin şəxslərin vergi qeydiyyatına salınması təmin olunacaq, üstəgəl onlara müvafiq maliyyə sanksiyaları tətbiq ediləcək.

Bütün bunlarla bərabər, görünür hələ repititorluğun ləğv edilməsi mümkün deyil. Təhsildə olan problemlərin özəyi həll edilməyincəyə qədər bu məsələ hələ çox gündəmdə qalacaq.

./azxeber.com/