Banklarda yerləşdirilən əmanətlərə tətbiq edilən gəlir vergisi ilə bağlı məlumatsızlıq əhalinin əlavə pul itkisinə səbəb ola bilər.

İqtisadçı-alim Vüqar Bayramov gəlir vergisinin tətbiqi ilə bağlı ödəniləcək vəsaiti hesablayıb.

Bu barədə Vüqar Bayramov özü məlumat yayıb.

İqtisadçı bildirib ki, əhalinin lazımı səviyyədə məlumatlandırılmaması bəzi əmanətçilərin öz depozitlərini banklardan çəkməsinə səbəb olur: "Gəlir vergisi depozitə deyil, əmanətə hesablanan faizə (dividendə) tətbiq edilir. Bu isə o deməkdir ki, əgər bankda 10 min manat əmanətiniz varsa və həmin pula il ərzində 900 manat faiz hesablanıbsa o zaman gəlir vergisi heç biri halda əmanətin əsas məbləğinə tətbiq olunmur. Gəlir vergisi hesablanan zaman 500 manat azaldılır və qalan məbləğə vergi tətbiq edilir. Mələsən, bankda 10 min manat depozit varsa və ona 900 manat faiz hesablanıbsa o zaman ödənilən vergi cəmi 40 manatdır. 900 manatdan 500 manat çıxılır və qalan 400 manata 10 faiz vergi hesablanır (900 manat-500 manat X 0.1= 40 manat). Yəni hesablanmış 900 manatın 860 manatı əmanətçiyə verilir, 40 manat isə büdcəyə köçürülür. Əmanətçi öz depoziti ilə birlikdə 9 faizlik depozit faizi ilə bir il ərzində orta hesabla 10 000 manatını 10860 manata çatdıra bilir”.
V.Bayramovun sözlərinə görə, əmanəti bankda ötən və ya əvvəlki illərin birində yerləşdirənlər üçün vergi hesablanır: "Məsələn, 20 min manat iyulun 1-də bankda 1 il müddətinə yerləşdirilib. Bu zaman 9 faizlə ümumi hesablanan əmanət dividendi orta hesabla 1800 manatdır. Aylar üzrə orta divident faizi eyni olduğu üçün 1800 manat əmanətin 900 manatı 2014-cü ilin son 6 ayında, digər yarısı isə 2015-ci ilin birinci yarısında hesablanır. Bu isə o deməkdir ki, ötən il hesablanan əmanət faizləri ötən il götürülməyibsə və hətta 2015-ci ilin iyulun ilk günündə götürülsə də belə yenə də 900 manat vergiyə cəlb edilmir. Yalnız 2015-ci ildə hesablanan fazilər vergiyə cəlb ediləcək. Bu zaman 2015-ci ilin yayında əmanəti götürən zaman əmanətçinin faizi belə hesablanır: (1800- 900- 500) X 0.1 = 40 manat. 1800 manat dividendən 900 manat ötən il hesablanan vergisiz faiz məbləği çıxılır və daha sonra ondan vergidən azad olunan 500 manat azaldılır və qalan pulun 10 faiz vergisi hesablanır. Bu isə o deməkdir ki, bu halda 20 min manat əmanəti olan şəxs iyulun 1-də 21760 manat alacaq və cəmi 40 manat vergi ödənişi edəcək.

Digər tərəfdən, həmin 20 min manat ötən ilin fevralında bankda yerləşdirilibsə və bu zaman 2015-ci ilin ilk ayları üçün hesablanan dividendin məbləği azaldılan məbləğdən az olduğu üçün əmanətçi hər hansı vergi ödəmədən pulunu alacaq”.

İqtisadçı deyib ki, bankda olan depoziti götürən zaman cərimə tətbiq edilir və əksər hallarda müqavilə şərti pozulduğu üçün ya əvvəl hesablanan faizlər verilmir, ya da kifayət qədər kiçik faiz hesablanır. Bu o deməkdir ki, 20 min manat depozit yerləşdirən əmanətçi 40 manat vergi ödəməyə görə 1760 manatdan keçməli olur. Bundan əlavə, depozit məbləği böyük olmayan əmanətçilər kiçik vəsait ödəyirlər. Əslində bu verginin tətbiqindən təxminən 50 milyon manat vəsaitin dövlət büdcəsinə cəlb edilməsi nəzərdə tutulur. Bu isə əsasən iri məbləğli depozitlərin hesabına mümkün olacaq. Deməli, varlılar daha çox vergi ödəyəcəklər”.(virtual.org)