Leonardo da Vinçi müasir dövrdə insan oğlunun ayağını yerdən kəsən bütün uçuş cihazlarını bundan əsrlər əvvəl təsvir etmiş rəssam, uçuşa dair ilk fikirlər yürüdən və uçuş qurğuları düzəldən ixtiraçı kimi tarixə tanınırdı.
Sonralar isə bəzi tarixi həqiqətlər Leonardo da Vinçinin uçuş haqqında ilk düşünən adam olduğuna dair bütün iddiaları puç etdi.İngiltərədə bir manastırda yaşayan Elmer X əsrin sonlarında doğulmuşdu. O, öz dövrü üçün bacarıqlı fikir adamı sayılırdı. Bir gün gənc və cəsur Elmerin ən böyük arzusu quş kimi uça bilmək olur. Bunun üçün mütəmadi quşları izləyir, onların qanadlarının rəsmini çəkirdi. Bir müddət sonra da elə quş qanadı şəklində məftillərə bağlanmış parçadan ibarət iki qanad hazırlayır. Eyni qaydada ayaqları üçün də quş ayağına bənzər iki qurğu düzəldir.
Yaşadığı qəsəbədə təxminən 25 metr hündürlüyü olan bir qalanın üstünə çıxır. Hazırladığı qanadları öz biləklərinə və çiyinlərinə bağlayır. Ayaqlarını da düzəltdiyi quş ayağına bənzəyən qurğuların içinə salır. Heç tərəddüd etmədən 25 metr hündürlükdən uçmağa başlayır. Onu qəsəbənin bütün sakinləri böyük maraqla izləyir. Elmer həmin hündürlükdən uçaraq 200 metrdən artıq məsafə qət edir. Amma küləyin şiddətlənməsindən dolayı, idarəsini itirir və həmin hündürlükdən yerə çırpılır. Bu qəzada öz yerimə qabiliyyətini itirir və bu, onun həm ilk, həm də son uçuşu olur.Elmer uzun müddətdən sonra qəzaya uğramasının səbəbini tapır. O, qəsəbə sakinlərinə deyir ki, öz uçuş alətinin arxasına quyruq bağlamağı unudub. Bu isə on əsr əvvəl zehnində müasir təyyarələrin görünüşü olan adamı qarşımıza qoyur. Normandiya istilasından qısa müddət sonra Elmer vəfat edir. Onunla bağlı bu böyük tarixi həqiqəti məşhur ingilis tarixçi Vilyam özünün "İngiltərə krallarının bacarıqları” adlı əsərində qələmə alır. Vilyamın əsərində bu həqiqət həm də ona görə etibarlı sayılır ki, Vilyam da Elmerlə eyni qəsəbədə yaşamışdır. Yaşadıqları dövrlər arasında iki əsrə yaxın fərq var. Buna əsasən deyə bilərik ki, Vilyamın ulu nənələri və babaları Elmerin uçuşunun canlı şahidləri olmuşdur. İndi Elmerin yaşadığı küçə Oliver küçəsi adlanır. Bu hadisənin XIV əsrdə başqa bir tarixçi tərəfindən yazılışı zamanı Elmerin adı Oliver kimi yazılmış və elə həmin dövrdə də o küçəyə Oliver adı verilmişdir. Daha sonralar Vilyamın əsəri böyük şöhrət qazanır, Oliverin əsl adının Elmer olduğu da Vilyamın əsərindən məlum olur.Elmerin qəzaya uğraması və ayaqlarını itirməsi onun uçuşunun uğursuzluğu kimi qiymətləndirilmir. Çünki o, yerdən 25 metr yüksəklikdə, 200 metrdən artıq məsafəni uçaraq qət edən ilk insandır. Bu da o deməkdir ki, Leonardo da Vinçidən əsrlər öncə insanlar uçuş haqqında düşünmüş, bunun üçün müəyyən cəhdlər göstərmiş və müəyyən dərəcədə uğur qazanmışlar.Leonardo da Vinçinin dünyanın gəlmiş-keçmiş ən böyük rəssamlarından, bununla yanaşı riyaziyyatçı, mühəndis, ixtiraçı, heykəltaraş, memar, musiqiçi və yazıçı olması danılmaz həqiqətdir. Amma onun uçuşa dair rəsmləri dahiyanə ixtiralar kimi qəbul edilməməlidir. Çünki həmin rəsmlərdə təsvir olunan qurğular heç vaxt Elmerin qurğusu qədər işə yaramayacaqdı.
Orxan Bahadırsoy
Modern.az
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.