Mənası şüalandırmaq olsa da, işi insanları maarifləndirmək, məlumatlandırmaq, əyləndirməkdən ibarət olan radio Azərbaycanda 87 ildir ki, fəaliyyət göstərir. Azərbaycanda ilk dəfə radio Xalq Cümhuriyyətinin vaxtında fəaliyyətə başlayıb. Müntəzəm radio verilişləri fəaliyyətinə isə 1926-cı il noyabrın 4-dən başlanıb. Radio ilk vaxtlar kütləvi yerlərdə quraşdırılırdı və insanları informasıya ilə təmin edirdi. Zaman keçdi, Azərbaycan müstəqil oldu. Müstəqilliyin verdiyi imkanlardan uğurla istifadə edildi və müxtəlif radio FM dalğaları fəaliyyətə başladı. Bu radiodalğalar zamanla funksiyalarının bir neçəsindən “imtina etdi”. Jurnalistikanın əsas funksiyalarından biri olan maarifləndirmənin yerini əyləndirmə tutdu. İndiki dövrdə hansı radio dalğasını dinləsək, bu, açıq-aşkar özünü biruzə verir. Radiolarda Qərb musiqilərinə geniş yer verilməsinə isə münasibət birmənalı deyil. Əgər əcnəbi bir qonaq ölkəmizdə radio dinləmək istəsə, dinlədiyi radiodan bu qənaətə gələcək ki, milli musiqimiz rep və cazdan ibarətdir. Təbii ki, bunları bir kənara qoyub, radioda aparıcılıq edən diktorların fəaliyyətinə nəzər yetirmək də düzgün olardı. Radio aparıcısı radionun simasıdır. Aparıcı (və ya dicey-red) radionun dinləyici kütləsinin yaranmasında önəmli rol oynayır. Azərbaycanda radio yaranandan bu yana unudulmaz radioaparıcılar yetişmişdir. Onlardan Aydın Qaradağlı, Roza Tağıyeva və başqalarının adlarını çəkə bilərik. O dəyərli insanların Azərbaycanda radio ənənələrinin formalaşmasında əvəzsiz xidmətlərini unutmaq olmaz. Bu gün isə hər şey fərqlidir. İnsanları dinləməyə sövq etməkdən daha çox, əsəbləri ilə oynayan radio aparıcıları efirləri “işğal” ediblər. Bu gün onlar ictimai fikrin idarə olunması və yönləndirilməsində “əvəzsiz” xidmət göstərirlər. Radio efirini ucadan gülərək, mənasız mövzu və suallarla “zənginləşdirən” belə aparıcılar yetərincədir. Təbii ki, bu “təriflərdən” kənar öz işinin ustası olan radio diktorları da var.

 

Onların fəaliyyətini unutmaq olmaz. Bu tip aparıcıları “Azərbaycan radiosu”nda yəqin siz də dinləmisiniz. Bu radionu dinləyərkən həm maariflənə, həm də yetərincə əylənə bilərsiniz. Buna səbəb, bəlkə də, bu radionun uzun illərdir ki, fəaliyyət göstərməsi, sovet senzura sistemindən çıxmasıdır. Bu radioda qoyulan mövzular ictimai əhəmiyyət kəsb edir, insanların hiss və duyğularının ifadəçisi kimi çıxış edə bilir.

 

 

Bugünkü radioların vəziyyəti, müzakirəyə çıxarılan mövzular haqda bir neçə mütəxəssisin fikrini öyrəndik. Həmsöhbətimiz Bakı Slavyan Universitetinin Yeni Media kafedrasının müəllimi Mübariz Ağayev oldu. O, bugünkü radiolarımızın inkişaf etməkdə olduğunu, ancaq bununla yanaşı, bəzi çatışmazlıqların da olduğunu qeyd etdi. Mübariz Ağayev əsas problemlərdən biri kimi, radi oaparıcılarının nitqindəki qüsurları vurğuladı. Cəmiyyət bu aparıcıları dinləyir və onların danışıq tərzini özünə meyar kimi qəbul edir. Müəyyən insanlar onlar kimi danışmağa başlayırlar. Ana dilimizin üslub və qaydalarını kobud şəkildə pozan bu aparıcılar bizə lazımdırmı? Bununla yanaşı, efirdə səslənən əcaib musiqilərdən də gileyləndi. Radiolarda səslənən müəyyən musiqilərin heç bir milli mənəvi dəyər aşılamadığını vurğulayan həmsöhbətimiz belə musiqilərə efirdə yer verilməsinin gərəksiz olduğunu əlavə etdi.

 

 

Digər həmsöhbətimiz - “Space” radiosunun baş redaktoru Əhməd Əsgər düşünür ki, radio yarandığı gündən bu yana öz aktuallığını qoruyub saxlaya bilib. Onun sözlərinə görə, televiziya yaranandan sonra belə, radionun fəaliyyətini davam etdirməsi bunun bariz nümunəsidir. Həmsöhbətimiz radio aparıcılarının nitq qüsurları ilə bağlı da fikirlərini bölüşdü. Əhməd müəllim qeyd etdi ki, dünya ölkələrində dilin yumşaldılması ilə bağlı institutlar fəaliyyət göstərir ki, bu institutlar ümumi danışıq dilinin formalaşması üçün çalışırlar. Belə bir institutun fəaliyyətinə Azərbaycanda da ehtiyac var. O həmçinin radiolarımızda şou-maqazin verilişlərinə geniş yer verilməsindən təəssüfləndiyini bildirdi: “Belə proqramlardansa, maarifçiliyi təbliğ edən, insanların zövqlərini oxşayan proqramlara yer ayrılsa, daha gözəl olardı”. Bütün bunların nəticəsi olaraq, onu deyə bilərik ki, mili-mənəvi dəyərlərə hörmətlə yanaşmada və onun gələcək nəsillərə ötürülməsində mühüm rol oynayan radionun üzərinə bu gün çox iş düşür. Bu işin vicdanlı şəkildə görülməsi hər bir jurnalist üçün önəmli prinsip və vəzifə borcudur.

 "Zaman Azərbaycan"